Van over de hele wereld komen jonge mensen naar Duitsland om te studeren. Welke taalbarrières en culturele uitdagingen staan hen te wachten? En welke tips hebben ze voor andere geïnteresseerden? Acht studenten uit vier continenten vertellen over hun persoonlijke ervaringen en verklappen hoe zij het hebben aangepakt.
Foto (Ausschnitt): Anna Rozum
“Alles begint bij eigen verantwoordelijkheid en motivatie” – Anna Rozum (17), Oekraïne, 3e semester werktuigbouwkunde in Bochum
Tijdens een cursus Duits aan een privé-talenschool hoorde ik over de Studienbrücke (studiebrug). Alleen al het solliciteren om mee te doen was interessant. Tot dan had ik alleen maar een vaag idee gehad waarom ik in Duitsland wilde studeren, maar nu moest ik concreet motiveren waarom dit voor mij zo belangrijk was: ik had niet veel geld, maar ik wilde een kwaliteitsvolle opleiding, en ik kon me goed voorstellen dat ik die in Duitsland, dat bekendstaat om zijn auto-industrie, kon krijgen. Na het sollicitatiegesprek volgde ik een drie weken durende ‘MINT’-opleiding [vergelijkbaar met STEM, vert.] in Bochum en Göttingen, met onder meer taallessen, een bezoek aan diverse hogescholen en een voorbereiding op de ‘TestDaF’ (test Duits als vreemde taal) en ‘TestAS’ (test voor buitenlandse studenten in het hoger onderwijs). In die periode werd het voor mij duidelijk dat ik werktuigbouwkunde wilde studeren aan de Ruhr-Universität Bochum. Als deelneemster aan de studiebrug kon ik direct na klas 11 aan mijn studie beginnen. De eerste maanden bereidde ik mij intensief op elk college voor: om in het Duits te studeren moest ik eerst heel wat vaktermen leren. Als ik vandaag opnieuw aan de studie zou beginnen, zou ik opnieuw kiezen voor een kleine groep met Russisch- of Duitstalige studenten. Wat me erg bevalt, is dat hier veel alleen geleerd wordt: het is belangrijk dat je zelf verantwoordelijkheid neemt voor je studie. Je moet echt gemotiveerd zijn om alle examens af te leggen.
Foto (Ausschnitt): Farhad Faraji
“Ik werk hard en krijg veel steun” – Farhad Faraji, (31), Iran, 1e semester Business and Management Marketing in Wildau
Ik heb radio-elektronica gestudeerd in Oekraïne en vijf jaar mijn beroep uitgeoefend in Iran. Maar toen ik naar Duitsland was gevlucht, vertelden kennissen me dat een Duits diploma hier meer waard is. Daarom wilde ik weer studeren. Eerst volgde ik drie maanden Duitse les aan de volkshogeschool en legde ik het examen niveau B1 af. Later slaagde ik ook voor de niveaus B2 en C1. Wat hielp, was het feit dat ik al Engels, Russisch, Spaans, Turks, Arabisch, Oekraïens en natuurlijk Perzisch spreek. Via deeltijds afstandsonderwijs deed ik de nodige economische kennis op om aan de masteropleiding Business and Management Marketing te beginnen. Aanvankelijk had ik grote problemen met de taal. Woorden zoals “Betriebswirtschaft” (bedrijfseconomie) kende ik niet. In het eerste semester van de bachelor moest ik alle examens opnieuw afleggen, omdat ik niet wist waar het op aankwam. Maar in het tweede semester ging het al veel beter. Via de volkshogeschool kwam ik in contact met een gepensioneerde dame die mij bij mijn studies wilde helpen. En mijn buren hielpen mij door mijn teksten te verbeteren. Ik vind het in Duitsland gemakkelijker om oudere mensen te leren kennen dan jongere. De Duitse taal kent veel regels, maar ook veel uitzonderingen. En dat geldt ook voor de cultuur: sommige mensen zeggen direct goeiedag, anderen kijken je in eerste instantie helemaal niet aan. Ik probeer gewoon altijd contacten te leggen. Zo ben ik bijvoorbeeld elke week na de les naar mijn professor bedrijfskunde gegaan om vragen te stellen. Het deed hem plezier dat ik zo vlijtig ben. Naast mijn studies tolk ik als vrijwilliger voor andere vluchtelingen, en dat helpt me enorm bij het leren van de taal.
Foto (Ausschnitt): Carlos Tchoua Mbideth
“In de universiteitsbibliotheken vind je fantastisch studiemateriaal” – Carlos Tchoua Mbideth (29), Kameroen, 5e semester bedrijfskunde in Paderborn
In Kameroen had ik al een bachelor en een master behaald, maar ik wilde ook in Duitsland studeren, omdat de opleiding hier beter en bovendien gratis is. Aan de universiteit in mijn thuisland volgde ik lessen Duits tot het niveau B1, en aan de Universiteit van Paderborn ging ik daarmee door tot het niveau C1. De eerste colleges waren niet eenvoudig, maar al snel ging het beter. Aanvankelijk voelde ik me een beetje alleen, omdat er maar één kennis van mijn familie in Hannover woont. Maar bij voetbal maakte ik ook Duitse vrienden en de gesprekken met hen hielpen mij om Duits te leren. Als ik bepaalde woorden niet begreep, konden ook mijn medestudenten uit de studiegroepen mij helpen. Daarnaast had ik al snel contact met de gemeenschap van Afrikaanse studenten in Paderborn. Bij de examens moest ik mij in het Duits uitdrukken en dat vond ik in het begin behoorlijk moeilijk. Bovendien moest ik ook mijn Engels verbeteren, want ook die taal had ik bij mijn Duitstalige studie nodig. Wie in Duitsland wil studeren moet al een basiskennis Duits of Engels hebben. Je moet hier zeer gedisciplineerd zijn, nog voor het begin van het semester een tijdschema opstellen en je aan je eigen planning ook houden. Het contact met de professoren is hier wel gemakkelijker, ze zijn zeer vriendelijk. En de studies zijn beter georganiseerd. Ik weet nu al welke lezingen ik over een jaar zal bijwonen. In de bibliotheek vind je tal van e-boeken en zeer uiteenlopend studiemateriaal dat de studenten kan helpen om hun vak beter te begrijpen. In elke leergang zijn er mentoren die ons helpen bij de praktische oefeningen. Dat is een grote hulp.
Foto (Ausschnitt): Lea Knezevic
“Wetenschappelijke taal is anders dan gewone spreektaal” – Lea Knezevic (21), Kroatië, 5e semester Politiek en Recht in Münster
Toen ik 11 jaar was ben ik met mijn ouders van Duitsland naar Kroatië verhuisd. Daar ging ik naar een PASCH-school en nam ik gespreid over de jaren deel aan diverse projecten van het Goethe-Institut. Dat versterkte mijn wens om in Duitsland te studeren. Hoewel ik Duits naast Kroatisch als mijn moedertaal beschouw, vond ik het in het begin moeilijk om academische taken en juridische adviezen in het Duits te schrijven. Ook mijn mondeling taalgebruik moest verbeteren, want een wetenschappelijke presentatie vergt een andere stijl dan gewone spreektaal. Daarom werkte ik ‘s avonds aan mijn taalvaardigheid, met behulp van studiedocumenten, het internet en de lessen Duits uit Kroatië. Bovendien moest ik in de bibliotheek mijn kennis van het Duitse politieke systeem bijspijkeren, wat mijn Duitse medestudenten natuurlijk al kenden. Ook op het vlak van methodiek leerde ik veel bij, bijvoorbeeld hoe je academische taken structureert of hoe een presentatie er inhoudelijk en visueel goed uitziet. Mijn professoren zeggen dat een mens niet van de ene op de andere dag perfect wordt, maar een leven lang leert. Dat motiveert me. Ik vind het ook leuk dat men aan Duitse hogescholen behalve theorie ook veel praktijk leert en dat thema’s op een open manier worden behandeld. Zo kan iedereen zich een eigen mening vormen en iets bijdragen. Wat me bij mijn nieuwe start telkens geholpen heeft, zowel destijds in Kroatië als nu in Duitsland, is dat ik graag op mensen afstap, graag babbel en vragen stel, in plaats van te wachten tot iemand op mij afkomt.
Foto (Ausschnitt): Wenqi Peng
“De grammatica leer je enkel door te herhalen, te herhalen en nog eens te herhalen” – Wenqi Peng (20), China, studievoorbereiding werktuigbouwkunde in Wildau
Het label “Made in Germany” is wereldberoemd. Daarom is het mijn droom om mijn diploma werktuigbouwkunde in Duitsland te behalen. In China heb ik aan een talenschool mijn eerste lessen Duits gevolgd. Toen ik het niveau B1 had behaald, ben ik naar Duitsland gekomen om deel te nemen aan het studievoorbereidingsprogramma van de Technische Hogeschool Wildau. De Duitse grammatica en woordenschat vind ik moeilijk, vooral de scheidbare werkwoorden. Het enige wat helpt is herhalen, herhalen en nog eens herhalen. De lerares Duits is zeer goed. Hier is Duits mijn omgangstaal en dus heb ik de hele dag door de mogelijkheid om Duits te spreken, bijvoorbeeld in de winkel. In het begin was ik een beetje nerveus, omdat ik niet wist of ik hier nieuwe vrienden zou vinden. Maar ondertussen heb ik al mensen leren kennen uit Pakistan en Azerbeidzjan, en daar ben ik erg blij mee. Verder speel ik ook basketbal om nieuwe contacten te leggen.
Foto (Ausschnitt): Meghna Sreedar
“In de voorbereidende cursus heb ik het vakjargon geleerd” – Meghna Sreedar (20), India, 2e semester informatica in München
In India ging ik naar een PASCH-school, omdat die dicht bij huis was en omdat ik interesse had voor vreemde talen. Onze school en onze leraren namen zeer actief deel aan projecten en activiteiten van het Goethe-Institut. Ik vond het fijn dat ik daar iets kon bijdragen. Toen kreeg ik een beurs voor een jongerencursus in een kleine stad in Nedersaksen. Ik ontmoette er scholieren van over de hele wereld en aan de universiteit van Göttingen kreeg ik heel wat informatie over studeren in Duitsland. Het leek mij een goed idee om hier te studeren, omdat ik interesse had voor een technische richting. Ondertussen ben ik hier een jaar. Eerst heb ik een voorbereidende cursus gevolgd, waarbij we technische teksten leerden lezen en schrijven. Op taalkundig vlak heeft dat me enorm geholpen. Echt grote problemen had ik zelfs in het begin eigenlijk niet. Dat ligt ongetwijfeld aan het feit dat ik in India op school alleen Duits sprak en Duitse teksten schreef. Toch wordt mijn Duits hier nog voortdurend beter. De colleges met honderden studenten tegelijk waren wel nieuw voor mij. Je mag niet alleen vertrouwen op de colleges, maar je moet ook zelf met het materiaal aan de slag en zelf studeren. Daarom is het belangrijk dat je zeer gemotiveerd bent.
Foto (Ausschnitt): Aleksandr Vlasov
“Wie gemotiveerd is en veel in het Duits communiceert, kan zijn studie tot een goed einde brengen” – Aleksandr Vlasov (19), Rusland, 3e semester biologie in Bochum
In de laatste jaren van het middelbaar onderwijs leerden we al Duits. Ik wilde graag in Duitsland studeren om een goede opleiding te krijgen. Ik heb een motivatiebrief geschreven om deel te nemen aan de studiebrug, waarover ik op internet had gelezen. Na het geslaagde interview heb ik dan samen met andere studenten uit Rusland, Kazachstan, Oekraïne en Georgië universiteiten in het Ruhrgebied bezocht en deelgenomen aan de test Duits als vreemde taal en de test voor buitenlandse studenten in het hoger onderwijs. Toen ik mijn cijfers liet zien, kreeg ik een uitnodiging. En nu ben ik hier. In een voorbereidende cursus heb ik samen met Duitse en buitenlandse studenten de basiskennis van de vakken wiskunde, chemie en fysica herhaald. Tijdens een college van de studiebrug werd de organisatie van de studie toegelicht. Wie in Rusland biologie studeert, moet bijvoorbeeld ook geschiedenis volgen. Hier leren we alleen vak-gerelateerde onderwerpen zoals chemie, wiskunde en fysica. Dat bevalt mij. Bij het begin van de studie had ik problemen met het Duits. Als gevolg daarvan was ik in het eerste semester niet geslaagd voor het examen biologie, maar in het tweede semester is het wel gelukt. Ik communiceer veel met Duitse mensen en ik kijk naar het nieuws in het Duits. Dat helpt. Het belangrijkste is dat je echt in Duitsland wilt studeren en veel tijd investeert in het lezen van de studieboeken, zodat je je studie kunt afronden.
FOTO (AUSSCHNITT): NICOLE ARANIBAR“Je moet ook in het bijzijn van veel mensen Duits durven spreken” – Nicole Aranibar (25), Bolivia, 8e semester algemene economie en politiek en 1e semester regionale studies Latijns-Amerika in Keulen
In Bolivia ging ik naar een Duitse school. Al op jonge leeftijd leerde ik Duits en ik heb ook in het Duits mijn middelbare diploma gehaald. Toen ik 16 was, verbleef ik in het kader van een uitwisselingsproject vier maanden bij een gastgezin in München. Dat was voor mij een andere wereld, maar wel een wereld die me zeer goed beviel. Ik wilde dan ook graag in Duitsland studeren. Ik heb in Bolivia een beroepsopleiding gevolgd en heb er gewerkt om het nodige geld bijeen te sparen. Ik was van meet af aan zeer enthousiast over het internationale karakter van de universiteit van Keulen. Ik werd direct opgenomen in de Latijns-Amerikaanse campusgroep. Dat was voor mij een grote hulp in die beginperiode, die niet gemakkelijk was omdat ik nog aan de taal moest wennen. Tijdens de colleges begreep ik niet alle woorden, vooral wanneer de docenten met een accent spraken. In de economie worden veel internationale en Engelse woorden gebruikt, dat was voor mij geen probleem. Maar in het vak politiek waren er veel vaktermen die ik nog nooit gehoord had en dus nog moest leren. De woordenschat die op de slides gebruikt werd, kon ik me al snel eigen maken. Van de mogelijkheid om de examens af te leggen met behulp van een woordenboek heb ik nooit gebruikgemaakt, omdat ik daarmee te veel tijd zou verliezen. Wie aan een grote universiteit studeert moet zeer extravert zijn en ook tijdens grote colleges of seminars iets durven zeggen. In het begin heb ik onderschat wat het betekent om in Duitsland te studeren. Het is een hele uitdaging, alleen al om voor jezelf, je eigen onderkomen, eten en veel andere dingen te zorgen. Vandaag weet ik dat de vakgroepen ook ondersteuning bieden bij het organiseren van de studie. Ik zou iedereen aanraden om van bij het begin van dat soort dingen gebruik te maken.
