Erfstukken. Europese verhalen

Dit icoon van de wetenschap heeft onze kijk op de wereld doen opschudden: de telescoop. Ongeveer 400 jaar geleden werd deze in Nederland uitgevonden. Terwijl het zijn uitvinder te doen was om de verre zicht in het landschap, richtten wetenschappers en ontdekkers uit Italië en Engeland hun blik al gauw naar de hemel.
 

Van de Spanjaarden naar Europa overgebrachte was cacao aanvankelijk een traktatie voor de hogere klassen. Totdat een aantal uitvinders uit verschillende landen de boon toegankelijk hebben gemaakt voor een breder publiek. Het begon allemaal met een Nederlander.

In de Tsjechische stad Dačice staat een monument dat een suikerklontje voorstelt. Waarom? Omdat Jacob Christoph Rad het suikerklontje hier heeft uitgevonden. Zijn idee werd later geperfectioneerd, eerst door een Fransman, dan door een Belg. Maar alles begon met toeval. Of beter gezegd: met een ongelukje.

Rübezahl, letterlijk Rapenteller, is een berggeest die de mensen angst aanjaagt of bijstaat – afhankelijk van de vertelling. Polen, Tsjechen en Duitsers schreven samen zijn verhaal. En vervolgens maakte een Britse auteur Rübezahl onsterfelijk door een literair monument voor hem op te richten.
 

Pils of pilsener bier komt zoals algemeen bekend uit Tsjechië. En toch: zo vanzelfsprekend is dat niet. Ooit waren de burgers van de stad Pilsen zo ontevreden over hun bier, dat ze het bij wijze van protest leeggoten voor het stadhuis. Maar plots kregen ze een schitterend idee.

 

De geneeskrachtige werking van water werd al benut door de oude Romeinen. Later ontstonden er kuuroorden in heel Europa: mensen reisden voor de warme baden naar Engeland, Duitsland, Tsjechië – en België, meer bepaald naar de stad Spa. De naam van deze stad werd – dankzij Britse toeristen – in het Engels een synoniem voor minerale baden.

Een op vier Duitsers is lid van een coöperatie. Is het coöperatieve gedachtegoed, waarop ook de Volksbank gebaseerd is, dan typisch Duits? Neen. Het is ooit ontstaan in Frankrijk, en groeide in Engeland uit tot een heuse beweging. De grootste coöperatie ter wereld bevindt zich vandaag dan weer in Spanje.

De bedenkers van de Giro d’Italia of de Ronde van Italië lieten zich inspireren door de Fransen: hun grote voorbeeld was de Tour de France. De Ronde van Frankrijk was immers het model waarop een grote groep wielerliefhebbers en wielrenners uit heel Europa zich baseerden toen ze vormgaven aan de Giro, een wedstrijd die almaar internationaler zou worden en waarvan het traject uiteindelijk ook door andere landen zou lopen.

Wat is dat eigenlijk, cultureel erfgoed? Wat verandert het aan onze cultuur? En waarom bewaren we het? De belangrijkste vragen, kort beantwoord.