Türkiye Büyük Millet Meclisi

TBMM, 11 Ocak 1937 tarihinde onayladığı bir yasa ile Ankara’da “...üslûbunun mükemmelliyeti, haricî tutumunun âhengi ve yirminci asrın icabatını ve Türkiye Cumhuriyeti’nin varlığını tecessüm ettirecek bir âbide” olabilecek bir meclis binası yapımına karar vermiş ve projeyi yarışmaya çıkarmıştı. On dört projenin katıldığı yarışma 28 Ocak 1938 günü sonuçlanmış, jüri birinciliğe değer bulduğu üç tasarımı seçmişti. Bunlar arasında Holzmeister’e ait olan projenin uygulanmasını Atatürk istemişti. Tüm yarışmacılar anıtsal düzenlemelerinde neo-klâsik üslûbu yeğlemişlerdir. Simetri, yüksek revaklı giriş ve taş kullanımı hepsinde ortak yanlardı.

Yüksekçe bir arazi üzerindeki konumu, modernleştirilmiş bir neo-klâsik üslûpla biçimlendirilen kütlelerinin simetrik düzenlemesi, katlar boyu yükselen sütunlarıyla anıtsal girişi, dışta ölçeğinin, içte malzemelerinin zenginliğinin yarattığı etki yönünden bu görkemli yapıda “devletin otoritesini simgelemek” olan tasarım amacına ulaşılmıştır.

26 Ekim 1938’de temeli atılan yapının inşaatı savaş yılları içinde bir ara durdurulmuş, 1947 yılında kaba kısmı tamamlanmıştır. Aynı yıl yapının inşaatı Bayındırlık Bakanlığı adına Y. Mimar Adil Denktaş’ın başkanlığındaki denetim örgütünce yürütülmüştür.

14.706 metrekarelik bir inşaat alanını kaplayan anıtsal ölçekli yapılar gurubunun simetrik düzenlemesinde ortada, arazinin en yüksek noktası üzerinde büyük toplantı salonlarını içeren merdivenli ve sütunlu girişi ile ana kütle, birbirine paralel iki sıra halinde yanlara uzanan kanatlar ve bunları birleştiren köprüler yer almaktadır. Önünde mermer merdivenli ve yüksek sütunlu görkemli girişi ile ana kütlenin Onur Holü’ne beş bronz kapıdan girilir. Oradan, iç bahçelerin bulunduğu büyük mermer hole ve iki yanındaki sütunlu galerilere geçirilir. Bu galerilerden, ortada beş yüz yirmi sekiz kişilik, ayrıca dinleyicilere ait balkonlarıyla Millet Meclisi toplantı salonuna, sağda yarım daire biçimli amfi şeklinde düzenlenen üç yüz yirmi sekiz kişilik Senato toplantı salonuna ve solda iki ayrı salona ulaşılır. Cumhurbaşkanlığı kabul ve tören salonu sağ öndeki üç katlı kütlenin içindedir. Tepeden ışık alan galerili bir iç düzenlemesi vardır. Üst katını büyük binaya ayaklar üzerinde yükselen köprü birleştirmektedir. Benzer köprülü uzantı simetri aksının solunda da uzanmaktadır. Bu iki kütlenin Devlet Mahallesi’ne dönük cephelerinin önlerinde iki kat boyunca yükselen sütunlar düzeni bulunmaktadır.

Depreme dayanıklı olarak yapılan binanın dışında kaplama malzemesi olarak bej renkli traverten, içeride otuz tür yerli mermer, çini, bronz, çeşitli ahşap türleri kullanılmıştır.