Tydzień Filmu Niemieckiego 2023

Tydzień Filmu Niemieckiegojest przeglądem najnowszego kina naszych zachodnich sąsiadów, a w jego programie, jak co roku, znalazły się produkcje, które zyskały zarówno uznanie krytyków, jak i filmowej publiczności. Nie zabrakło też tytułów pokazywanych na międzynarodowych festiwalach i laureatów Niemieckich Nagród Filmowych. Do tych ostatnich należy zrealizowana przez Andreasa Kleinerta biografia Thomasa Brascha, która zdobyła aż 9 statuetek przyznawanych przez Niemiecką Akademię Filmową, w tym w najważniejszych kategoriach: dla najlepszego filmu oraz za reżyserię i scenariusz. Nagrody aktorskie zdobyli dobrze znani polskiej widowni: Albrecht Schuch i Jella Haase.

Thomas Brasch, pisarz, poeta, scenarzysta i autor sztuk teatralnych to nie jedyny wschodnioniemiecki dysydent, którego biografia stała się inspiracją do filmowej opowieści. Z tego samego pokolenia wywodzi się Bettina Wegner, charyzmatyczna pieśniarka i poetka, bohaterka dokumentu Lutza Pehnera. Wschodnie korzenie ma także bardzo popularny w Niemczech muzyk, artysta estradowy i kabaretowy Olaf Schubert, który przez przypadek odkrywa, że jego biologicznym ojcem może być Mick Jagger i w swoim dochodzeniowym filmie zatytułowanym Olaf Jagger próbuje odkryć prawdę. Jak żmudne jest szukanie informacji i potwierdzanie źródeł, z których pochodzą, pokazuje także inny dokument, zrealizowany prze Daniela Sagera. Praca znanych z pierwszych stron gazet dziennikarzy śledczych, którym zawdzięczamy wiedzę o wielu politycznych i gospodarczych skandalach, jest tematem jego filmu Za kulisami. Prawdy o wydarzeniach sprzed lat, kolektywnie wypartych przez lokalną społeczność, poszukuje bohaterka filmu Milczący las w reżyserii Saralisy Volm.

Z kolei protagonista obrazu Jönsa Jönssona Aksjomat konfabuluje bezustannie, jakby wymyślanie historii było potrzebą, bez której nie jest w stanie normalnie funkcjonować. Stefan Jäger w filmie Monte Verità przywołuje społeczną ideę sprzed 100 lat, której celem było stworzenie nowego, alternatywnego stylu życia, a głównymi założeniami były: wegetarianizm, respekt wobec natury i kreatywna praca. Filmem, którym otworzymy Tydzień filmu Niemieckiego jest Kontra, komedia Sönke Wortmanna, w której reżyser odwołuje się do sztuki retoryki i przekonuje, że warto się tej, utraconej w dobie mediów społecznościowych, umiejętności nauczyć.

PROGRAM 

AKSJOMAT/AXIOM, reżyseria: Jöns Jönsson
BETTINA reżyseria: Lutz Pehner
KONTRA / CONTRA, reżyseria: Sönke Wortmann
MILCZĄCY LAS / SCHWEIGEND STEHT DER WALD, reżyseria: Saralisa Volm
MONTE VERITA, ODURZENIE WOLNOŚCIĄ, reżyseria: Stefan Jäger
OLAF JAGGER, reżyseria: Heike Fink
THOMAS BRASCH / LIEBER THOMAS, reżyseria: Andreas Kleinert
ZA KULISAMI / HINTER DEN SCHLAGZEILEN, reżyseria: Daniel Sager

Filmy pokazane zostaną w oryginalnej wersji językowej z napisami w języku polskim i ukraińskim (poza filmem „Milczący las”). 

Organizatorzy: Goethe-Institut w Warszawie, Dom Norymberski w Krakowie, Konsulat Generalny Niemiec we Wrocławiu, German-Films.
Partnerzy: Mojeekino.pl, Goethe-Institut w Krakowie, Konsulat Generalny w Gdańsku, Goethe-Institut w Krakowie, Niemiecka Centrala Turystyki

Program w Warszawie:

20.01.2023, 20:00 godzina

KONTRA (CONTRA)
Niemcy, 2021, 103'
 

Reżyseria: Sönke Wortmann
Scenariusz: Doron Wisotzky, Victor Saint Macary, Yaël Langmann, Noé Debré, Yvan Attal
Zdjęcia: Holly Fink
Obsada: Christoph Maria Herbst, Nilam Farooq, Ernst Stötzner, Hassan Akkouch
Produkcja: Constantin Film Produktion

Pokazy festiwalowe: Stony Brook Film Festival 2022, Berlinale 2022
Nagrody i wyróżnienia: Nagroda Publiczności, Stony Brook Film Festival 2022, Bawarska Nagroda Filmowa (Nilam Farooq), Nagroda im. Ernsta Lubitscha dla Najlepszej Komedii

Naima, świeżo upieczona studentka prawa, spóźnia się na pierwszy wykład i w przepełnionej auli nie może znaleźć wolnego miejsca. Komentarz zirytowanego profesora jest nie tylko złośliwy, ale także zabarwiony mizoginicznym i rasistowskim podtekstem. Nieprzyjemna dla młodej emigrantki inauguracja roku akademickiego zostaje nagrana i opublikowana w Internecie, wywołując burzę, której konsekwencją jest żądanie zwolnienia profesora. Renomowany uniwersytet nie może sobie pozwolić na skandal, nie chce jednak stracić bardzo dobrego wykładowcy i dlatego rektor zleca mu przygotowanie Naimy do międzyuczelnianego konkursu retorycznego.

Film Sönke Wortmanna oparty jest na klasycznej komediowej zasadzie zderzenia ze sobą bohaterów z dwóch różnych światów, którzy nie pałają do siebie sympatią. Jednak dzięki aktualnemu tematowi staje się on ciekawym głosem odnoszącym się do naszej, coraz bardziej powszechnej, codzienności: jak prowadzić debatę z przeciwnikiem, który nie podziela naszego punktu widzenia. Sztuka retoryki, argumentacji i przekonywania adwersarzy do reprezentowanego w dyskusji zdania, to w dobie mediów społecznościowych zdaje się utracona umiejętność, której może się nauczyć każdy, nie tylko Naima. Wybrane przez twórców filmu tematy konkursowych debat dotyczą współczesnych społeczeństw, warto więc wysłuchać argumentów, jakich używają dyskutanci, zarówno tych pro, jak i kontra.

Sönke Wortmann urodził się w 1959 r. w Marl w Nadrenii Północnej-Westfalii. Studiował w Wyższej Szkole Filmu i Telewizji w Monachium oraz w Royal College of Art w Londynie. Jego film dyplomowy Drei D (1988) był nominowany do Oscara w kategorii filmów studenckich. W 1992 r. otrzymał Niemiecką Nagrodę Filmową za film Kleine Haie, a komedię Mężczyzna, przedmiot pożądania (Der bewegte Mann) obejrzało 6,5 mln widzów. W roku 2003 nakręcił film Cud w Bernie (Wunder von Bern) prezentujący zwycięstwo niemieckiej drużyny w 1954 r. w piłce nożnej. Sönke Wortmann należy do najpopularniejszych niemieckich reżyserów, który nie tylko regularnie kreci filmy, reżyseruje także sztuki teatralne i pracuje jako producent filmowy
 

21.01.2023, 20:00 godzina

OLAF JAGGER
Niemcy, 2022, 95 '
 

Reżyseria i Scenariusz: Heike Fink
Zdjęcia: Hajo Schomerus
Obsada: Olaf Schubert, Anne-Marie Schubert, Rolf Schubert, Anna Lucia Gustmann
Produkcja: Ester.Reglin.Film GmbH

Pokazy festiwalowe: Hof 2022
Nagrody i wyróżnienia: Nagroda Krytyki Filmowej, Hof, 2022

 
Znany niemiecki komik i artysta kabaretowy Olaf Schubert, porządkując piwnicę w domu swoich rodziców, znajduje stare radiowe taśmy, na których zapisany jest wywiad, jaki jego matka przeprowadziła z wokalistą zespołu The Rolling Stones, Mickiem Jaggerem. Rozmowa miała mieć miejsce podczas pierwszego w Republice Federalnej Niemiec koncertu słynnego zespołu w Münster, w 1965 roku. Pikanterii temu niezwykłemu odkryciu dodaje fakt, że matka Schuberta mieszkała w NRD i była dziennikarką państwowego radia, co w zasadzie wykluczało możliwość udziału w takim wydarzeniu, jak występ artystów zza żelaznej kurtyny. A jednak wywiad istnieje i nic nie wskazuje na to, aby był nieprawdziwy. Taśmy stają się pretekstem do zbadania historii własnej rodziny. Bohater filmu zaczyna poszukiwania w archiwach, wśród ówczesnych i obecnych fanów Micka Jaggera i grupy The Rolling Stones, gwiazd rocka, przyjaciół i znajomych. Wykorzystuje swoją popularność i rozległe znajomości. Jego tropienie śladów znajomości matki z legendą rocka pozwala nie tylko wejrzeć w rodzinną historię i odkryć pewną tajemnicę, ale też zobaczyć obraz czasów, w jakich przyszło jej żyć.

Olaf Schubert, jak na artystę kabaretowego przystało, relacjonuje swoją kwerendę z przymrużeniem oka, wplatając w nią wiele zabawnych wątków, przerysowanych emocji i żartobliwych sytuacji. Choć film ma formę dokumentu, to trudno ocenić, które postaci są prawdziwe, a które odgrywane. Twórcy umiejętnie balansują pomiędzy rzeczywistością i fikcją, a kiedy już wydaję się, że wszystko zakończy się fiaskiem, następuje nieoczekiwany finał.

Heike Fink urodziła się w 1968 roku. Studiowała literaturę i socjologię. Jest scenarzystką, pisze powieści i literaturę faktu, wykłada na różnych niemieckich uniwersytetach. Ma na swoim koncie następujące filmy dokumentalne: Eisheimat (2012), Die Kirchenrebellinen (2020) i Olaf Jagger (2022).
 

22.01.2023, 20:00 godzina

THOMAS BRASCH
Niemcy, 2021, 157'
  Reżyseria: Andreas Kleinert
Scenariusz: Thomas Wendrich
Zdjecia: Johann Feindt
Obsada: Albrecht Schuch, Jella Haase, Ioana Iacob, Jörg Schüttauf
Produkcja: Zeitsprung Pictures w koprodukcji z NDR, BR, WDR, ARTE

Pokazy festiwalowe: Stambuł, 2021; Tallin, 2021
Nagrody i wyróżnienia: Niemiecka Nagroda Filmowa 2022 dla najlepszego filmu oraz za reżyserię (Andreas Kleinert), scenariusz (Thomas Wendrich) męską rolę pierwszoplanową (Albrecht Schuch), kobieca rolę drugoplanową (Jella Haase), zdjęcia (Johann Feindt), montaż (Gisela Zick), scenariusz (Myrna Drews) i kostiumy (Anne-Gret Oehme), GRAND PRIX dla najlepszego filmu i Nagroda dla najlepszego Aktora (Albrecht Schuch), Tallin 2021.

Thomas Brasch, niemiecki pisarz, poeta, reżyser filmowy, autor sztuk teatralnych i scenariuszy urodził się w 1945 roku w Anglii, jako syn żydowskich uchodźców. Po wojnie jego ojciec został NRD-owskim funkcjonariuszem partyjnym i wysokim urzędnikiem w ministerstwie kultury. Syn dość wcześnie zauważył rozdźwięk pomiędzy wschodnioniemiecką rzeczywistością a ideałami, na których rzekomo zbudowano socjalistyczne państwo. Pierwszym jego buntem był protest przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, w 1968 roku. Zadenuncjowany przez ojca trafił do więzienia, a potem do pracy w fabryce jako frezer. W tym czasie zaczęły powstawać pierwsze utwory literackie, które Brasch opublikował dopiero w 1977 roku, po przymusowym przesiedleniu do RFN. Pisane wcześniej sztuki teatralne były zakazane przez cenzurę. W zachodnich Niemczech zaczął pracować także jako reżyser. Jego filmy trafiały na międzynarodowe festiwale w Cannes czy Locarno.

Czarnobiały film Andreasa Kleinerta jest czymś więcej niż biografią znanego twórcy i dysydenta. Jest próbą opowiedzenia losów wielu ludzi, rozdartych pomiędzy dwoma politycznymi systemami, To bardzo aktualna historia o politycznych podziałach, które dotykają społeczeństwa, wspólnoty i rodziny. W swoją opowieść reżyser wplata sekwencje z filmów Brascha i fragmenty jego tekstów, a jej mottem może być jedna z wypowiedzi bohatera: „sprzeciw jest naszą nadzieją”.

Andreas Kleinert urodził się w Berlinie Wschodnim w 1962 roku. Studiował reżyserię w Akademii Filmowej i Telewizyjnej im. Konrada Wolfa w Poczdamie-Babelsbergu. Zadebiutował filmem Leb' wohl, Joseph pokazanym  w konkursie Festiwalu Filmowego w Locarno w 1990, przyniósł mu nominację do studenckiego Oscara. Ważnym filmem w dorobku Kleinerta jest Wege in die Nacht o bezrobotnym właścicielu fabryki, który z własnej inicjatywy chce zapewnić „prawo i porządek”. Oprócz filmów kinowych ma w swoim dorobku wiele produkcji telewizyjnych, za które otrzymał liczne nagrody
 

23.01.2023, 20:00 godzina

MONTE VERITÁ. ODURZENIE WOLNOŚCIĄ
Szwajcaria, Niemcy, Austria, 2021, 116'
  Reżyseria: Stefan Jäger
Scenariusz: Kornelija Naraks
Zdjęcia: Daniela Knapp
Obsada: Maresi Riegner, Max Hubacher, Julia Jentsch, Hannah Herzsprung, Joel Basman
Produkcja: tellfilm

Pokazy festiwalowe: Locarno 2021, Berlinale 2022, Trento 2022, Solura 2022, Jerozolima 2022

Hanna jest młodą mężatką i matką dwóch córek, żyje u boku dobrze sytuowanego męża zajmującego się fotografią portretową. Niestety nie potrafi odnaleźć się w roli, jaką przewidziało dla niej mieszczańskie środowisko Wiednia z początku XX wieku. Jej powracające kryzysy psychiczne łagodzi wzywany przez męża psychiatra. Podczas seansów terapeutycznych lekarz opowiada Hannie o wyjątkowym miejscu, które powstało w niedalekiej Szwajcarii. Kiedy bohaterka pewnej nocy buntuje się przeciwko wypełnianiu małżeńskiego obowiązku, właśnie Monte Verità będzie celem jej ucieczki.
 
Tytułową „Górę prawdy” założyli artyści i inni wolni duchem ludzie, skupieni w początkach XX wieku wokół bohemy artystycznej, zamieszkującej monachijską dzielnicę Schwabing. Ich celem było stworzenie zupełnie nowego, alternatywnego do mieszczańskiego, stylu życia. Wegetarianizm, szacunek wobec natury, kreatywna praca i możliwość realizacji różnych artystycznych eksperymentów oraz swobodny, pozbawiony konwenansów sposób bycia to główne złożenia społeczności, która osiadła w Monte Verità. Wśród jej mieszkańców byli m.in.: pisarz Herman Hesse, tancerka Isadora Duncan czy socjolog Max Weber.

Hanna wychowana w patriarchalnym świecie nie od razu odnajdzie się w tej oazie wolności. Przekona się do niej dopiero, kiedy będzie mogła robić to, co ją fascynuje i czego w Wiedniu jej zabroniono: fotografować. Reżyser Stefan Jäger przywołuje w swoim filmie zapomnianą społeczną ideę, z której wywodzi się wiele współczesnych ruchów alternatywnych oraz jej pionierów.

Stefan Jäger jest reżyserem, scenarzystą i wykładowcą.  Studiował reżyserię i scenopisarstwo w Filmakademie Baden-Württemberg. Obecnie kieruje Wydziałem Scenopisarstwa w zuryskiej Hochschule der Künste. Jego filmografia obejmuje kilkanaście pozycji. Jest właścicielem firmy producenckiej tellfilm GmbH Zurich oraz członkiem Europejskiej i Szwajcarskiej Akademii Filmowej.
 

24.01.2022, 20:00 godzina

AKSIOMAT
Niemcy, 2022, 112' 
  Scenariusz i reżyseria: Jöns Jönsson
Zdjęcia: Johannes Louis
Obsada: Moritz von Treuenfels, Ricarda Seifried, Thomas Schubert
Produkcja: Bon Voyage Films

Pokazy festiwalowe: Berlinale 2022, Edynburg 2022

Aksjomaty to zdania przyjmowane za prawdziwe, których nie trzeba udowadniać. Julius, bohater filmu również nie musi udowadniać, że historie lub tożsamości, które wymyśla, są prawdziwe. Kolegom z pracy organizuje wycieczkę nieistniejącą żaglówką, należącą rzekomo do jego matki o arystokratycznym pochodzeniu, rodzicom swojej dziewczyny z kolei sprzedaje wzruszającą historię o nieprawdopodobnym awansie społecznym i sukcesie w zawodzie architekta. Misternie konstruowane kłamstwa są jak nietrwałe, ale bardzo efektowne budowle, z których ich twórca musi ewakuować się, kiedy grożą zawaleniem. Stąd u bohatera pozorowane ataki zagrażające zdrowiu, częste zmiany pracy czy nagłe wyprowadzki z mieszkania. Nie wiemy, dlaczego Julius zmyśla: czy uważa, że codzienne życie jest zbyt szare i należy ubarwić je ciekawymi historiami, czy jego atrakcyjne opowieści sprawiają, że skupia na sobie uwagę innych i jest w centrum zainteresowania, czy wreszcie cierpi na konfabulację, zaburzenie ośrodków w mózgu, odpowiedzialnych za pamięć i kojarzenie.

Twórcy filmu wciągają widza w jego wymyślone historie i alternatywną rzeczywistość, którą tworzy Julius. Ta jak wiadomo stała się częścią naszego funkcjonowania w przestrzeni wirtualnej i nie budzi już zdziwienia. Tutaj kreacja jest pożądana i nagradzana za pomocą lajków czy poprzez obserwowanie poszczególnych profili. Funkcjonowanie za pomocą fikcyjnej tożsamość w świecie rzeczywistym jest dość uciążliwe. Może tak też powinno być w świecie wirtualnym.

Jöns Jönsson urodził się w Sztokholmie/Szwecji. Po zamieszkaniu we Włoszech studiował kulturoznawstwo w Lund. W 2006 roku rozpoczął studia filmowe w Uniwersytecie Filmowym i Telewizyjnym im. Konrada Wolfa w Poczdamie-Babelsbergu. Napisał i wyreżyserował wiele sztuk teatralnych i filmów krótkometrażowych. Zadebiutował w 2013 roku filmem Lamento.
 

25.01.2023, 20:00 godzina

MILCZĄCY LAS
Niemcy, 2022, 95'
  Reżyseria: Saralisa Volm
Scenariusz: Wolfram Fleischhauer
Zdjęcia: Roland Stuprich
Obsada: Henriette Confurius, Noah Saavedra, August Zirner, Robert Stadlober
Produkcja: POISON w cooprodukcji z if… Productions

Pokazy Festiwalowe: Berlinale 2022, Lichter Filmfest Frankfurt Interntional 2022, Internationales Filmfest Emden Norderney 2022, Guanajuato International Film Festival 2022, Semana de Cine Alemán Mexico 2022, HEIMAT EUROPA Filmfestspiele

Anja, studentka odbywająca praktykę w lesie niedaleko czeskiej granicy, dostrzega podczas badań coś niepokojącego w próbkach ziemi. W położonej nieopodal miejscowości spędzała jako dziecko wakacje. Tu też przed laty zaginął w niewyjaśnionych okolicznościach jej ojciec. Sprawa nigdy nie została wyjaśniona, a akta sprawy zamknięte. Anja, która kwateruje w tym samym co przed laty domu, ma nadzieję, że natknie się na jakieś ślady, które pozwolą jej odkryć rodzinną tajemnicę. Niestety wokół panuje zmowa milczenia, a prace, które Anja wykonuje, odkrywając kolejne warstwy ziemi na leśnej polanie, zaczynają budzić niepokój wśród mieszkańców. Coraz więcej osób radzi jej, aby porzuciła to zajęcie i wyjechała z wioski. Dziewczyna zastanawia się, skąd zainteresowanie jej badaniami i czy ma to związek z zaginięciem jej ojca.

Bohaterka filmu Saralisy Volm nie przez przypadek nosi nazwisko Grimm, a nawiązań do słynnych autorów niemieckich baśni jest sporo: nieprzyjazny las jako miejsce akcji, postaci budzące grozę i młoda dziewczyna w niebezpieczeństwie. Jednak historia, którą opowiadają twórcy filmu, z bajką ma niewiele wspólnego. Jest próbą zmierzenia się z mechanizmami kolektywnego wyparcia wydarzeń z przeszłości i konsekwencjami jakie za to ponosi miejscowa społeczność. 

Salralisa Volm urodziła się w 1985 roku. Studiowała historię sztuki i filozofię. W 2014 roku założyła firmę produkcyjną POISON, a rok później zrealizowała jako producentka swój pierwszy pełnometrażowy film Fikkefuchs, którego reżyserem był Jan Henrik Stahlberg. Pracowała również jako kuratorka, aktorka i reżyserka, jest autorką książek i dziennikarką. Publikuje w „Süddeutsche Zeitung“, „Die Welt“ i „Die Zeit“. W 2021 roku zadebiutowała jako reżyserka filmem „Schweigend steht der Wald” na podstawie powieści Wolframa Fleischhauera pod tym samym tytułem.
 

26.01.2023, 20:00 godzina

BETTINA
Niemcy, 2022, 110'
  Film dokumentalny
Scenariusz i reżyseria: Lutz Pehnert
Produkcja: Solo:film

Pokazy festiwalowe: Berlinale 2022,
Nagrody i wyróżnienia: Nagroda Jury Fipresci (Panorama)

Bettina Wegner jest poetką, wokalistką i autorką tekstów. Urodziła się w Berlinie, w 1947 roku, dorastała w rodzinie o lewicowych poglądach, która po wojnie wybrała Berlin Wschodni jako miejsce do życia. Z wykształcenia aktorka i bibliotekarka. Już jako młoda dziewczyna zaczęła występować na różnych scenach muzycznych, zarówno tych tworzonych przez NRD-owskie organizacje młodzieżowe, jak i w niezależnych klubach. Wcześnie też zaangażowała się w działalność polityczną, biorąc udział w akcjach i inicjatywach, które nie były po myśli ówczesnej komunistycznej władzy. Kolportując ulotki przeciwko interwencji sił Układu Warszawskiego w Pradze w 1968 roku, została po raz pierwszy aresztowana i skazana na resocjalizację poprzez pracę fizyczną w fabryce. Później przyszły kolejne akcje polityczne, których efektem był przymusowy wyjazd do RFN.

Znakomity dokument Lutza Pehnerta, złożony z wywiadów, archiwalnych nagrań koncertów i materiałów STASI, to nie tylko opowieść o wspaniałej wokalistce, której teksty są aktualne także dziś, ale przede wszystkim portret niezależnej kobiety, żyjącej według własnych zasad i wiernej młodzieńczym ideałom. Biografia Wegner, rozpięta pomiędzy dwoma podzielonymi murem krajami o różnych systemach politycznych i społecznych, jest też dla twórców filmu impulsem do spojrzenia na najnowszą niemiecką historię z perspektywy osoby, która nie akceptuje tych podziałów i nie daje ująć się w żadne, powszechnie obowiązujące ramy.

Lutz Pehnert urodził w 1961 roku, w Berlinie. Pracował dla dziennika „Junge Welt” i pisał dla kilku magazynów. Od 1995 roku jest niezależnym pisarzem i reżyserem telewizyjnym, realizuje portrety artystów oraz filmy dokumentalne o tematyce historycznej i podróżniczej. W jego filmografii znajdują się m.in. Ostrock - Zwischen Liebe und Zorn (2015), Partisan (2018) o reżyserze i wieloletnim dyrektorze berlińskiego teatru Volksbühne Franku Castorfie oraz Wer wir sind - Die DNA des Ostens (2021.
 

Przykazania 
słowa i muzyka: Bettina Wegner
tłumaczenie: Artur Kożuch
śpiew - Agnieszka Grochowicz 
piano - Daniel Mazurkiewicz
bass - Antoni Dębski
perkusja - Tomasz Starowicz
realizacja i mastering - Aleksander Wilk
produkcja: Dom Norymberski

Patroni medialni

Wróć