Projekt historyczny Stowarzyszenia Kulturalnego JARTE
Mielec jest miastem z jednej strony historycznie podobnym do innych galicyjskich sztetli, ale gdy spojrzy się na nie z pozycji kogoś, kto mieszka tu od kilkudziesięciu lat, kto interesuje się historią współczesną, jest to miasto wyjątkowe.
Większość mielczan nie pochodzi stąd.
DLACZEGO?
Przed II wojną światową Mielec miał prawie 10 tysięcy mieszkańców, a ponad połowę z nich stanowili Żydzi. Po wojnie nie został z nich prawie nikt. Ponad połowa mieszkańców zniknęła niemalże z dnia na dzień.
Dziś Mielec ma ponad 60 tysięcy mieszkańców. Większość z nich to napływowi robotnicy lub ich potomkowie. Poczucie tożsamości jest tutaj zachwiane, a jednocześnie panuje podskórne wrażenie tęsknoty za byciem stąd, za posiadaniem korzeni, za wiedzą, kim byli ludzie, którzy tu kiedyś mieszkali.
Mielec obecnie jest silny gospodarczo, rozwija się. Nadal przyjeżdżają tutaj nowi ludzie, „obcy”, wyrwani z innych społeczności. Przyjeżdżają za pracą. I nie czują związku z miastem. Chcielibyśmy to zmieniać i zaszczepiać w nich poczucie tożsamości z Mielcem. Kiedyś oni i ich dzieci z dumą powiedzą Mielec to mój heimat, mój dom. Z całą gamą uczuć towarzyszących temu wyznaniu. Zakorzenianie w historii miejsc i ludzi powinno dać im niezbędny komfort i zainspirować do poczucia odpowiedzialności za to miejsce, do angażowania się na rzecz dobra miasta i polepszania jakości życia w nim.
CO?
Chcielibyśmy zrobić to poprzez przywołanie współczesnych wizualnych odniesień, autentycznych miejsc, do historii życia ludzi przed wojną i po wojnie. Do miejsc, w których Żydzi mieszkali i do miejsc, w które trafiali przybysze po wojnie.
Jedną z inspiracji, ścieżek animacyjnych, którymi chcielibyśmy podążać z uczestnikami projektu jest tworzenie antologii: ulic, na których mijali przedwojenni i powojenni mieszkańcy Mielca, w których mieszkali, miejsc, które odwiedzali by się spotkać, organizacji i instytucji, które organizowały ich świat.
Chcielibyśmy zebrać, opisać i udostępnić je w różnych formach:
- materiał archiwalny sprzed wybuchu II wojny światowej a także z lat odbudowy powojennej, we współpracy z Muzeum Regionalnym w Mielcu, szczególnie z oddziałem fotograficznym „Jadernówką”
- materiał archiwalny, zakopany w księgach pamiątkowych dwóch szkół z terenu Starego Miasta: I Liceum Ogólnokształcącego oraz Gimnazjum (obecnie Zespół Szkół im. Prof. Janusza Groszkowskiego)
- zdjęcia i wspomnienia przekazane przez mieszkańców podczas regularnych akcji bezpłatnej digitalizacji w różnych częściach miasta, z naciskiem na Stare Miasto oraz wydarzenia, działania, miejsca od lat 50 XX w.
- inne materiały wizualne oraz tekstowe, zebrane w procesie realizacji projektu, dotyczące zarówno samego Mielca jak i ludzi, biorących udział w procesie oraz mieszkańców, którzy zaangażują się w realizację projektu
Angażując w udział w projekcie młodych ludzi powyżej 17 roku życia ze szkół, młodych pracujących, młodych dorosłych oraz seniorów, zrobimy działania polegające na tworzeniu swego rodzaju archiwum społecznego, angażującego społeczność lokalną.
JAK?
Antologia ludzi i miejsc pamięci, bazująca na śladach i (nie)obecnościach, mogłaby mieć swoją emanację poprzez wystawy, stronę w internecie, akcje zbierania starych zdjęć wśród mieszkańców, spacery po Starym Mieście z opowieściami wyszukanymi podczas realizacji projektu, murale, projekcje filmów czy pokazy zdjęć w przestrzeni miasta, tworzenie opisów do miejsc, których już nie ma, rozszerzanie interpretacji dzięki procesowi pracy w projekcie. Formy udostępnienia zebranych materiałów będą zależeć od zaangażowanych uczestników, artystów, kuratorów i innych osób współpracujących przy projekcie.
Chcielibyśmy trudną i skomplikowaną historię podejmować i eksplorować wspólnie z mieszkańcami Mielca, z artystami z zewnątrz, z nauczycielami, z pasjonatami historii.
Praktyką działania będzie praca warsztatowa, procesowa, angażująca uczestników bez nacisku na udział w każdym spotkaniu i każdej aktywności. Wiemy, że ludzie są różni i potrzebują różnego podejścia. Poza tym będziemy angażować ludzi dorosłych, pracujących i mamy świadomość, że ich życie składa się z obowiązków rodzinnych i zawodowych. Spotkania będą organizowane regularnie, jednak będą przenosić się także do internetu, Grupa na portalu społecznościowym facebook będzie służyła do wymiany informacji, do aktywnego udziału w kolejnych podejmowanych krokach, do zbierania opinii uczestników, w końcu do oswajania się uczestników ze sobą i przenoszenia kontaktów osobistych do internetu.
CO Z TEGO WYNIKA?
Proponowane działania mają na celu wzmocnienie świadomości historycznej uczestników i pobudzenie więzi z miastem, lepsze zrozumienie samego siebie w konfrontacji z innymi, harmonijny rozwój młodych ludzi dzięki uczestnictwu w wielości sfer życia, rozwijanie zdolności komunikacyjnych i kooperacyjnych, podjęcie próby ponownego spojrzenia na znaczenie miasta przez pryzmat czasu, miejsc i nieznanych dotąd historii dla wyłuskania jego potencjału. Seniorzy odnajdą w udziale w projekcie okazję do aktywności, wzmocni się ich poczucie zakorzenienia, będą czuli się potrzebni i słuchani.
Pożądanymi efektami realizacji projektu w dalszej perspektywie jest wzmacnianie kultury współdziałania, niezbędnej do społecznej integracji i kształtowanie jednostek, dla których kooperacja jest ważniejsza niż konkurowanie i rywalizacja. Ważne jest szczególnie dla nas wzmacnianie obywatelskiego potencjału społeczności, pozwalającego na samodzielne rozwiązywanie problemów, poczucie sprawstwa i wpływu na najbliższe otoczenie.
W projekcie uwzględnimy również działania promocyjne, współpracę z partnerami oraz możliwość pozyskania różnych źródeł finansowania, m.in. z Urzędu Miasta Mielec, z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz wkład własny Stowarzyszenia Kulturalnego JARTE.
W Stowarzyszeniu Kulturalnym JARTE ważne jest dla nas działanie w procesie, a nie jednorazowa akcja w formie projektu. Przedstawiony pomysł ma charakter programowy, nie jest pojedynczym projektem.
Wróć
