ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «FLANEUR»
Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ

Για χάρη του αγγλόφωνου περιοδικού τους με τίτλο «Flaneur» τρεις νέοι από το Βερολίνο έχουν ταξιδέψει από το Μόντρεαάλ ως τη Μόσχα. Σκοπός τους να παρουσιάσουν σε κάθε μεγαλούπολη ένα δρόμο, σε συνεργασία με εγχώριους καλλιτέχνες. 

Ένας flaneur (πλάνης) έχει πάντα χρόνο. Με τα μάτια ορθάνοιχτα περιπλανιέται στους δρόμους κάποιας μεγάλης πόλης, χωρίς σχέδιο και χωρίς σκοπό. Ένας σιωπηλός παρατηρητής, για τον οποίο κάθε τυχαία συνάντηση είναι ευπρόσδεκτη, αφού συλλέγει εντυπώσεις. «Βοτανολόγο του πεζοδρομίου» χαρακτήρισε ο Γάλλος ποιητής και δανδής Σαρλ Μπωντλαίρ αυτόν τον ανέμελο περιπατητή καθιερώνοντάς τον ως θέμα της λογοτεχνίας του 19ου αιώνα. Ο πλάνης, κατά τον Μπωντλαίρ, είναι στην ουσία ένας εξαιρετικά ευαίσθητος καλλιτέχνης. Αυτός ο «άνθρωπος του πλήθους», λέει ο Μπωντλαίρ, βυθίζεται στα αρώματα, τους ήχους και τα χρώματα της μεγαλούπολης, προκειμένου να τα κατανοήσει στ’ αλήθεια. 

Από αυτήν τη δοκιμιακή προσέγγιση της έννοιας της περιπλάνησης εμπνεύστηκαν και οι δημιουργοί του αγγλόφωνου περιοδικού Flaneur, το οποίο ιδρύθηκε το 2013 από τη Βερολινέζα Ricarda Messner. Καθένα από τα έξι, ως τώρα, τεύχη είναι αφιερωμένο σε ένα δρόμο μιας μεγαλούπολης – τη Rue Bernard στο Μόντρεαλ, την Corso Vittorio Emmanuele II στη Ρώμη, τη Φωκίωνος Νέγρη στην Αθήνα ή το Boulevard Ring στη Μόσχα. Fragments of a Street (Αποσπάσματα ενός Δρόμου) είναι ο υπότιτλος του περιοδικού, στο οποίο πορτρέτα κατοίκων, περαστικών ή ιδιοκτητών καταστημάτων, ποιητικά κείμενα, σειρές φωτογραφιών, κολλάζ, σκίτσα και λογοτεχνικές αφηγήσεις συνθέτουν ένα πλούσιο σε πτυχές χρονικό της καθημερινότητας μιας μητρόπολης. Στο Μόντρεαλ, για παράδειγμα, ένας κομμωτής εξηγεί πως είναι για τους πελάτες του και ένα είδος ψυχοθεραπευτή, στο δρόμο του Βερολίνου Kantstraße το λόγο παίρνει ένας σερβιτόρος του γνωστού εστιατορίου Paris Bar. Ένας έμπορος νωπών προϊόντων από τη Λειψία, ο Κοσμάς που είναι ιδιοκτήτης ενός μπαρ στην Αθήνα, ή ο Kostja, ο μουσικός από τη Μόσχα – όλοι τους κάνουν μια μικρή εμφάνιση στις σελίδες του Flaneur. Σημειώνεται δε ότι πρόκειται για ένα έντυπο με πολύ ιδιαίτερη αισθητική, την οποία επιμελείται σε κάθε τεύχος το στούντιο ντιζάιν Yukiko.

πως να ΔΕΙΣ ενα ΔΡΟΜΟ ΜΕ ΑΛΛΑ ΜΑΤΙΑ – ΙΔΕΑ ΚΑΙ ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ

«Δεν θέλαμε να παρουσιάσουμε τις πόλεις όπως τα ταξιδιωτικά περιοδικά, ακολουθώντας το ίδιο πρότυπο κάθε φορά» λέει η Ricarda Messner, η οποία αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο των Τεχνών του Βερολίνου, πήγε στη Νέα Υόρκη. Επιστρέφοντας στο Βερολίνο, και συγκεκριμένα στη συνοικία Charlottenburg, η Messner (γεν. το 1990) είδε τη γειτονιά του Δυτικού Βερολίνου όπου έμενε παλιά με άλλα μάτια – το ίδιο και την μάλλον ταπεινή Kantstraße. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα να αφιερώσει ένα ολόκληρο περιοδικό σε αυτό τον αστικό μικρόκοσμο. Με τους σημερινούς της διευθυντές σύνταξης –τον Fabian Saul, συνθέτη κινηματογραφικής μουσικής και φοιτητή Φιλοσοφίας, και την Grashina Gabelmann, πρώην συντάκτρια θεμάτων μόδας από το Λονδίνο– ανέπτυξαν το σκεπτικό μιας νέας μορφής εντύπου. Στόχος ήταν το περιοδικό να είναι ανοιχτό σε πολλές και διαφορετικές θεματικές κατηγορίες –τέχνη, φωτογραφία, λογοτεχνία, ντιζάιν και μουσική, καθημερινότητα– και να αφηγείται «υποκειμενικές» ιστορίες, κατανοητές σε κάθε γωνιά του κόσμου.
  Ξεκινώντας με ένα μικρό μπάτζετ, οι τρεις τους εξέδωσαν το πρώτο τεύχος, με τη βοήθεια των graphic designers Michelle Philips και Johannes Conrad. Χωρίς τον εικαστικό σχεδιασμό των τελευταίων, το περιοδικό δεν θα ήταν αυτό που είναι: μια οπτική περιπέτεια, δηλαδή, γεμάτη πρωτότυπες ιδέες. «Η όλη σύλληψη αφορά και την αίσθηση της αφής» λέει η Ricarda Messner. Το διαφορετικό πάχος χαρτιού, το άρωμα των σελίδων – όλα συμβάλλουν στην αισθητηριακή εμπειρία που ένα διαδικτυακό blog ή μια εφαρμογή δεν θα μπορούσαν να προσφέρουν. «Το περιοδικό μας έχει μια εντελώς διαφορετική σχέση με το χρόνο» συμπληρώνει ο Fabian Saul (γεν. το 1987), «μπορείς και να το βάλεις στην άκρη για να το ανακαλύψεις ξανά σε ένα ντουλάπι κάποια στιγμή αργότερα».

ΔΥΟ ΜΗΝΕΣ ΣΕ καθε ΤΟΠΟ: ΝΕΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΠΕΡΑ απο ΤΗΝ ΠΕΠΑΤΗΜΕΝΗ

Σε αντίθεση με τις δημοσιογραφικές εκδόσεις, οι συντάκτες του περιοδικού Flaneur δεν υφίστανται την πίεση της επικαιρότητας ούτε και επιδίδονται σε έρευνες εκ των προτέρων. Το μέρος στο οποίο ταξιδεύουν –με όσο το δυνατόν λιγότερες προκαταλήψεις–, επιλέγεται με βάση τις επαφές που έχουν ή τις προσκλήσεις που δέχονται. Η Ricarda Messner, ο Fabian Saul και η Grashina Gabelmann περνούν ύστερα δύο μήνες στην κάθε πόλη, όπου τριγυρνούν στους δρόμους, συζητάνε, γνωρίζουν συγγραφείς και καλλιτέχνες, οι οποίοι αργότερα θα συνεισφέρουν στην ύλη του τεύχους. «Έτσι προκύπτουν αφηγήσεις πέρα από το μεγάλο ιστορικό αφήγημα» λέει ο Fabian Saul – και εννοεί: πέρα από την πεπατημένη. Στη Rue Bernard του Μοντρεάλ, όπως λέει ο ίδιος, ήρθαν σε επαφή με τη σκηνή των roller skaters. Σκέφτηκαν λοιπόν να κάνουν τις skaters υπερ-ηρωίδες ενός graphic novel: To The Rolling Supernovas συνοδεύει το περιοδικό ως τεύχος κόμικ, σχεδιασμένο από τον Καναδό καλλιτέχνη Mivil Deschênes. Μια συνεργασία χαρακτηριστική για περιοδικό Flaneur.
  Πώς αποφασίζεται όμως να παρουσιαστεί ένας συγκεκριμένος δρόμος, μια συγκεκριμένη γειτονιά; «Συνήθως είναι ένα μέρος που δεν το καταλαβαίνουμε, που μας δημιουργεί απορίες» λέει η Ricarda Messner. Στη Λειψία ήταν η Georg-Schwarz-Straße: στο παρελθόν επρόκειτο για μια περιοχή με νυχτερινά κέντρα και οίκους ανοχής, η επονομαζόμενη «Ρίπερμπαν της Λειψίας», ενώ σήμερα είναι ένας υποβαθμισμένος δρόμος-φάντασμα με κοινωνικά προβλήματα και πολλούς κενούς χώρους. «Μας ρώτησαν γιατί δεν δείξαμε κάτι πιο όμορφο από τη Λειψία» λέει ο Fabian Saul, «ωστόσο εμείς δεν ενδιαφερόμαστε να διαφημίσουμε ένα μέρος». Άλλωστε η περιπλάνηση, σημειώνει, οδηγεί και σε πιο κακόφημες συνοικίες: «σε μέρη όπου δεν νιώθουμε τόσο άνετα».

Το περιοδικό κυκλοφορεί πλέον μία φορά το χρόνο – και το τιράζ του αυξάνεται. Ενώ ξεκίνησε βγαίνοντας σε 1.000 αντίτυπα, το τεύχος για τη Μόσχα, που κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 2016, είχε τιράζ 6.000. Για το έβδομο τεύχος, η ομάδα θα ταξιδέψει τον Φεβρουάριο στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας, όπου θα συνεργαστεί με το Ινστιτούτο Goethe – όπως έκανε και στο Μόντρεαλ. «Πρόσφατα πήγα για τρεις μέρες εκεί» λέει η Ricarda Messner, «και η πόλη με συγκλόνισε». Οι «πλάνητες» δεν έχουν ακόμη διαλέξει ποιο δρόμο θα παρουσιάσουν. Για αυτό θα χρειαστεί να περιπλανηθούν λίγο ακόμα.