«Arbeiter verlassen die Fabrik/Εργάτες βγαίνουν από το εργοστάσιο» και «Labour in a single shot/Δουλειά σε μονοπλάνο»
Σε 3 loops των 90‘:
17:30, 19:00, 20:30
Στις 20:30 προλογίζει η
Έλενα Παπαδοπούλου, ιστορικός τέχνης και Διευθύντρια του Ινστιτούτου Σύγχρονης Τέχνης
«Radio Athènes»
Arbeiter verlassen die Fabrik/Εργάτες βγαίνουν από το εργοστάσιο (1995, 36‘)
«Η πρώτη κάμερα στην ιστορία του κινηματογράφου ήταν στραμμένη προς ένα εργοστάσιο. Παρ’ όλα αυτά, εκατό χρόνια αργότερα, μπορούμε να πούμε ότι το εργοστάσιο δεν έχει ασκήσει ιδιαίτερη έλξη στον κινηματογράφο – κάθε άλλο, μάλλον τον απωθεί. Οι ταινίες με θέμα την εργασία ή τους εργάτες δεν έγιναν ποτέ μια μεγάλη κατηγορία του σινεμά, ο χώρος μπροστά από το εργοστάσιο παρέμεινε σκηνικό δευτερεύουσας σημασίας. Η πύλη του εργοστασίου αναγκάζει τους εργάτες, που λόγω του κανονισμού εργασίας συντονίζονται, να κινηθούν σε συγκεκριμένο σχηματισμό, κι αυτή η συμπύκνωση του πλήθους δημιουργεί την εικόνα μιας εργατικής τάξης.
Είναι φανερό –μια συνειδητοποίηση που κάνουμε, ή ξανακάνουμε, μέσω της θέασης– ότι όλοι όσοι περνούν την πύλη του εργοστασίου έχουν κάτι θεμελιωδώς κοινό μεταξύ τους. Η εικόνα εδώ πλησιάζει το νόημα, εξ ου και η εικόνα αυτή έχει γίνει ρητορικό σχήμα. Τη βρίσκουμε σε έργα τεκμηρίωσης, σε φιλμ προώθησης βιομηχανικών προϊόντων και κλάδων, ή σε προπαγανδιστικά φιλμ, συχνά συνοδεύεται από μουσική υπόκρουση ή/και από λόγια, έχουν ενσωματωθεί σε αυτήν έννοιες όρων όπως «θύματα εκμετάλλευσης», «βιομηχανικό προλεταριάτο», «εργατιά» ή «κοινωνία των μαζών».
Εκ των υστέρων, αφότου μάθαμε πώς οι κινηματογραφικές εικόνες οικειοποιούνται ιδέες και πώς οι ιδέες οικειοποιούνται τις κινηματογραφικές εικόνες ‒ εκ των υστέρων, λοιπόν, βλέπουμε ότι η αποφασιστικότητα της κίνησης των εργατών είναι αντιπροσωπευτική, ότι η ορατή κίνηση των ανθρώπων αντιπροσωπεύει εδώ τις απούσες, αόρατες κινήσεις των αγαθών, του χρήματος και των ιδεών που διακινούνται στη βιομηχανία. Από την πρώτη κιόλας σεκάνς εδραιώνεται η κύρια στιλιστική προσέγγιση της ταινίας. Η ταινία δεν δημιουργεί σύμβολα, αλλά καταπιάνεται με τα σύμβολα αυτά καθαυτά. Σαν ο κόσμος να μιλά από μόνος του».
Harun Farocki
Labour in a single shot/Δουλειά σε μονοπλάνο (2011-2014)
© Goethe-Institut Athen/Βαγγέλης Πατσιαλός
Εγχείρημα του
Harun Farocki και της
Antje Ehmann:
Ταινίες για την εργασία γυρισμένες από περισσότερους των 300 κινηματογραφιστών, σε 15 Workshops σε 5 ηπείρους. Έχουν παρουσιαστεί μέχρι τώρα σε 12 εκθέσεις και στον διαδικτυακό κατάλογο
http://www.eine-einstellung-zur-arbeit.net/de/filme/
Κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων που διοργάνωσαν οι δυο καλλιτέχνες από το 2011 έως το 2014 γυρίστηκαν μονόλεπτα ή δίλεπτα βίντεο με θέμα την εργασία σε μονοπλάνο – χωρίς cut.
«Η Δουλειά σε μονοπλάνο θέλει να στρέψει το βλέμμα στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εκάστοτε πόλης ή περιοχής στην οποία λαμβάνει χώρα ένα εργαστήριο. Σε κάθε πόλη ασκούνται καθημερινά ένα σωρό επαγγέλματα. Θα μπορούσε να παρατηρήσει κανείς επί το έργον τσαγκάρηδες, σερβιτόρες και μάγειρες, υαλοκαθαριστές, νοσοκόμες, καλλιτέχνες του τατουάζ, ή οδοκαθαριστές. Συχνά, ωστόσο, οι άνθρωποι αυτοί δουλεύουν πίσω από κλειστές πόρτες. Υπάρχουν δουλειές που είναι όχι μόνο αθέατες, αλλά και αδιανόητες. Γι’ αυτό, πρέπει να αφιερώσει κανείς χρόνο στο να κάνει μια σχετική έρευνα, ν’ ανοίξει τα μάτια του, να κινητοποιηθεί. Πού μπορούμε να δούμε ποια δουλειά; Τί παραμένει κρυμμένο; Τί συμβαίνει στο κέντρο μιας πόλης, τί στις παρυφές της; Τί είναι χαρακτηριστικό και τί ασυνήθιστο για την κάθε πόλη; Ποιες διαδικασίες εργασίας αποτελούν πρόκληση για τον κινηματογραφιστή;
Πώς μπορεί να απαθανατίσει κάποιος τη χορογραφία της εργασιακής ροής με τον καλύτερο και τον πιο ενδιαφέροντα τρόπο - κι αυτό με μια και μοναδική λήψη; Τα βίντεο που δημιουργούνται στα εργαστήρια αποδεικνύουν ότι ένα μόνο πλάνο του ενός ή των δύο λεπτών μπορεί να έχει πλοκή, αλλά και το στοιχείο της έντασης ή της έκπληξης. Κι αυτό ακριβώς είναι που μας συναρπάζει σε πολλά από τα βίντεο των εργαστηρίων».
Harun Farocki, Antje Ehmann
Το εγχείρημα είναι μια συμπαραγωγή της Harun Farocki Filmproduktion και του Goethe-Institut Boston.
Θα προβληθούν 36 βίντεο από 9 πόλεις:
Ανόι, Βερολίνο, Κάιρο, Λότζ, Μόσχα, Μπανγκαλόρ, Μπουένος Άιρες, Ρίο ντε Τζανέιρο και Τελ Αβίβ
Τα συγκεκριμένα βίντεο είχαν επιλέξει να παρουσιάσουν ο
Harun Farocki και η
Antje Ehmann στο πλαίσιο του αφιερώματος
«Harun Farocki – Ενάντια σε τί; Ενάντια σε ποιον;» το οποίο διοργανώθηκε το 2013 στην Αθήνα από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, το Goethe-Institut και την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.
Πίσω
