Çocuklar ve gençler için çizgi romanlar
Muhabir köpeğin dinozorla buluşması

İster bilgi versinler, ister yaratıcılığı ve hayal gücünü teşvik etsinler, günümüzün çocuk ve gençlik çizgi romanlarında, nitelikli çocuk ve gençlik edebiyatından beklenebilecek her şey var.

"Alea iacta est", yani "Zarlar atıldı". Eskiden Asteriks ile Oburiks okuyanlar, okulda Latince dersi olmasa bile, Latince atasözleri konusunda hiç yabana atılmayacak bir birikime sahip olabiliyordu. Yine de, Miki Fare, Donald Amca, Asteriks ya da Red Kit gibi klasik çizgi romanlar yetişkinlerin gözünde uzunca bir süre eğitici ve öğretici değil, eğlenceli kitaplar olmaya devam etti. Ama o günler artık geride kaldı: Çocuk ve gençlik çizgi roman türü çok gelişmekle kalmadı, son yıllarda eğitim açısından da çok daha iddialı bir düzeye ulaştı. Alman yazarların mizah ve hayal gücü dolu heyecan verici çizgi romanları okul çocuklarına okuma hevesi aşılıyor, bir sürü bilgi veriyor ya da çocuklar ve gençlerin sosyal ortamlarında önemli olan konulara eğiliyor.

ACAR Muhabir köpekle araştırma peşinde

Bu yeni kuşak kitapların çoğu çocuk dergileri için hazırlanan çizgi bantlardı. Dergilerde düzenli olarak yayımlanan çizgi öyküler daha sonra kitap haline getirildi. Örneğin, muhabir köpek Ferdinand ile uzaylı Q-R-T karakterleri ilk kez Alman haber dergisi "Der Spiegel"in çocuklar için hazırlanan aylık "Dein Spiegel" dergisinde boy göstermişti.
 
2009'da kurulan "Dein Spiegel"in en başından beri ayrılmaz bir parçası olan Ferdinand, röportaj yapmak için itfaiyeye gider, patates cipsiyle ilgili bir araştırma yapar, dinozorlar, köpekbalıkları ya da kangurularla konuşur, balinalar tarafından kurtarılır, balık kroketlerin nasıl üretildiğini inceler. Ünlü karikatürcü Ralf Ruthe'nin yazdığı, sanatçı Flix'in çizdiği bu maceralar en başta çok eğlenceli olsalar da, çocukların pek çok konuda bilgi edinmesini de sağlıyor. Şimdi Ferdinand serisi de kitaplaştırılarak dört cilt halinde yayımlandı.
 
Ferdinand Lutz'un 2011'den bu yana düzenli olarak yayımlanan ve şimdi iki ciltte toplanan bilimkurgu serisi Q-R-T de yine ilk kez "Dein Spiegel"de yayımlanmıştı. Ana karakter, uzaylı Q-R-T, araştırma yapmak için gezegenimize gelmiş ve yüksek apartmanlardan oluşan bir siteye yerleşmiştir. Q-R-T çocuk görünümünde olduğu için sitede kimsenin dikkatini çekmez. Okurlar dünyaya Q-R-T'nin gözünden bakarak insanların özelliklerini çocuk perspektifinden öğrenir, mesela dünyadaki çocukların sonra neden asık suratlı yetişkinlere dönüştüğünü anlamaya çalışırlar.

DEDEKTİf hikâyesi ve ilk aşk

Çizgi roman yazarları, ergenliğe adım atan daha büyük çocukların ilgi alanına giren ilk aşk ya da okulda yaşanan sorunlar gibi konulara da el atıyor. Bir dedektif hikâyesi olan "Paula. Korkunç Bir Aşk Mektubu (Paula. Liebesbrief des Schreckens, 2016)" çocukluktan ergenliğe geçişin nasıl bir şey olduğunu yetişkinlerin de hatırlamasını, o duyguları yeniden hissetmesini sağlıyor. Paula adındaki genç kızla erkek arkadaşı Tonio, gizemli bir mektubun kimin tarafından gönderildiğini bulmaya çalışırlar. Bu süreçte Paula bir oğlan için ilk kez farklı duygular hisseder: Henüz aşk denemez buna, ama Toni de sadece bir oyun arkadaşı değildir artık. Kitabın yazarı ve çizeri Sandra Brandstätter bu muğlak durumu duygu yüklü imgelerle tasvir ederken, eğlenceli bir hikâyeye de dönüştürüyor.
 
En üretken çocuk kitabı yazarlarından biri de Patrick Wirbeleit. Wirbeleit'ın çizer Uwe Heidschröter ile birlikte yarattığı çizgi roman serisi Kutu (Kiste) 2015'te Leipzig Okuma Pusulası Ödülü'ne, 2016'da da "En İyi Çizgi Roman" dalında Max ve Moritz Ödülü'ne layık görüldü. Kiste, Mattis adındaki bir oğlanın yolda bulduğu konuşan bir karton kutudur. Mattis, muziplikten başka bir şey düşünmeyen bu fırlama karton kutuyla kanka olur, birlikte bir sürü macera yaşarlar. Bir gün kıyıda buldukları odun parçalarından bir gözlem kulesi yaparlar, bir başka gün Mattis karton kutuyu okula götürür. Doğal diyalogları fantastik unsurlarla ustaca birleştiren Wirbeleit, bir oğlan çocuğunun ergenliğe geçiş döneminde yaşadığı gündelik sorunları gözler önüne sermek konusunda da çok başarılı.

inşaatta macera

Küçük çocuklara yönelik çizgi romanlarda ise hikâye hiç sözcük kullanılmadan anlatılıyor. Çizer Ulf K.'nın Pelle ile Bruno (Pelle und Bruno) adlı kitapları resimli kitap ile çizgi romanın bir karışımı. Birbirine hiç benzemeyen bir ikili olan köpek ile kedi, biri atılgan, diğeri sağduyulu, ta bulutlara kadar sıçrayabildikleri zıplama ayakkabıları ya da bitkilerin Bruno'nun süper gübresi sayesinde apartman boyuna çıktığı bahçıvanlık hünerleri sayesinde fantastik maceralar yaşar.
 
Sözcüklere hiç yer verilmeyen bir başka çocuk çizgi romanı Stephan Lomps'un Küçük Kepçenin İnşaattaki Maceraları (Der kleine Bagger. Abenteuer auf der Baustelle, 2018). Kitapta, büyüklerin dünyasında kendini kanıtlamak zorunda olan küçük bir kepçenin öyküsü anlatılıyor. İnşaat alanındaki bütün o büyük araçlar arasında kendini cesurca ortaya koyan küçük kepçe, tam da o kadar küçük olduğu için büyük yardımlarda bulunabileceğini çabucak öğrenir. Aslına bakılırsa, biraz da eski zamanların Asteriksi gibidir... Gallerli savaşçı Asteriks de ufak tefekti, ama zekâsı ve parlak fikirleri sayesinde köyünün vazgeçilmez kahramanıydı.