Elektronik yayınlar
"E-kitap yatak odasına kadar girdi" – Steffen Meier'la bir röportaj

2012'de e-kitabın Alman yayınevlerinin hasılatındaki payı yüzde 9,5'e ulaştı. Alman Kitapçılar Birliği'nin Elektronik Yayın Çalışma Grubu sözcüsü Steffen Meier, giderek büyüyen e-kitap piyasasındaki gelişmeleri Goethe.de'ye anlattı. 

Bay Meier, e-kitabın garipsendiği dönemler Almanya'da da geride kaldı. Ülkede bir e-kitap patlaması mı yaşanıyor?

Dinamik, organik bir gelişme yaşandığını söyleyebiliriz. E-kitap piyasası bir hardware, yani donanım piyasası: E-kitabı okuyabilmek için bir cihaza ihtiyacınız var. Piyasadaki okuma cihazı çeşidinin giderek artmasıyla birlikte e-kitaba olan talep de artıyor. Talebin artması da yayınevlerini daha çok e-kitap üretmeye teşvik ediyor.

Alman Kitapçılar Birliği'nin son e-kitap araştırmasına göre, Alman yayınevlerinin yüzde 53'ü e-kitap da üretip satıyor. Yeni çıkan kitapların yüzde 54'ü bugün piyasada e-kitap olarak da mevcut. Yine de, bunun o kadar yüksek bir oran olduğunu söyleyemeyiz, değil mi?

Steffen Meier | © privat E-kitap yayınevleri için büyük yatırımlar anlamına geliyor. O nedenle pek çok yayınevi gelişmeleri önce bir bekleyip görmeyi tercih ediyor. Şunu da bilmek gerekir ki, yayınevlerinde üretilen e-kitaplar ikinci sınıf ürün değil. Üretim için iş prosedürü tamamen değiştirilmek zorunda. Olabildiğince çok cihaza hitap edebilmek teknik olarak kolay bir iş değil. Buna bir de, telif işleri ve müşteri desteği gibi son derece masraflı konular ekleniyor.

O bakımdan, yayınevlerinin dikkatli davranmaları anlaşılır bir şey. Ama bizim araştırmamızdan çıkan bir sonuç da şu: Yayınevlerinin yüzde 84'ü e-kitap piyasasında pay sahibi olmayı hedefliyor.

Seyahat eşlikçisinden okuma koltuğuna

Diğer ülkelerle karşılaştırıldığında, Almanya'daki insanlar e-kitaplara daha mı mesafeli yaklaşıyor?

Tam olarak öyle denemez. Almanya, e-kitap piyasasının gerçekten çok dinamik olduğu ABD'yle karşılaştırılır hep. Fakat bunun yerinde bir karşılaştırma olduğu söylenemez. Almanya'da çok sıkı örülmüş bir kitabevi ağı olduğundan, kitap temini konusunda hiçbir sorun yaşamıyoruz. O nedenle, bir kitabın basılı versiyonu hemen satışa sunulamadığından e-kitaba yönelmek zorunda kalmıyoruz. 

Ayrıca, ABD'deki e-kitaplar basılı kitaplardan bazen yüzde 50 oranında daha ucuz. Almanya'da böyle büyük bir fiyat farkı yok. Burada e-kitap fiyatı basılı kitapların satış fiyatından aşağı yukarı yüzde 20 oranında daha düşük. Üstelik sabit fiyat uygulamasına e-kitaplar da tabi olduğundan, her yerde aynı fiyattan satılıyorlar.

Bugün Alman tüketiciler e-kitaplardan nasıl yararlanıyor peki?

İlk başlarda insanlar hareket halindeyken, yani seyahatlerde ya da dışarıda bir yerlerde olduklarında e-kitap okuyorlardı. Fakat şimdi e-kitap yolda kullanılan bir oyuncak olmaktan çıktı ve yavaş yavaş klasik okuma alanlarına da girmeye başladı. Şimdilerde e-kitap yatak odasına kadar girdi, kanepeyi, balkonu da fethediyor. Bunun anlamı, e-kitap ile klasik kitabın eşit görülmeye başlanması.

Bir yanda somut ürün, diğer yanda soyut kullanım hakkı

Alıcıların e-kitaba karşı çekincesinin nedeni ne? 

En başta, geleneksel okuma davranışı. 29.90 avro ödemeniz karşılığında basılı bir kitaba sahip olmanız ile, bunun biraz daha azını ödeyerek bir elektronik bir dosya, esasında sadece kullanım hakkı satın almanız arasında bir fark var. Bu bakışın kolay kolay değişeceğini sanmıyorum. Sonuçta okullarda da halen basılı kitap kullanılıyor.

Bunun yanı sıra, e-kitap okumak birçok insan için teknolojiyle baş etmek anlamına geliyor. En basit okuma cihazını kullanmak bile bir kitabı açıp okumaktan daha zor. Başka kısıtlamalar da var: E-kitabı öyle basitçe ödünç veremezsiniz ya da birine armağan edemezsiniz. Ayrıca, sunucu platformunu değiştiren biri, daha önce satın aldığı e-kitaplarla ne olacağını da tam bilemiyor.

Ama ileride bu konuda belli standartlar geliştirileceğini düşünüyorum. E-kitap ile basılı kitap arasındaki kullanım farkı bir sonraki okur kuşağında tamamen ortadan kalkacak belki de.

Gelecekte e-kitap basılı kitabın yerini alacak mı? 

Basılı kitap, zanaatsal niteliklerinden ötürü en azından bir süre daha önemli bir rol oynamaya devam edecek; özellikle de okuma davranışlarının, göze hitap eden tasarım ve tipografinin önemli olduğu alanlarda. Diğer alanlarda, örneğin cep kitapları ya da edebiyat kitaplarında dijital kitabın avantajları ağır basacak.

Basılı kitabın dijital kitaptan ötürü piyasadaki payının azaldığını daha şimdiden görebiliyoruz. Önemli olan, yayınevlerinin bu konuda nasıl adım atacakları ve dijital piyasada nasıl bir hizmet verecekleri.