Honderd jaar geleden werd in Weimar het Bauhaus opgericht en begon de geschiedenis van de waarschijnlijk beroemdste Duitse kunstacademie. In het kader van dit jubileum tonen het Goethe-Institut Brussel en BOZAR Cinéma een selectie van films die in de kring van het Bauhaus zijn ontstaan. Deze avond belicht daarmee een tot dusver weinig bekend aspect van het werk aan het Bauhaus.
Het Bauhaus wilde de traditionele scheiding van de beeldende, toegepaste en uitvoerende kunsten opheffen door interdisciplinair te werken. De blik over de grenzen van de afzonderlijke disciplines en media was bedoeld om te inspireren en nieuwe werkvormen mogelijk te maken. De kunstenaars van het Bauhaus hoopten dat deze overlapping van verschillende kunsten tot innovaties zou leiden.
Het filmonderwijs in het kader van de beeldende kunst is een goed voorbeeld van het door het Bauhaus ontwikkelde concept. Bauhausdocent
László Moholy-Nagy besefte al vroeg dat zich hier een kunst kon ontwikkelen die alle beeldvormen integreert. Hij schreef: “De schilderkunst, fotografie, film en het lichtspel kunnen niet langer afgunstig van elkaar worden gescheiden.” De actualiteit van deze manier van denken is verbluffend. Tegenwoordig is de projectie in een echte bioscoopzaal allang uitgebreid met voorstellingen in galeries, theaters, musea, cafés, op internet, installaties en mobiele presentatieapparatuur.
Hoewel een beoogde “Versuchsstelle für Filmkunst” (proeftuin voor filmkunst) niet werd gerealiseerd, hebben vooral de drie Bauhaus-meesters
Walter Gropius,
László Moholy-Nagy en
Oskar Schlemmer films en lichtprojecties gemaakt. Samen met de films van assistent Richard Paulick en 13 Bauhaus-studenten ontstond zo een uitgebreid Bauhaus-filmcorpus. De films zijn onder te verdelen in drie thematische categorieën: hervormingsgezinde architectuurfilms, maatschappijkritische documentaire reportages en abstracte filmexperimenten.
Tijdens de filmavond bij BOZAR wordt een selectie van films uit al deze drie categorieën vertoond. Filmcurator en Bauhausexpert Thomas Tode zal bij de filmavond aanwezig zijn en de films introduceren.
Programma
Wie wohnen wir gesund und wirtschaftlich? Teil 4: Neues Wohnen (Haus Gropius) (D 1926/28, 21’, Richard Paulick), stom
De film begint met acht deels in elkaar overvloeiende opnamen van het Bauhaus-schoolgebouw. Vervolgens worden de meesterhuizen van de Bauhaus-docenten in twee lange, van de straatkant gefilmde tracking shots getoond. Het hoofddeel van de film belicht de bouwmethode die is toegepast in de woonwijk Törten. In de stijl van een industriefilm worden de afzonderlijke stappen van het bouwproces getoond, in close-ups verduidelijkt en in tussentitels toegelicht.
Alter Hafen in Marseille (Marseille Vieux Port) (D/F 1929/32, 9’, Laszló Moholy-Nagy), stom
Het oude havenbekken wordt verkend als een plek waar mensen samenleven: kinderen liggen te doezelen in de zomerhitte, arbeiders sjouwen zakken de trappen op, een straaltje water stroomt omlaag, traag en als een heldere lichtkegel.
Berliner Stilleben (D 1931, Lászlo Moholy-Nagy, 9') stom
Lászlo Moholy-Nagy bestijgt de Funkturm in Berlijn en kijkt omlaag naar wonderlijke patronen van mensen en trambanen, rijdt met de tram naar de proletarische woonwijken met hun huurkazernes. De camera registreert niets ontziend de armoede en rampzalige hygiëne, maar oordeelt niet.
Fliegende Händler (D 1932, 21’, Ella Bergmann-Michel)
Ella Bergmann-Michel volgt een illegale zelfhulpgroep van werklozen, die subversief verzet biedt. Als ambulante handelaren verkopen ze afgevallen fruit op straat, steeds op de vlucht voor de autoriteiten.
Gretchen hat Ausgang (D 1932/33, 6’, Ellen Auerbach), stom,
Bertolt Brecht (D 1936, 1’, Ellen Auerbach), stom
De met het Bauhaus gelieerde fotografe Ellen Auerbach maakte in haar vrije tijd privévideo’s. In ‘Gretchen hat Ausgang’ volgt ze haar vriendin Grete Stern in het dagelijks leven. De portretopnamen van Bertolt Brecht zijn op verzoek van Brecht ontstaan tijdens een bezoek aan Londen.
Oskar Schlemmer: Bühnenballett (D 1922/67, 3’, Oskar Schlemmer), stom
Opname van een scène uit het legendarische Triadisches Ballet van Oskar Schlemmer.
Komposition I/1922 (D 1922/77, 2’, Werner Graeff), stom;
Komposition II/1922 (D 1922/59, 3’, Werner Graeff), stom
Beide films werken met overzichtelijk weinig bewegende elementen. Deze beperking is typisch voor Graeffs werken. Uit tijd- en kostenoverwegingen kon Graeff het zwart-witontwerp
Komposition II/1922 pas in 1958/59 op een zelfgemaakte animatietafel samen met zijn studenten aan de Folkwang-Werkkunstschule in Essen realiseren en de met gekleurde vierkanten gemaakte
Komposition I/1922 pas in 1977.
Lichtspiel Schwarz-Weiss-Grau (D 1930/32, 5’, Laszló Moholy-Nagy), stom
Glinsterende, geperforeerde metalen objecten, soms meerdere malen over elkaar heen gekopieerd, bewegen in licht en schaduw en creëren zo een gedicht van licht. Meer dan 100 gloeilampen lichten op in een vooraf bepaald ritme en projecteren licht met behulp van een geperforeerde wand, rasters, gedraaide staven en schijven.
Totaal: 79’
Terug
