Der Weg des Homo sapiens - Titelbild Collage: kocmoc

“Homo sapiens”ning yo’li

Insoniyat Afrikada paydo bo’lgan. U yerdan Homo erectus 1,5 million yil avval Yevropa va Osiyoga tarqaldi.

Bu ajdoddan Homo sapiens - “zamonaviy odam” deb ataluvchi, shuningdek, neandertal va Denisov odami kabi odamlarning boshqa, yanada qadimiy shakllari paydo bo’lgan.

Homo sapiensning rivojlanishi taxminan 300 000 yil oldin Afrikada boshlangan. “Zamonaviy inson”ni tavsiflovchi xususiyatlar qit’aning turli mintaqalarida bir-biridan mustaqil ravishda vujudga kelgan. Ular faqat bir necha ming yil davom etgan evolyutsiya jarayonida birlashdilar. Afrikadan Homo sapiens dunyo bo’ylab bir necha to’lqinlarda ko’chib o’tdilar. Yo’lda u odamning oldingi turlarini uchratdi. Ammo “zamonaviy odam” g’alaba qozondi, ehtimol uning qiziquvchanligi va moslashuvchanligi tufayli. Bu shuni anglatadiki, bugungi kunda dunyoda yashovchi barcha odamlar tashqi ko’rinishidan qat’iy nazar, Homo sapiens turiga tegishli.

Tik yurish
Homo erectus “tik yuruvchi” degan ma’noni anglatadi. Tik yurish bir necha marta va turli joylarda paydo bo’lgan. Savannada harakatlanishning bu shakli hal qiluvchi evolyutsion ustunlikka ega bo’lgan. U erda yugurish emaklashdan muhimroq bo’lgan. Va agar bosh o’t ustida bo’lsa, unda yirtqichlarni oldinroq ko’rish mumkin. Homo erectus va keyinchalik Homo sapiens uzoq masofalarga yaxshi yuguruvchilar bo’lgan, bu ov uchun juda foydali ekanligi isbotlangan. Yugurish paytida qizib ketmaslik uchun ular endi qalin jun qoplamiga ega bo’lmaganlar. Muvaffaqiyatli ovchilar sifatida dastlabki odamlar katta hajmda hayvon oqsillari va yog’larini iste’mol qilishgan. Bu juda ko’p energiya talab qilgan bizning katta miyamizning rivojlanishiga imkon bergan.
 

Hamkorlik bo’yicha sherik

GI-Logo MPG Logo