Atatürk Büstü, DTCF

Atatürk Büstü (Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi)

  • Yılı: 1937 öncesi
  • Yeri: Ulus, Ankara
  • Heykeltıraş: Josef Thorak

Bıraktığı etki itibariyle genellikle eserleriyle Ankara'daki Güven Anıtı ile sınırlı tutulan heykeltıraş Josef Thorak, kamuya ait pek çok yerde sergilenen muhtelif Atatürk portreleri yapmıştır. Thorak'ın mizaca uygun olarak modellemiş olduğu ilk özel portrelerden birisi, 1934/35 yıllarında Ankara için yapılan Güven Anıtı ile ortaya çıkmıştır. Atatürk'ün bu ilk portre büstü, çeşitli sipariş sahibinin ısmarlamış olduğu büstleri teslim etmek için bizzat Thorak'ın kendisi tarafından yapılan çok sayıda kopyanın ve varyasyonun orijinini teşkil etmekteydi. Thorak, Türk Cumhurbaşkanını dinamik, neredeyse kızgın bir yüz ifadesiyle birlikte, hemen hemen sadece gür kaşlarını vurgulayarak resmetmiştir.

Thorak tarafından granit yontularak yapılan bir diğer Atatürk büstü, 1940 yılında törenle açılışı yapılan ve Alman mimar Bruno Taut'un bir eseri olan Ankara'daki Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin giriş holünde karşımıza çıkmaktadır. Aynı büst, daha önce İstanbul'daki Dolmabahçe Sarayı'nın giriş bölümünde 1937 yılında gerçekleştirilen bir propaganda sergisinin merkezinde görülmüştür. Heykeltıraş Thorak, ağırlık noktasını enerjik ağız bölümüyle bağdaşan, sert ve çatılmış kaşlar üzerinde toplamıştı. Baş kısmını sıkı bir şekilde çevreleyen kabartma blok, baskınlığı, azmi, irade gücünü birleştirmekte ve Cumhurbaşkanını enerjik bir şahsiyet olarak ortaya çıkarmaktadır.

Thorak yalnızca Türkiye’de rağbet gören bir heykeltıraş değildi. Atatürk’ün yanı sıra, başbakan İsmet İnönü, içişleri bakanı Şükrü Kaya ve maliye bakanı Celal Bayar’ın fakat aynı zamanda Adolf Hitler ve Benito Mussolini gibi diktatörlerin de portre heykelerini yapmıştır.

Burcu Doğramacı

Goethe-Institut Ankara
2010