Berlinale Blogger 2024
«ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΈΝΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ»

Στην Παλαιστίνη η κατάσταση είναι κρίσιμη. Το No Other Land, ένα ντοκιμαντέρ από την Παλαιστίνη, απαθανατίζει στιγμές της συνεχιζόμενης μέχρι σήμερα κατοχής της και της γενοκτονίας από το Ισραήλ. Η ταινία, που έκανε πρεμιέρα στην 74η Berlinale, συμπεριελήφθη στο πρόγραμμα του τμήματος Panorama. Μετά την προβολή, το κοινό σηκώθηκε όρθιο και χειροκροτούσε.

της Permata Adinda Priyadi

Ο Μπαζέλ Αντρά, ένας Παλαιστίνιος ακτιβιστής από το Μασαφέρ Γιατά της Δυτικής Όχθης, πολεμάει ενάντια στην ισραηλινή κατοχή της κοινότητάς του από τα παιδικά του χρόνια. Συναντά τον Γιουβάλ Άμπραχαμ, έναν Ισραηλινό δημοσιογράφο ο οποίος υποστηρίζει τον αγώνα του Μπαζέλ. Η ταινία είναι μια συλλογική προσπάθεια που έχει στόχο την απόδοση δικαιοσύνης. Εκτός από τον Μπαζέλ και τον Γιουβάλ συμμετέχουν ο κινηματογραφιστής Χαμντάν Μπαλάλ και η κινηματογραφίστρια Ραχήλ Τζορ. Εδώ θα βρείτε μια σύνοψη της συζήτησης με ερωτήσεις και απαντήσεις που ακολούθησε μετά την προβολή.

Πώς ξεκίνησαν τα γυρίσματα του No Other Land; Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίσατε;

Μπαζέλ: Αρχικά δουλέψαμε για πάνω από πέντε χρόνια ως δημοσιογράφοι στο Μασαφέρ Γιατά, γράφαμε άρθρα και καταγράφαμε υλικό. Μετά αισθανθήκαμε ότι πρέπει να κάνουμε κάτι περισσότερο από απλή δημοσιογραφία, ότι έπρεπε να γυρίσουμε ένα ντοκιμαντέρ.

Γιουβάλ: Όπως μπορεί να δει κανείς στην ταινία, οι προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε ήταν πολλές. Η Ραχήλ και εγώ είμαστε ελεύθεροι, έχουμε πολιτικά δικαιώματα, απολαμβάνουμε την ελευθερία κίνησης. Ο Μπαζέλ και ο Χαμντάν όχι. Ζουν υπό στρατιωτική κατοχή. Δεν μπορούν να μας επισκεφθούν. Για αυτόν το λόγο, το μεγαλύτερο μέρος του μοντάζ της ταινίας έπρεπε να γίνει στο Μασαφέρ Γιατά.

Ο στρατός εισέβαλε δυο φορές στο σπίτι του Μπαζέλ και πήρε τον εξοπλισμό μας, την κάμερα και τον υπολογιστή του. Και αυτό δεν αφορά μόνο την περίοδο που κάναμε την ταινία. Αυτήν τη στιγμή που μιλάμε, το Μασαφέρ Γιατά καταστρέφεται ολοσχερώς.

Δεδομένου ότι δεν είχατε ξαναγυρίσει ταινία, πώς και επιλέξατε το μέσο του κινηματογράφου; Δεν είναι πιο εύκολο, στην εποχή μας, να χρησιμοποιήσει κανείς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;

Μπαζέλ: Κάναμε και αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα, γράψαμε άρθρα. Θέλαμε να απευθυνθούμε σε ένα ευρύτερο κοινό, να ασκήσουμε πίεση στις δυτικές κυβερνήσεις για να βρεθεί μια πολιτική λύση. Οι κυβερνήσεις αυτές προσφέρουν στρατιωτική και οικονομική βοήθεια στο Ισραήλ.

Γιουβάλ: Νομίζω ότι ο κινηματογράφος μάς επιτρέπει να καταγράψουμε στιγμές αυτής της συνεχιζόμενης βίας και να τις ενσωματώσουμε σε ένα ξεκάθαρο αφήγημα, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορέσουν να καταλάβουν ότι τα γεγονότα δεν συμβαίνουν τυχαία. Η βία κατά των Παλαιστινίων έγινε κανονικότητα, συμπεριλαμβανομένης της Γάζας. Δημιουργείται η εντύπωση ότι οι ανθρώπινες ζωές των Ισραηλινών έχουν μεγαλύτερη αξία για τους Δυτικούς θεατές και τα δυτικά μέσα απ’ ό,τι εκείνες των Παλαιστίνιων. Αυτό προσπαθεί να θέσει υπό αμφισβήτηση η ταινία, στα δικά μου τα μάτια.

Η σύγκρουση συνεχίζεται. Εσείς, ως κινηματογραφιστές και ακτιβιστές, πώς αποφασίσατε ποια θα είναι η αρχή και ποιο το τέλος του εγχειρήματός σας; 
Μπαζέλ: Ήταν πολύ δύσκολο να προσδιορίσουμε τη σωστή στιγμή για το τέλος της ταινίας. Το ντοκιμαντέρ δεν καταγράφει κάτι τετελεσμένο, αλλά αφηγείται μια ιστορία που είναι εν εξελίξει.

Όπως μπορείτε να δείτε στην ταινία, η κατάσταση επιδεινώνεται όλο και περισσότερο. Στις 13 Οκτωβρίου τράβηξα με την κάμερα έναν έποικο να πυροβολεί και να σκοτώνει τον ξάδελφό μου. Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα κατέγραφα μια τέτοια στιγμή με τον φακό μου.

Κατά τη γνώμη σας, τι μπορούμε να κάνουμε εμείς ως θεατές αφού δούμε την ταινία;

Γιουβάλ: Ξέρουμε ότι στη Γερμανία αμφισβητείται ακόμη ο όρος «απαρτχάιντ». Για μένα, που είμαι Ισραηλινός, όμως, δεν υπάρχει πιο κατάλληλος όρος για να περιγραφεί η κατάσταση. Ο Μπαζέλ κι εγώ, για παράδειγμα, βρισκόμαστε υπό τον έλεγχο της ισραηλινής κυβέρνησης. Όμως, εγώ έχω εκλογικό δικαίωμα, ενώ ο Μπαζέλ όχι. Εγώ μπορώ να πάω στο αεροδρόμιο που είναι 20 λεπτά από το σπίτι μου, να πάρω το αεροπλάνο και να έρθω εδώ. Ο Μπαζέλ είναι Παλαιστίνιος και δεν μπορεί να πάει σε κανένα αεροδρόμιο. Του πήρε 40 ώρες για να έρθει εδώ και να σας δει. Είμαστε δύο κινηματογραφιστές στην ίδια ηλικία. Εγώ είμαι ελεύθερος και ο Μπαζέλ όχι.

Η οικογένειά μου υπέστη βαθύ πλήγμα από το Ολοκαύτωμα. Η γιαγιά μου γεννήθηκε στη Λιβύη που ήταν υπό την ιταλική φασιστική κυριαρχία, και η οικογένεια της γιαγιάς μου στη Ρουμανία και την Ουγγαρία ξεκληρίστηκε στο Ολοκαύτωμα. Ως Ισραηλινός με ένα τέτοιο οικογενειακό παρελθόν, θέλω να πω στους ανθρώπους στη Γερμανία: Μην επικαλείστε τις δικές σας ενοχές για τον Β΄ Π.Π. όταν υφίσταται επίθεση η οικογένεια του Μπαζέλ, όταν δεν απαιτείτε κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, όταν υποστηρίζετε έναν πόλεμο που έχει σκοτώσει 12.000-13.000 παιδιά. Εάν αυτός είναι ο τρόπος σας να εξιλεωθείτε για την ενοχή που κουβαλάτε μέσα σας από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τότε αυτή την ενοχή δεν τη θέλω.