Karty pracy na zajęciach
Struktura, forma i treści

Karty pracy pomagają uczącym się lepiej poznać różne aspekty języka obcego – na zajęciach i w domu – jednak pod warunkiem, że karty pracy są dobrze przygotowane. Prawidłowa struktura i kilka trików ułatwią to zadanie.

Czy karty pracy w ogóle potrzebne są na lekcji niemieckiego? Czy uczniowie nie powinni raczej słuchać i aktywnie posługiwać się językiem mówionym tak dużo, jak to możliwe? Badania z zakresu lingwistyki faktycznie pokazują, że samo słuchanie i mówienie nie wystarczą, by opanować gramatykę języka obcego (Swain 1988). Uczący się potrzebują też ustrukturyzowanych zadań dotyczących konkretnych zagadnień gramatycznych. A karty pracy to idealna pomoc naukowa w tym zakresie –pod warunkiem, że jest dobrze opracowana. Przy jej tworzeniu nauczyciele powinni mieć na uwadze kilka ogólnych zasad, które są wspólne dla wszystkich przedmiotów.

Idealna struktura

Dobra karta pracy powinna posiadać określoną strukturę:

• nagłówek z ogólnymi informacjami, dzięki którym karta pracy jest umieszczona w kontekście zajęć
• klarowne polecenie
• zadanie, w tym ilustracje, wyróżnione punkty i wystarczająca ilość miejsca na odpowiedź
• ewentualnie inne zadania (każde z osobnym poleceniem).

Nagłówek zapewnia organizację nauki i jest źródłem informacji o danym przedmiocie, poziomie, klasie, o temacie i o jednostce lekcyjnej, a także o innych materiałach, np. o podręczniku oraz ewentualnie o źródłach. Pomaga to uczącym się posegregować swoje karty pracy, łatwiej wyszukać konkretne tematy i robić powtórki.

Motywacja poprzez treści

Także w przypadku treści należy zwrócić uwagę na kilka aspektów – najlepiej, by dotyczyło to także zagadnień gramatycznych: Treści powinny być aktualne. Odnosi się to do technologii (bez budek telefonicznych), do stylu życia i modelu rodziny (nie tylko małżeństwo, dzieci, dom i pies) i do wiedzy o kraju (aktualne wydarzenia albo wiadomości z Niemiec). Treści powinny odnosić się do sytuacji życiowej uczniów lub studentów. Powinny być także dostosowane do wieku.
 
Jeśli karta pracy zawiera kilka zadań, wszystkie powinny mieć ten sam temat – najlepiej zarówno ten sam temat gramatyczny, jak i tę samą treść. To pozwoli uniknąć rozproszenia uczących się czy obciążenia ich zbyt dużą ilością nowego słownictwa. Poza tym intensywne zajęcie się jednym tematem pozwala lepiej zapisać treści w pamięci.

Nie należy zapominać o formie

Choć nawet najlepsze treści na niewiele się zdadzą, jeśli słaba czytelność albo inne aspekty formalne zbytnio obciążą zdolności kognitywne uczących się – dobra czytelność jest ważna. Dlatego nauczyciele powinni unikać kserokopii złej jakości. Na kartach pracy powinna być wystarczająca ilość miejsca na odpowiedzi, tak, by nie zmuszać uczących się do niewyraźnego pisania. W miarę możliwości treści powinny być uzupełniane ilustracjami. Formy, których należy się nauczyć, można wyróżnić kursywą albo pogrubić. Badania empiryczne dowodzą, że zwłaszcza ilustracje (Carney et al. 2002) i wyróżnienia (Schmidt 1992) ułatwiają i przyspieszają naukę.

Specyfika zajęć z języków obcych

Ponieważ zajęcia z języków obcych zazwyczaj nie odbywają się w ojczystym języku nauczycieli i/lub uczących się, polecenia na kartach pracy powinny być sformułowane w bardzo prosty i klarowny sposób. Prosty język na zajęciach z języków obcych sprawia, że można wpaść w pułapkę omawiania tematów dla dzieci. Uczący się to często nastolatkowie albo młodzi dorośli, dla których ważne są inne tematy niż dla dzieci. W przypadku wszystkich grup wiekowych wiedza o kraju jest ważna (por. Salomo), a doświadczenia uczących się powinny być uwzględnione.

Specjalne programy do tworzenia kart pracy

Do tworzenia kart pracy nauczyciele mogą używać specjalnego oprogramowania – czasem jest ono płatne. Jeden z takich programów to Worksheet Crafter, za pomocą którego stworzone zostały przykładowe karty pracy poniżej. Oprogramowanie do tworzenia kart pracy ma tę zaletę, że korzysta z gotowych struktur i funkcji, co pozwala zaoszczędzić czas. Materiały stworzone cyfrowo zasadniczo są bardziej czytelne, bardziej przejrzyste i zajmują mniej miejsca, bo nauczyciele mogą użyć cyfrowego szablonu zamiast kserokopii. Odpowiednie programy, takie jak Worksheet Crafter, pozwalają w łatwy sposób tworzyć karty pracy o jasnej strukturze, z ilustracjami, zaznaczeniami, modyfikacjami tekstu takimi jak luki do uzupełnienia albo kolorowanie poszczególnych sylab. Dzięki temu nauczyciele mogą szybko i efektywnie tworzyć karty pracy, z których skorzystają ich uczniowie.