Op de Herdenkingsdag van de Slachtoffers van de Holocaust vertoont het Goethe-Institut Brüssel in samenwerking met dasKULTURforum Antwerpen en De Cinema het filmessay “Die Tortur” van Dieter Reifarth.
“Marteling is de gruwelijkste gebeurtenis die een mens met zich mee kan dragen. Wie aan foltering ten prooi is gevallen, kan zich niet meer thuis voelen in de wereld.” Jean Améry
Jean Améry is 31 jaar oud als hij op 23 juli 1943 in Brussel wordt gearresteerd tijdens het verspreiden van antinazistische pamfletten. In het beruchte Fort van Breendonk, een zogenaamd “Auffanglager” (opvangkamp) tijdens de Duitse bezetting en tegenwoordig een Nationaal Gedenkteken, wordt hij gefolterd. Hij zal voor het leven getekend blijven door de sporen van deze mentale “Feuermal” (vuurvlek) en zijn verlies aan “Weltvertrauen” (vertrouwen in de wereld).
In 1966 verwerkte hij zijn ervaringen in het essay “Die Tortur”. Een radio-opname waarin Améry deze tekst voorleest, vormt het akoestische fundament van de film van
Dieter Reifarth. Hij combineert de zachte, rijkgeschakeerde, hortende en oprecht klinkende stem van Améry met serene opnamen van Breendonk en de plaatsen van marteling. De beschrijvingen van de doorstane martelingen zijn nuchter, vrij van enige verbale dramatiek. De focus ligt niet op de praktijken van de folteraars, maar op de blijvende sporen bij de gemartelde. Een aangrijpend filmessay tussen heden en museaal gedenken, dat zich verre houdt van enige fictionalisering.
Dieter Reifarth: “Die Tortur” ( D2018, 58 min, Duitse / ondertitels in het Nederlands)
Jean Améry, in 1912 als Hans Mayer in Wenen geboren, was een Oostenrijkse schrijver en verzetsstrijder. In 1938 vluchtte hij voor de nazi’s naar België en in 1943 werd hij veroordeeld tot twee jaar concentratiekamp voor zijn deelname aan het verzet tegen de Duitse bezetters. Pas in de jaren zestig werden zijn teksten bekend bij een groter publiek. Tegenwoordige behoren ze tot de belangrijkste teksten van de Duitstalige Holocaustliteratuur. In 1978 beroofde hij zich in Salzburg van het leven.
Terug
