Pojęcie „kina gatunkowego” wielu widzom przywodzi na myśl spaghetti western lub amerykańskie klasyki horroru… ale najnowszy przebój science fiction z Niemiec?
Przyglądając się filmowi niemieckiemu w minionych dekadach, można stwierdzić, że kino gatunkowe to raczej zjawisko niszowe. A przecież już na wczesnym etapie historii filmu niemieckiego, dokładniej w nurcie tak zwanej fantastyki weimarskiej powstały obrazy, na przykład Metropolis Fritza Langa, bez których dzisiejszy film SF byłby w swojej formie nie do pomyślenia. Ale też w Nosferatu F. W. Murnaua czy Gabinecie doktora Caligari Roberta Wienego rozwinięto ważne motywy horroru, po które do dziś sięgają twórcy filmów tego gatunku.
Ale co stanowi wyznacznik filmu gatunkowego?
Pod tym pojęciem można rozumieć filmy, które wykorzystują i jednocześnie utrwalają charakterystyczne dla danego gatunku strategie narracyjne. Bardzo pojemne gatunki, na przykład dramat czy komedia, kontrastują z tymi, które pod względem narracyjnym i formalnym są bardziej zawężone, takie jak science fiction, fantasy czy horror. Filmy bazują na powracających tematach, motywach, schematach narracyjnych czy nawet konstelacjach postaci, a także na skonwencjonalizowanym języku filmowym, choćby w zakresie tworzenia warstwy wizualnej, dźwiękowej czy muzycznej. Gatunek filmowy jest więc zarazem swoistą umową między twórcami a publicznością, która wybiera się do kina z określonym zestawem oczekiwań.
Ze względu na historyczne uwarunkowania i strukturalne zakorzenienie filmu niemieckiego twórcy, którzy decydują się na użycie sprzecznych z konwencjami schematów narracji i ignorowanie wytycznych dotyczących finansowania oraz którzy nie dają się łatwo włączyć w utrwalone systemy ewaluacji, nie mają lekkiego życia. Nieważne, czy chodzi o film akcji, science fiction, fantasy, horror, thriller, film noir czy mystery. Mimo ograniczonych możliwości wsparcia finansowego niemieckie kino gatunkowe, szczególnie w ostatnich latach, zyskało na znaczeniu, także międzynarodowym.
W ramach tegorocznego cyklu pragniemy przyjrzeć się bliżej kinu gatunkowemu w Niemczech. Wybraliśmy nie tylko aktualne tytuły, udostępnimy bowiem także pionierskie filmy, ukazując je w nowym świetle. W trwającym przez cały rok cyklu Goethe on Demand zaprezentujemy w każdym miesiącu jeden obraz należący do jednego z czterech gatunków filmowych. Dzięki temu w rytmie cotrzymiesięcznym można odkryć jeden gatunek: science fiction, kryminał, film drogi i horror!
