Συνέντευξη | Young Book Designers Award 2022
Οι βραβευμένοι και τα βιβλία τους στην 74η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης

Στην διεθνή έκθεση βιβλίου Φρανκφούρτης συμμετείχε ο νέος θεσμός Young Book Designers Award με την παρουσίαση των βραβευμένων βιβλίων τόσο στο ελληνικό εθνικό Περίπτερο όσο και στο γερμανικό Stiftung Buchkunst και τη συμμετοχή των βραβευμένων σε πάνελ και δράσεις της φετινής διοργάνωσης. 

Η Ελλάδα έδωσε το παρόν όπως κάθε χρόνο με το Εθνικό Περίπτερο 217 τ.μ., στο οποίο προβλήθηκαν περισσότεροι από 850 τίτλοι βιβλίων και 27 εκδότες. Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού φιλοξένησε στα ράφια του τα τρία βιβλία που ανέδειξε η πρώτη διοργάνωση του Young Book Designers Award 2022:
Το πρώτο βραβείο απέσπασε το αφιερωματικό λεύκωμα “Από την Καταγραφή στο Απρόσμενο”,  σε σχεδιασμό από τους Μάριο Σταμάτη και η Βασιλική-Μαρία Πλαβού (Studio Precarity). Επιπλέον διακρίθηκαν ο σχεδιαστής Αλέξανδρος Τζάλλας με το έργο «Σύσσημον ή τα Κεφάλαια: Βιβλίο πρώτο» των εκδόσεων «Το ροδακιό» και ο σχεδιαστής Ιωάννης Μαρκάκης με το “ParallelCrisis: the immobilized time itself”, της Empty Square.

Επίσης τα βιβλία παρουσιάστηκαν στο γερμανικό περίπτερο του Ιδρύματος της τέχνης του βιβλίου Stiftung Buchkunst όπου η Ελλάδα είχε φέτος τη δική της βιβλιοθήκη. Πρόκειται για μια σημαντική συνεργασία που δίνει νέες προοπτικές στους νέους έλληνες σχεδιαστές βιβλίων καθώς η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης παραμένει η πιο σημαντική και μεγάλη διεθνής πλατφόρμα επιχειρηματικότητας και συνάντησης του κλάδου του βιβλίου με 93.000 εμπορικούς επισκέπτες (2021: 36.000 εμπορικούς επισκέπτες) και 87.000 ιδιώτες επισκέπτες (2021: 37,5 ιδιώτες) και περισσότερους από 4.000 εκθέτες από 95 χώρες.

Στην έκθεση προσκλήθηκαν να ταξιδέψουν  και οι νικητές του φετινού διαγωνισμού, οι οποίοι είχαν μεταξύ άλλων την ευκαιρία να παρακολουθήσουν διάφορες εκδηλώσεις όπως για παράδειγμα την conference “Book Design” στο Περίπτερο της τιμώμενης χώρας Ισπανίας, να συμμετάσχουν σε networking tours με επαγγελματίες του χώρου των εκδόσεων καθώς και στο πάνελ “Greek young book design award and German young design award” με την Katharina Hesse, Managing director του Γερμανικού Ιδρύματος Τέχνης του βιβλίου (Stiftung Buchkunst).

Εμείς συζητήσαμε με την Βασιλική Πλαβού από το δημιουργικό γραφείο Studio Precarity, που κατέκτησε το πρώτο βραβείο του Young Book Designers Award, και μας μίλησε για την εμπειρία της τόσο από τον διαγωνισμό όσο και από την επίσκεψή της στην έκθεση.

Νομιζετε οτι θεσμοι σαν και του Young Book Designers Award εχουν λογο υπαρξης;

Θεσμοί ειδικά σαν το Young Book Designers Award έχουν λόγο ύπαρξης και λόγο υποστήριξης, πέραν του βραβείου. Στο συγκεκριμένο θεσμό, το πλαίσιο της συνδιοργάνωσης είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στην κουλτούρα του βιβλίου, που τηρεί ένα ρόλο «φροντιστή» στη γενεαλογία του είδους. Η ανάδειξη συγκεκριμένων εγχειρημάτων και νέων σχεδιαστών καταγράφει τον τόνο της γενιάς, τους προβληματισμούς, τις προσεγγίσεις, τα ενδιαφέροντα, μεταξύ άλλων. Είναι σημαντικό να βάζουμε μία άνω τελεία και να στεκόμαστε δίπλα στο καινούριο, εάν υπάρχει η επιθυμία για ένα κοινό έδαφος στο αύριο.
 

Για ποιο λογο πιστευετε οτι θα πρεπει ενας εκδοτης να εμπιστευθει ενα νεο σχεδιαστη αντι για εναν πιο εμπειρο; 

Γιατί όχι; Πιστεύουμε πως σε μία τέτοια επιλογή, ένας εκδότης έχει να αναλογιστεί πολλές περισσότερες παραμέτρους. Οι αποφάσεις δεν «στραγγίζονται» σε ένα δίπολο, έμπειρος - νέος. Για εμάς, το ζήτημα της σύνδεσης του σχεδιαστή με το περιεχόμενο του βιβλίου είναι καθοριστικός παράγοντας στη συνεργασία.

Πως κρινετε την ελληνικη παραγωγη στον χωρο του σχεδιασμου εκδοσεων;

Αξιόλογη. Πιστεύουμε ότι οι ελληνικές παραγωγές στέκονται με αξιοπρέπεια δίπλα στις αντίστοιχες διεθνείς. 
Θα θέλαμε να δούμε περισσότερα δείγματα πειραματισμού, δηλαδή διαφορετικές, ετερόκλητες διατυπώσεις στο κομμάτι της κατασκευής του βιβλίου, νέες, ιδιοσυγκρασιακές διατυπώσεις στο κομμάτι του σχεδιασμού, που πιέζουν και παίζουν με τα όρια του βιβλίου ως «νοητική κατασκευή». Προφανώς αναγνωρίζουμε δείγματα γραφής σε άλλες χώρες που έχουν βαθιά παράδοση στο bookmaking και τεχνολογίες που ξεπερνούν τις τοπικές μας δυνατότητες. Αυτό που συμβαίνει με την αρωγή των θεσμών που προαναφέραμε είναι η καταγραφή όλης αυτής της πλούσιας «γεωγραφίας» και η διαλογική μας σχέση με αυτά τα παραδείγματα. Αναγνωρίζουμε περιθώρια βελτίωσης, κατανοούμε καλύτερα τους μηχανισμούς επεξεργασίας μας και κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση συλλογικά.

Τι αποκομισατε από την παρουσια σας στη Frankfurter Buchmesse 2022;

Συνειδητοποιήσαμε την πληθώρα των εκδοτικών οίκων και της πολυφωνίας που υπάρχει στο πεδίο - πράγμα πολύ αισιόδοξο για όλους τους designers, σίγουρα μπορείς να βρεις κάτι που σου ταιριάζει. Μας ενθουσίασαν οι θεσμοί του βιβλίου και η προσπάθεια που γίνεται για την ανάδειξή του. Το έργο του Ιδρύματος της Τέχνης του Βιβλίου της Γερμανίας (StiftungBuchkunst), η επιμέλεια και η μεθόδευση διαδικασιών καταγραφής και προώθησης της τοπικής παραγωγής είναι παραδειγματική. Μας εντυπωσίασε το εύρος των παράλληλων δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται γύρω από το βιβλίο, ξεχωρίζοντας τις μικρές ανεξάρτητες εκδόσεις όπου με φρέσκο βλέμμα και ενθουσιασμό διευρύνουν την εμπειρία του βιβλίου μέσα από εκθέσεις, διαλέξεις, εργαστήρια και άλλα. Η Φρανκφούρτη είναι η πόλη που θέλεις, δε θέλεις, τη ζεις με ένα βιβλίο στο χέρι. Αυτό είναι το αποτύπωμά της.

Τα Young Book Designers Awards είναι η νέα διοργάνωση του Goethe-Institut, το οποίο σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, τα ΕΒΓΕ (Ελληνικά Βραβεία Σχεδιασμού Οπτικής Επικοινωνίας), το Stiftung Buchkunst (Ίδρυμα Τέχνης Βιβλίου της Γερμανίας), και τη Frankfurt Bookfair απονέμει κάθε χρόνο ένα βραβείο ειδικά για νέους και νέες Έλληνες/-ίδες σχεδιαστές/-ριες βιβλίων έως 35 ετών. Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε σχεδιαστές/-ριες, τυπογράφους, εκδότες/-ριες και παραγωγούς δημιουργικών σχεδίων βιβλίων. Καθοριστικής σημασίας είναι οι ιδιαίτερα καινοτόμες και σύγχρονες προσεγγίσεις για την περαιτέρω σχεδιαστική ανάπτυξη του βιβλίου. Το βραβείο αποσκοπεί στην ανίχνευση πρωτότυπων, νέων ιδεών για το έντυπο βιβλίο - και συνεπώς των εξελίξεων στο μέσο του σχεδιασμού βιβλίων - και στο να προβάλλει τόσο τον «παλμό» των βιβλίων του αύριο όσο και τις αντιλήψεις περί ποιότητας που αφορούν το σήμερα.