Uluslararası Gençlik Kütüphanesi
Kültürel miras olarak çocuk edebiyatı

Münih'teki pitoresk Blutenburg Şatosu'nda dünyanın en büyük uluslararası çocuk ve gençlik edebiyatı kütüphanesi bulunuyor. Bu şato hülyalı bir kitap şatosu değil, bambaşka bir yer.

Münih'in eteklerindeki Blutenburg Şatosu'nda bulunan Uluslararası Gençlik Kütüphanesi'nin (Internationale Jugendbibliothek – IJB) masalsı ortamında gezindiğinizde ya da bu şaşırtıcı uzmanlık kütüphanesinin çeşitli aktivitelerini internette incelediğinizde, çocuklar ve gençlerin esenliğine hizmet eden ve bu boyutlarda nadiren görülebilecek bir kültür, bilim ve politika sembiyozuyla karşılaşıyorsunuz. Kütüphanenin misyonu, tüm dünyadaki çocuk edebiyatını bir kültür mirası ve geleceğe yön veren sanatsal bir araç olarak toplamak, keşfetmek ve paylaşmak.

Uluslararası Gençlik Kütüphanesi'nin görev çeşnisi

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra yurduna dönen muhabir ve Amerikan Ordusu'nun danışmanı Jella Lepmann'ın (1891–1970) idealist çabalarıyla 1949'da kurulan Uluslararası Gençlik Kütüphanesi, müttefik kuvvetlerin "Re-Education" (Almanların yeniden eğitilmesi) programlarının bir parçasıydı. Sonraki on yıllarda siyasi konjonktürle birlikte kütüphanenin destekçi kurumları ve sorumlulukları da değişti.

IJB, 1996'dan beri tüzel kişiliğe sahip olan bir Alman vakfı. Vakfın ana finansman kaynağı, federal bakanlıklar, Bavyera Eyaleti ve Münih Belediyesi'nin düzenli olarak sağladığı maddi destek. Diğer kaynaklar ise proje bazında ödenen paralar ve vakıf, şirket ya da tüzel kişilerin yaptığı bağışlar. IJB'nin federal ve yerel kaynaklarla finanse edilmesi, Federal Almanya'nın kültür politikasının çeşitli alanlarında üstlendiği görevlerin bir yansıması. IJB bünyesindeki kitaplar, arşivler, etkinlikler, sergiler ve yayınlar üç amaca hizmet ediyor: Uluslararası çocuk ve gençlik edebiyatının IJB çatısı altında toplanması ve teşvik edilmesi, çocuklar ve gençlere okul müfredatı dışındaki edebiyatın tanıtımı ve araştırma projelerinin desteklenmesi.

Kültürel kimlik arşivi

Yetmiş yılı aşkın bir süreden beri büyümeye devam eden ve şu anda 130 dilde 600.000 çocuk kitabını kapsayan koleksiyonun köklü bir geçmişe sahip çekirdeğini, tüm dünyadaki yayınevlerinin düzenli olarak bağışladığı yeni eserler oluşturuyor. Dünyanın pek çok bölgesinde üretim, paylaşım ve veri toplama konusunda sağlam bir altyapının olmaması, IJB'nin arşivinin bu ülkelerin kültürel kimliğinin de arşivi olduğu anlamına geliyor. IJB koleksiyonu, "White Raven"ın öneri programıyla birlikte, dünya edebiyat piyasasındaki çocuk ve gençlik edebiyatının trendleri, temaları ve niteliği konusunda yol gösteren bir rehber aynı zamanda.

Edebiyata ve kitaplara özendirmek

Münih'e bağlı Obermenzing'de bulunan Blutenberg Şatosu'nun tarihi binalarındaki Çocuk ve Gençlik Kütüphanesi'nde 30.000 civarında da yabancı kitap var. Edebiyattaki çeşitliliğin insanın deneyim ve duygularına nasıl bir zenginlik kattığını buradaki seminer, atölye ve sanat projelerinde, yenilikçi yazarlar, sanatçılar, pedagog ve uzmanlar eşliğinde öğrenen çocuk ve gençlere odaklanan diğer bir faaliyet de, Alman yazarlara ithaf edilen ve Michael Ende Müzesi, James Krüss Kulesi ve Erich Kästner Odası'nda müze pedagojisi çerçevesinde gerçekleştirilen daimi sergiler. IJB'nin kreşler ve okullarla da ortak çalışmalar yürütmesi, kütüphanenin kapılarını ziyaretçilere sık sık açmasını ve başarısına başarı katmasını sağlıyor.

Uluslararası Gençlik Kütüphanesi, kültür mirası çocuk kitaplarının uluslararası karakterini ve Almancadaki örneklerin kalitesini araştırmalarıyla da destekliyor. Bu alandaki çalışmalar, 30.000 eserden oluşan uluslararası araştırma literatürünü, 100'den fazla ihtisas dergisini, yazar terekelerinin arşivlenmesini ve bir burs programını kapsıyor. IJB yine burada da yayıncı ve yazarların kitap bağışlarına güveniyor.

Demokratik bir canlı organizma

Piyasa ya da politikadan bağımsız, tarafsız bir kurum olan IJB, ulusal ve uluslararası komisyonlarda dünya çocuk ve gençlik edebiyatının çıkarlarını, çocuk haklarının korunmasını, çocuklar için ve çocuklarla birlikte sanat özgürlüğünü, politika, ekonomi ve eğitimde edebiyat yararına çerçeve koşullarını da savunuyor. Devamlı bir planlama ve faaliyet gerektiren zor bir rol bu. Uluslararası Gençlik Kütüphanesi apolitik ve romantik bir kitap şatosu ya da algoritmalara göre yönetilen bir kitap deposu değil, sanat ve bilimin önemli bir bölümüne demokratik yollardan erişim sağlayan canlı bir organizma.

Gelecekteki zorluklar

Kurumun ve çalışma alanlarının geliştirilmesi için IJB'nin uzun vadeli planlara ve Federal Almanya'nın kültür dünyasındaki yerinin net bir biçimde tanımlanmasına ihtiyacı var. Medya alışkanlıkları çok hızlı değişiyor: Multimedyal çocuk ve gençlik edebiyatının gelişimi görmezden gelinemeyeceği için bunların IJB'de de artık daha fazla dikkate alınması planlanıyor. Ayrıca, çocukların ve gençlerin kendi ayakları üzerinde durdukları bir hayata rehberlik eden kitaplara dünyanın her yerinde kolayca erişim sağlanması yakın gelecekte pek mümkün görünmüyor. Dünyadaki jeopolitik değişimler ve bunların sonuçları, IJB'nin uluslararası edebiyat teşvikinde yeni işbirliği biçimleri geliştirmesini zorunlu kılıyor.

"Childhood is local", yani çocuk neredeyse, çocukluğu da orada. Yurtlarından kopmak zorunda kalan göçmen çocuklar için de geçerli bu. Bu nedenle, IJB elindeki tüm imkânları kullanarak, ilkokul çocuklarına yönelik resimli kitap sineması gibi yerel etkinlikler ile internette çocuk ve gençlik edebiyatıyla ilgili lobi çalışmaları arasında daha görünür bir köprü kurmak istiyor. Bu çalışmanın bir parçası da, veri ve belgelere dijital erişim sağlanması. Şeffaflığın artması, koleksiyon ve arşivlere daha fazla erişim sağlanması, bir araç olarak çocuk kitabının demokratikleşmesine de katkıda bulunacak. IJB, çocukluk ve gençliğin önemini titizlikle kaydeden bir sismograf.