Frankfurckie Targi Książki 2022
Kim de l’Horizon otrzymuje nagrodę Deutscher Buchpreis

Jak pisać o ludziach, którzy nie są ani mężczyzną, ani kobietą? Kim de l’Horizon pokazał/a to w książce Blutbuch. Podczas ceremonii wręczenia nagrody we Frankfurcie nad Menem Kim zgolił/a włosy i podziękował/a swojej matce.

 

Niebinarny/a autor/ka ze Szwajcarii nie mógł/mogła uwierzyć w swoje szczęście, gdy ogłoszono, że to właśnie jego/jej debiutancka powieść zdobyła prestiżową nagrodę Deutscher Buchpreis. Blutbuch „prowokuje i zachwyca” i została wyróżniona za jej „aktualność i siłę literackiej innowacji” – napisało w uzasadnieniu jury „Jaki język służy opisowi ciała, które wymyka się tradycyjnemu podziałowi na płeć męską i żeńską?”.

Po ogłoszeniu werdyktu we frankfurckim ratuszu Kim de l’Horizon pobiegł/a uściskać zgromadzonych na widowni przyjaciół i przyjaciółki. Kiedy już wszedł/weszła na scenę, najpierw wypowiedział/a krótkie „Wow!”, po czym ze łzami w oczach podziękował/a matce i spontanicznie zaśpiewał/a piosenkę.

„Myślałom, że ze względów estetycznych nie założę okularów, ale jednak to zrobię” – tak rozpoczął/ęła swoją przemowę. Na koniec w geście solidarności z Irankami ogolił/a sobie głowę – po śmierci 22-letniej Mahsy Amini wiele kobiet demonstracyjnie obcinało kosmyk włosów.

„To nagroda nie tylko dla mnie” – oświadczył/a dalej Kim de l’Horizon, dedykując nagrodę w wysokości 25 tys. euro również mieszkankom Iranu, które obecnie z narażeniem życia demonstrują w obronie przynależnych im praw człowieka. „Sądzę, że jury wybrało ten tekst również dlatego, że pragnęło wysłać sygnał przeciwko nienawiści, a zarazem sygnał poparcia dla miłości i walki wszystkich ludzi, którzy są uciskani ze względu na swoje ciało”.

O czym jest Blutbuch?

Niebinarny/a narrator/ka nagrodzonej powieści mieszka w Zurychu, po tym jak uciekł/a z małej, konserwatywnej wioski w Szwajcarii, w której się wychował/a. W wielkim mieście jest zadowolony/a z życia i może swobodnie realizować siebie w zgodzie z własną tożsamością.

Kiedy babcia zapada na demencję, narrator/ka zaczyna rozmyślać. Zwraca się bezpośrednio do niej i na początku wymienia listę spraw, które nigdy nie zostały poruszone w ich rozmowach, wśród nich kwestię płynnej tożsamości bohatera/ki czy też rasistowskich poglądów babci.

Rodzinne sekrety i przemilczenia to w historii literatury motyw tyleż popularny, co ponadczasowy. Niebinarny/a bohater/ka de l’Horizon pozwala ukazać temat z nowej perspektywy i do rozmaitych pretensji, które zwykle wyraża się wobec instytucji rodziny, dokłada kolejną. Po tym jak w czerwcu 2022 roku niemiecki rząd federalny przedstawił ramowe punkty ustawy mającej uprościć procedurę zmiany zapisu o płci, Blutbuch trafia na odpowiedni moment polityczny.

Nagroda nakręca sprzedaż

Kim de l’Horizon włożył/a w napisanie powieści dziesięć lat pracy. Na skrzydełku książki można przeczytać krótki opis autor*ki: „urodzone  w 2666 roku, studiuje czary i transdyscyplinarność, teksty pisze kolektywnie”. Po tym młodym talencie raczej nie należy się spodziewać literackiego mainstreamu.

Deutscher Buchpreis to jedna z najważniejszych niemieckojęzycznych nagród literackich, której przyznanie znacząco zwiększa sprzedaż zwycięskich książek. Cieszą się one również dużym międzynarodowym zainteresowaniem, są wystawiane w oddziałach Goethe-Institut na całym świecie i przekładane na inne języki, niekiedy nawet na język angielski – a to nadal jest rzadkością.

W ścisłej czołówce finalistów znalazło się jeszcze pięcioro autorów: Fatma Aydemir, Kristine Bilkau, Daniela Dröscher, Jan Faktor i Eckhart Nickel. Deutscher Buchpreis, wzorowana na brytyjskiej nagrodzie Bookera, przyznawana jest w ramach Frankfurckich Targów Książki. W ubiegłym roku otrzymała ją Antje Rávik Strubel za powieść europejską Blaue Frau.