Wspomnienie Horsta Bienka
Literackie inspiracje

„Wrześniowe światło” – Audiobook

7 grudnia 1990 roku zmarł Horst Bienek. Pochodzący ze Śląska niemieckojęzyczny pisarz i poeta stworzył w latach 70. i 80. XX wieku serię książek poświęconą rodzinnemu miastu. Gliwicka Tetralogia znalazła się w kanonie lektur o śląskiej kulturze, rozpoczyna ją Pierwsza polka. Prezentowane tu Wrześniowe światło jest drugim tomem serii.

Wrześniowe światło to druga z kolei część Tetralogii Gliwickiej Horsta Bienka. Mamy początek września, działania wojenne przesuwają się w szybkim tempie na wschód. Entuzjazm związany ze zwycięstwem miesza się ze strachem. Młodzi aż nie mogą doczekać się wyjazdu na front, a starsi pamiętają jeszcze gorycz Wielkiej Wojny. Cała historia skupia się wokół pogrzebów: męża głównej bohaterki Valeski Piontek i Żyda Georga Montaga. Bienek w mistrzowski sposób przedstawia nam dzień z życia miasta, melancholia ostatniego pożegnania przeplata się ze sprawami przyziemnymi. W młodych bohaterach buzują hormony, a niepewne jutro tym bardziej zmusza do chwytania życia pełnymi garściami. W półcieniu przemykają historie Żydów, którzy nie wiedzą do końca, jak się odnaleźć w tej wojennej codzienności. I to przeklęte wrześniowe światło, które „kłuje w skórę”...

Horst Bienek – niemieckojęzyczny Ślązak, poeta, pisarz, publicysta, tłumacz i reżyser filmowy. Urodził się 7 maja 1930 roku w Gliwicach jako szóste dziecko w rodzinie robotnika kolejowego i nauczycielki muzyki. Swoje rodzinne miasto musiał opuścić w 1946. Kolejny etap życia związał go z Niemcami Wschodnimi. W 1951 opublikował pierwsze utwory poetyckie i rozpoczął naukę w mistrzowskiej klasie u Bertolda Brechta. W tym samym roku został aresztowany przez służby bezpieczeństwa i skazany na 25 lat ciężkiej pracy w Workucie. Zwolniony w wyniku amnestii w 1955 osiedlił się w Niemczech Zachodnich. Pobyt w gułagu zaowocował powieścią Cela (1969). Rok później wyreżyserował film o tym samym tytule. W latach 1972-82 powstały kolejne tomy Gliwickiej Tetralogii. Na Śląsk mógł pojechać dopiero w 1987, co zaowocowało książką Podróż w krainę dzieciństwa. Przez wiele lat kierował Wydziałem Literatury w Bawarskiej Akademii Sztuki w Monachium. Zmarł 7 grudnia 1990 roku.

Klaudiusz Kaufmann – pochodzący ze Śląska aktor teatralny, filmowy i dubbingowy. Absolwent warszawskiej Akademii Teatralnej, który od debiutu w niemiecko-polskiej inscenizacji Romea i Julii w nadgranicznym Schwedt nad Odrą stale pojawia się w produkcjach obydwu krajów. Wśród nich m.in: Hochzeitspolka, Drogi wolności, Korona królów czy Pfarrer Braun. Od 2015 występuje jako Wiktor Król w niemiecko-polskim Polizeiruf 110/Telefon 110. Z dużej liczby dubbingowanych przez aktora filmów na szczególną uwagę zasługuje Madagaskar, gdzie jego głosem przemawia zebra Marty. Od maja 2015 roku prowadzi pisanego po śląsku bloga kulinarnego Chop w kuchni.
 

Autor: Klaudiusz Kaufmann
Copyright: Goethe-Institut Polen
Literackie inspiracje