Cykl felietonów
Czterogłos: Grupa Wyszehradzka

W ciągu ostatnich pięciu miesięcy nasi autorzy z krajów czwórki wyszehradzkiej mierzyli się intelektualnie z sytuacją w swoich krajach, przybliżali czytelnikom toczące się w nich dyskusje i przyglądali się ruchom tektonicznym na scenie politycznej. Czas na wspólny bilans. 

Teraz padło na portal Index.hu. Jego nowym właścicielem jest József Oltyán, człowiek otwarcie manifestujący nienawiść wobec portalu i przyjaciel Orbána. Reżim, zamiast zamknąć index.hu, ucieka się do podstępu. Woli, by portal powoli się wykrwawił. Węgry same muszą uwolnić się od perfidnej władzy, uważa Márton Gergely.

Nie możemy twierdzić, że jednorodność istnieje tam, gdzie jej nie ma. Zamiast dołączać do jednogłośnego chóru prawicowych populistów powinniśmy wspierać demokratów, którzy walczą o wielokulturową Europę, uważa Tereza Semotamová.

Pod względem politycznym Europa Środkowo-Wschodnia stała się mrocznym miejscem. A przecież intelektualiści w Polsce, na Węgrzech i w Czechosłowacji już w latach 80. zastanawiali się nad tym, jak do tego nie dopuścić. Michal Hvorecký przypomina o sile społeczeństw obdarzonych wizją.

Krytycznej wobec PiS ukraińskiej aktywistce i działaczce na rzecz praw obywatelskich Polska zakazała wjazdu na swoje terytorium. Dyżurnymi wrogami propagandy rządowej stały się również organizacje pozarządowe, pisze Monika Sieradzka.

Przywódca demokracji nieliberlanej przebywa wprawdzie na urlopie, lecz jego przyboczna gwardia dokonuje zamachu na najnowszą historię Węgier. Márton Gergely między protestem a apatią.

Chęć poznania prawdy potrafi czasami przysłonić zdrową nieufność. Wtedy zaczynamy wierzyć w podawane nam informacje, mimo iż nie są poparte dowodami. Na takim myśleniu złapała się także Tereza Semotamová.

Ksenofobia, policyjna przemoc, korupcja – Słowacja zaczyna sama sobie zagrażać, twierdzi nasz autor Michal Hvorecký.

Nie tylko na Węgrzech zauważyć można wzmagającą się polityczną apatię. Także w Polsce tendencje opozycyjne słabną. Czy Polacy zaakceptowali myśl, że kradnie się im wolność? Nasza autorka Monika Sieradzka widzi jeszcze iskierkę nadziei.  

Trzecie z kolei wyborcze zwycięstwo Viktora Orbána sprawiło, że kraj pogrążył się w niesłychanej apatii. Również nasz autor broni się przed dokonującą się w nim samym orbanizacją. Na próżno. 

Jak mogło do tego dojść, że w Czechach ekskomuniści popierają nowobogackiego oligarchę Andreja Babisza? Nasza autorka Tereza Semotamová w poszukiwaniu odpowiedzi udała się do źródła: Manifestu komunistycznego.

Coraz więcej zachodnich polityków zachwyca się nieliberalnymi demokracjami na Wschodzie. Ale nie doceniają przy tym wpływu, jakie toksyczna atmosfera nienawiści będzie miała na następne pokolenia młodych Europejczyków, twierdzi Michal Hvorecký.

Jak mam sobie radzić z presją polityczną? Czy może dałem się zaprząc do pracy w służbie polityki, nawet tego nie zauważając? Takie pytania zadaje sobie dzisiaj wielu polskich dziennikarzy. Granica między dziennikarstwem a aktywizmem zanika, twierdzi Monika Sieradzka.

Prasa na Węgrzech sięgnęła dna – wielu dziennikarzy stało się pionierami w służbie reżimu Orbána. Reporterzy prorządowi działają z nadania, a liberalni – z bezsilności. Jedni i drudzy wykorzystują media jako oręż w walce politycznej, uważa Márton Gergely.

Premier „na dymisji“, który kieruje państwem niczym firmą, niesprecyzowane lęki przed uchodźcami, chociaż w całych Czechach mieszka ich tylko dwunastu: prymat irracjonalnych uczuć nad faktami. Czesi stają się ofiarami siebie samych - i swojej nie do końca przetrawionej wolności, pisze Tereza Semotamová.

Przez długi czas wydawało się, że nikt w Europie nie interesuje się Słowacją, a przecież w tym kraju od dawna wrzało pod powierzchnią: wszechobecna korupcja, macki mafii sięgające najwyższych szczebli rządowych i archaiczny wizerunek kobiety. Musiało dojść do dwóch morderstw, by Słowacja wreszcie się przebudziła, pisze Michal Hvorecký.