W nauczaniu języków obcych na świecie coraz bardziej zyskuje na znaczeniu system CLIL (Content and Language Integrated Learning; uczenie języka obcego zintegrowane z przedmiotami fachowymi). Wiele szkół w Europie środkowej i zachodniej wykorzystuje ten system uczenia i stosuje go na lekcjach.
Decydujące są przy tym trzy elementy: po pierwsze – udział ucznia w doświadczeniach empiryczno-eksperymentalnych, zwłaszcza przyrodniczych, które odgrywają istotną rolę w procesie przyswajania sobie języka obcego; po drugie – uczenie się języka obcego w autentycznym kontekście z możliwością natychmiastowego zastosowania przyswojonej wiedzy; po trzecie – możliwość wypróbowania świeżo poznanych konstrukcji słownych na konkretnych i dających się opisać obiektach i procesach
Ponadto metoda CLIL nie tylko przybliża perspektywę sukcesu w procesie uczenia się języka obcego, ale również rozwija u ucznia umiejętność komunikowania się i dyskutowania. Umiejętność ta jest istotnym walorem ułatwiającym udany start w życie zawodowe i satysfakcjonującą ścieżkę kariery.
Wprowadzanie do szkół systemu CLIL nie wymaga zrazu nowego programu nauczania. Krótkie moduły projektowe w ramach lekcji przedmiotowych stanowią właściwy początek.
Podkreśla to dziesięć tez odnoszących się do systemu CLIL.
- Dwujęzyczna lekcja danego przedmiotu stwarza nowy przedmiot, ponieważ łączy się z sobą istniejące już elementy, przez co powstaje nowy rodzaj przekazu wiedzy oraz nowy sposób nabywania wiedzy i umiejętności.
- Dwujęzyczna lekcja danego przedmiotu szkolnego wymusza wręcz w sposób wzorcowy – z tytułu złożonych wymogów – nowe procesy metodyczno-dydaktyczne jak nastawienie na działanie, ukierunkowanie na ucznia i autonomię ucznia.
- Na dwujęzycznej lekcji przedmiotowej nauka przedmiotu odbywa się w danym języku i poprzez język w określonych warunkach. W ten sposób powstaje cykl „przyswajania, obserwowania, wypróbowywania i stosowania języka oraz generowania i budzenia świadomości”. Cykl ten powtarza się permanentnie w małym i większym wymiarze.
- Ogólnie rzecz biorąc tradycyjne lekcje języka obcego prowadzą do umiejętności posługiwania się językiem w sytuacjach codziennych (basic interpersonal communication skills BICS), natomiast bilingwalne lekcje przedmiotowe dają umiejętność werbalizowania złożonych procesów myślowych (cognitive academic language proficiency CALP). Te ostatnie rozwijają też u uczących się umiejętność dyskusji merytorycznej. Dlatego nauczanie dwujęzyczne ma na celu opanowanie kluczowych kompetencji.
- Przed nauczaniem dwujęzycznym danego przedmiotu nie stawia się dwóch rodzajów celów nauczania. Lekcja przedmiotowa jest nadrzędna i to ona wyznacza cele dydaktyczne.
- Przedmioty przyrodnicze, matematyka, informatyka i technika nadają się szczególnie do nauczania bilingwalnego, ponieważ po pierwsze – zarówno lekcje takich przedmiotów jak i lekcje języka obcego wymagają postępowania empiryczno-eksperymentalnego, co daje możliwość stosowania analogicznych metod nauczania, po drugie – uczniowie uczą się języka obcego w autentycznym kontekście i mogą natychmiast zastosować poznaną wiedzę, po trzecie – konstrukcje językowe utrwalają się w znacznym stopniu, gdy są używane do opisywania konkretnych rzeczy i procesów.
- Nauczanie bilingwalne przedmiotów przyrodniczo-matematycznych wymaga współpracy. Dlatego najlepiej sprawdza się w trakcie pracy w formie realizacji projektu.
- Nauczanie bilingwalne nie jest ograniczone do form zinstytucjonalizowanych jak szkoła, lecz może być realizowane w formach pozaszkolnych, np. w projektach interdyscyplinarnych.
- Nauczanie bilingwalne może być mniej lub bardziej intensywne. Będą to więc albo małe moduły oparte o pewne tematy w zakresie jednego przedmiotu wprowadzane na lekcjach przez okres kilku tygodni, albo półroczne czy roczne cykle tematyczne obejmujące wiele dziedzin wiedzy, a mogą to być nawet lekcje na stałe obecne w programie nauczania a zatem permanentnie włączane w proces kształcenia i trwające przez wiele lat.
- Nauczanie bilingwalne można zacząć już w przedszkolu lub klasie zerowej, oczywiście w formie zabawy, następnie kontynuować w klasach szkoły podstawowej a potem w szkołach ponadpodstawowych aż do zdobycia przez ucznia pełnego wykształcenia i osiągnięcia przez niego wieku dojrzałości.
Więcej na ten temat:
www.goethe.de/clil
