Wspomnienie Horsta Bienka
Literackie inspiracje

„Ziemia i ogień” – Audiobook

7 grudnia 1990 roku zmarł Horst Bienek. Pochodzący ze Śląska niemieckojęzyczny pisarz i poeta stworzył w latach 70. i 80. XX wieku serię książek poświęconą rodzinnemu miastu. Gliwicka Tetralogia znalazła się w kanonie lektur o śląskiej kulturze, rozpoczyna ją Pierwsza polka, drugi tom to Wrześniowe światło, trzeci Czas bez dzwonów. Prezentowany tu czwarty tom Ziemia i ogień zamyka serię.
 

Ziemia i ogień zamyka Gliwicką Tetralogię Horsta Bienka. Jest styczeń 1945 roku, z frontu nadchodzą coraz bardziej niepokojące wieści. Zbliżanie się Armii Czerwonej wywołuje popłoch wśród mieszkańców Śląska. Partyjni bonzowie i najbogatsi mieszkańcy zaczynają po kolei znikać zabierając ze sobą co cenniejsze rzeczy. Gliwic nie ma kto bronić, na miejscu pozostaje tylko garstka starców i nastoletni chłopcy z Hitlerjugend z granatnikami i starymi pistoletami stojący na mrozie na granicy miasta. Uciekać czy zostać? Co chwilę po mieście rozchodzą się wieści o kolejnej rodzinie, która zamknęła szczelnie dom i wyruszyła na Zachód z nadzieją na lepsze czasy. Biedniejsi mieszkańcy właściwie nie mają wyboru. Gdzie mieliby jechać? Do kogo? Gdzie znajdą dla siebie jakiś kąt? Nie. Zostaną tu. Za wszelką cenę.
W mieście zaczyna się plądrowanie opuszczonych mieszkań, magazynów, w ludziach budzą się najgorsze instynkty. W oddali słychać odgłosy dział, po ulicach jak cienie suną pędzeni na zachód więźniowie obozów.
Valeska i Willi decydują się na ucieczkę. Z miasta płyną rzeki ludzi, którzy samochodami, wozami, sankami starają się wywieźć ze sobą choć trochę godności. Co ich tam czeka, tam gdzieś na Zachodzie?
Inni chowają się w piwnicach, czują się opuszczeni, oszukani, wykorzystani, „my nie chcieliśmy wojny”, z przerażeniem nasłuchują głosów z zewnątrz.
Ziemia i ogień opowiada o schyłku pewnej epoki i Śląska, który stanie się za kilka lat zupełnie innym miejscem na ziemi. Po raz ostatni będziemy mogli stanąć obok naszych gliwickich znajomych: Valeski, Irmy, Willego, Ossadników, Trauty Bombonnek...

Ziemia i ogień. Autor i interpretator

Horst Bienek – niemieckojęzyczny Ślązak, poeta, pisarz, publicysta, tłumacz i reżyser filmowy. Urodził się 7 maja 1930 roku w Gliwicach jako szóste dziecko w rodzinie robotnika kolejowego i nauczycielki muzyki. Swoje rodzinne miasto musiał opuścić w 1946. Kolejny etap życia związał go z Niemcami Wschodnimi. W 1951 opublikował pierwsze utwory poetyckie i rozpoczął naukę w mistrzowskiej klasie u Bertolda Brechta. W tym samym roku został aresztowany przez służby bezpieczeństwa i skazany na 25 lat ciężkiej pracy w Workucie. Zwolniony w wyniku amnestii w 1955 osiedlił się w Niemczech Zachodnich. Pobyt w gułagu zaowocował powieścią Cela (1969). Rok później wyreżyserował film o tym samym tytule. W latach 1972-82 powstały kolejne tomy Gliwickiej Tetralogii. Na Śląsk mógł pojechać dopiero w 1987, co zaowocowało książką Podróż w krainę dzieciństwa. Przez wiele lat kierował Wydziałem Literatury w Bawarskiej Akademii Sztuki w Monachium. Zmarł 7 grudnia 1990 roku.

Klaudiusz Kaufmann – pochodzący ze Śląska aktor teatralny, filmowy i dubbingowy. Absolwent warszawskiej Akademii Teatralnej, który od debiutu w niemiecko-polskiej inscenizacji Romea i Julii w nadgranicznym Schwedt nad Odrą stale pojawia się w produkcjach obydwu krajów. Wśród nich m.in: Hochzeitspolka, Niebezpieczni dżentelmeni, Korona królów czy Masuren-Krimi. Od 2015 występuje jako Wiktor Król w niemiecko-polskim Polizeiruf 110/Telefon 110. Z olbrzymiej ilości dubbingowanych przez aktora filmów na szczególną uwagę zasługuje Madagaskar, gdzie jego głosem przemawia zebra Marty. Od maja 2015 roku prowadzi pisanego po śląsku bloga kulinarnego Chop w kuchni.
 

Ziemia i ogień w wersji audio:

Ziemia i ogień. Impressum

Autor: Klaudiusz Kaufmann
Copyright: Goethe-Institut Polen