Izložba
Ko neće da misli, leti napolje!

Jozef Bojs i Mangelos – 100 godina i umetnost danas

Če, 26.08.2021 -
Su, 18.09.2021
Beograd

Povodom 100 godina rođenja Jozefa Bojsa i Dimitrija Bašičevića Mangelosa u organizaciji Goethe-Instituta iz Beograda održaće se izložba Ko neće da misli, leti napolje! Jozef Bojs i Mangelos – 100 godina i umetnost danas.
 

 

Više o projektu

Godine 2021. navršava se tačno 100 godina od rođenja Jozefa Bojsa. Pored toga što je jedan od najznačajnijih umetnika svetske umetničke scene posle Drugog svetskog rata, Bojs je ostvario značajan uticaj na umetnike iz naše sredine. Najpre su se umetnici tzv. Nove umetnosti sedamdesetih susreli sa Jozefom Bojsom u Edinburgu 1973. godine, a potom je 1974. godine Bojs, prihvativši poziv Biljane Tomić, učestvovao na Aprilskim susretima u prostorijama Studentskog kulturnog centra (SKC) u Beogradu. Spona između dve scene nastavlja da se razvija nakon ovih susreta te su mnogobrojni umetnici iz ovog regiona studirali na Akademiji umetnosti u Diseldorfu.

Godine 2021. navršava se takođe i 100 godina od rođenja Dimitrija Bašičevića Mangelosa, jednog od najznačajnijih umetnika regiona i rodonačelnika konceptualne umetničke prakse kod nas. Iako se Mangelosovi radovi nalaze u najprestižnijim muzejskim kolekcijama (Tate Modern, MOMA, Carnegie Museum i dr), u našem regionu nakon 1990. godine i retrospektive u Muzeju suvremene umjetnosti u Zagrebu, ovaj umetnik nije opsežnije predstavljan te se ispostavlja da zapravo ovom izložbom oba umetnika, i Bojsa i Mangelosa, predstavljamo našoj publici prvi put nakon više od tri decenije.

Odnos umetničkog legata Bojsa i Mangelosa i savremene umetničke scene u Srbiji postaje tema onog dela izložbe koji će se odvijati u prostorijama galerije U10. Taj bi se odnos propitivao kroz radove savremenih umetnika: Sanje Latinović, Slobodana Stošića, Damira Stojnića, Luke Cvetkovića i Svetlane Radenković. Na taj način bi impuls o mogućim odgovorima koji je legat rada Bojsa i Mangelosa došao direktno od umetnika.
 

Prateći program

Klaus Rinke će održati predavanje pod nazivom „Pedagoški rad na Akademiji u Diseldorfu“ uz prikaz dosad neobjavljenog manuskripta nastalog u saradnji Bojsa i Rinkea. Predavanje Karla Hajnriha Rumenog nosi naziv „O kolekciji i ličnim iskustvima u odnosu sa Bojsom“.

U okviru izložbe biće organizovane diskusije u kojima će učestvovati (pored autorskog tima): Biljana Tomić (kustoskinja koja je lično poznavala i radila sa oba umetnika – i Bojsom i Mangelosom) i dr Ješa Denegri.
   

Dodatne informacije

Na izložbi će biti izložene fotografije, grafike i multipli iz lične kolekcije Karla Hajnriha Rumenog i Mangelosovi radovi iz kolekcije Fonda Ilija&Mangelos.
 

O umetnosti Bojsa i Mangelosa

Bojs je zanimljiv autor za publiku u Srbiji, Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj posebno kroz razvoj sledećih aspekata i ključnih pojmova nove umetnosti: direktna demokratija, socijalna skulptura i socijalna plastika, njegove poznate teze da je svaki čovek umetnik, koncepta prošireni pojam umetnosti, revolucija to smo mi, između niza drugih. Mangelos kao umetnik započinje negiranje slike i skulpture veoma rano, početkom 1940ih godina te tako njegovi prvi radovi („paysages de la mort“ i „paysages de la guerre“) postaju tokom njegovog širokog internacionalnog priznanja prepoznati kao izuzetno rani monohromi, a za našu su sredinu značajni kao počeci negiranja tradicionalne umetničke forme. Poput Bojsa, Mangelos privremeno prihvata duh i ideje Fluxusa (kroz rad unutar grupe Gorgona 1959-1966. g.) koji kasnije napušta te zahteve za novom umetnošću iskazuje kroz manifeste. Najpre manuelno izrađene, a nešto kasnije, tokom 1970ih ispisane hladnim stilom konceptualne umetnosti. Kao kritičar, sada već istorijskim tekstom „Aprilske teze“ postavlja osnove te nove umetnosti u našem regionu, proglasivši akciju i proces kao osnovni sadržaj i rezultat umetnosti. Akcijom Bojs želi da probudi novog čoveka i umetnika.
 
Nagrada za najboljeg mladog vizuelnog umetnika u Srbiji nosi ime Dimitrije Bašičević Mangelos i već 20 godina najbolje mlade umetnike šalje na rezidencijalni boravak u Njujork čime se održava sećanje na njegovu podršku mladim generacijama umetnika.