ZBW
"Neler sunduğumuzu anlatmamız lâzım"

Kiel ve Hamburg'da bulunan Alman Ekonomi Bilimleri Merkez Kütüphanesi - Leibniz Ekonomi Bilgi Merkezi (ZBW) kendi türünün en büyük uzman kütüphanesi. 2013 yılından beri online hizmetlerini yenilikçi bir kampanyayla duyurmaya devam eden kütüphanenin pazarlama ve halkla ilişkiler bölümü müdiresi Doreen Siegfried'le bir röportaj.

Bayan Siegfried, ZBW’nin bir imaj kampanyasına neden ihtiyacı var?

Ekonomi bilimlerindeki potansiyel hedef grubumuz tarafından uzman bir kurum olarak nasıl algılandığımızı düzenli olarak analiz ediyoruz. Bu analizler, kamuoyundaki imajımızda değişiklik yapmamızın gerekli olup olmadığını anlamamızı sağlıyor. 2003 imaj değerlendirmesinde, ZBW’ye "yetkin" ya da "güvenilir" gibi özelliklerin atfedildiğini gördük. Fakat ZBW’nin öncelikle fiziksel bir dermesi olan bir kütüphane olarak algılandığını da kaydettik. Pek çok kişi online hizmetlerimizden haberdar değildi. Mesela Kütüphaneciler Günü'nde bu sorun başka kütüphaneler tarafından da dile getirildi. Demek ki, neler sunduğumuzu daha kapsamlı bir biçimde açıklamamız lazım.

Bunu tam olarak nasıl yapıyorsunuz?

Dr. Doreen Siegfried, ZBW'nin pazarlama ve halkla ilişkiler bölümü | © ZBW 2013 yılında 2017'ye kadar sürmesi planlanan 4 yıllık bir konsept geliştirdim. ZBW'nin güçlü yönlerini adım adım gözler önüne seren dört basamaklı bir süreç planlandı. Birinci hedefimiz, temel işimizin ne olduğunu iletmekti: Herkese ücretsiz olarak uzman literatür sunuyor, bunu online olarak da yapıyoruz. Örneğin okuyucularımız için PDF dosyalarını hızla ve kolayca indirebilmek çok önemli. 800’den fazla uzman dergideki metinlerin tamamına ZBW üzerinden ücretsiz ulaşabiliyorlar.

Görmek, anlamak, bulmak

Kampanyanın sloganı "Daha çok gör. Daha çok anla. Her şeyi bul". Kampanya için bir reklam ajansıyla mı işbirliği yaptınız?

Hayır, kendi halkla ilişkiler ekibimizle yoğun bir beyin fırtınası yaptık. Günlük hayatta gördüğümüz, ekonomiyle ilgili durumları yansıtan eğrilerle oynayan afiş fikirleri buradan çıktı. Örneğin, "Siz de her yerde arz ve talep eğrileri görüyor musunuz?" sloganını çaprazlamasına üst üst konmuş köpek tasması ipini gösteren bir resimle tamamladık. Ya da "Siz de her yerde ürün-yaşam döngüsünü görüyor musunuz?" sloganını parabol şeklinde uçan bir kuş sürüsüyle simgeselleştirdik. Kampanya için de şu sloganı bulduk: "Daha çok gör. Daha çok anla. Her şeyi bul". Fotoğraflar için elbette profesyonel bir fotoğrafçıyla çalıştık.

İlk aşama başka hangi çalışmaları kapsıyor?

İlk aşamada afiş, el ilanı, ayraç ve sticker hazırladık. Bunları Almanya’daki kullanıcılarımıza, yani ekonomi bilimcilere, kütüphanelere, meslek birliklerine ve araştırma kurumlarına gönderdik. Ayrıca, bir video klip de çektik. Klibin senaryosunu bir ajansla birlikte hazırladım. Nesnel değil, duyguları ön plana çıkaran bir klip olmasını düşündük. Bu videoyla, ZBW'nin insanlara, hızlı, verimli ve başarılı bir biçimde çalışmaları için yardımcı olduğunu anlatmak istedik. ZBW'nin en zor koşullar altında bile yardım etmeye çalıştığını, klipte bilgisayarın başında kucağında iki küçük çocuğuyla oturan çok yorgun bir babayla anlattık mesela. Bu klipten hem bültenimizde hem de sosyal medyada söz ettik.

Açık erişim, açık veri

Kampanyanızda interneti başka nasıl kullanıyorsunuz?

Tüm bilgilerin bir araya getirildiği web sitemiz www.alles-finden-zbw.eu başından beri kilit bir rol oynadı. Bu siteyi her gün güncelleyebiliyoruz. Sayfada, çeşitli kişilerin ZBW'yle ilgili deneyim ve izlenimlerine de yer veriliyor. Yani, ekonomi bilimleri dünyasındaki tanınmış isimler ZBW’de kişisel olarak en çok neyi beğendiklerini açıklıyorlar.

Kampanya nasıl devam edecek?

İlk aşamanın son unsuru Roadshow dediğimiz tanıtım gezileri. Almanya’da ekonomi bilimi dalında eğitim-öğretim sunan on kurumu ziyaret etmeyi planlıyoruz. Bunların her birinde bir standımız olacak, eğitim semineri verilecek ve oralardaki kütüphanelerle ortak çalışmalar yapılacak. Şiarımız da şu olacak: İşimizin özünü biliyoruz. Daha sonra, ilk aşamadaki iletişim içerikleriyle ilgili çalışmalara devam edilirken, buna Açık Erişim ve Açık Araştırma Verisi konuları da eklenecek. Bununla ekonomi bilimciler arasında ikinci bir "evreka etkisi" yaratmak istiyoruz.

Bilgiye sahip olmaktan, bilgiye erişime doğru

İkinci aşamada neler hedefleniyor?

Amaç, kullanıcıların bizim araştırma veri yönetimindeki yetkinliğimizi öğrenmeleri. Bu konuyu bir dizi ortak projede ele alıyoruz. En önemli meselelerde danışmanlık sunabiliyoruz. Örneğin: Yasal durum nedir? Dışarıdan finansörlerin beklentileri nelerdir? Araştırma verilerine nasıl ulaşabilirim? – İkinci aşamadaki iletişim hedefi, 2015 yılında bir bilimsel bilgi kurumunun sadece PDF sağlamaktan daha fazlasını yapabileceğini göstermek. Ayrıca, kurumumuzun çalışanlarının kendilerini tanıttığı bir klip de çekeceğiz. Kampanyamızda olabildiğince çok insanın yüzü olsun, her şey sahici olsun istiyoruz.

Bütün bunlar kulağa çok güzel geliyor ama ZBW gibi bir kurumun bile özenle hazırlanmış bir kampanya olmaksızın kullanıcılara artık ulaşamaması, kütüphanelerin geleceği açısından karamsarlığa itmiyor mu?

Dijitalleşme nedeniyle kütüphane dünyası bir değişim geçiriyor, bilim insanlarının çalışma rutinleri değişiyor. Bilgiye sahip olmaktan, bilgiye erişime doğru giden bir paradigma değişiminin ortasında bulunuyoruz. Ama şu da bir gerçek ki, bu süreç epey bir süre daha devam edecek. Bu geçiş döneminin biçimlenmesine katkıda bulunabilir, kütüphanelerin ne büyük bir önem taşıdıklarını gösterebiliriz. Belki de birkaç yıl sonra temel hizmetlerimizi artık açıklamak zorunda kalmayacağız, sadece en yeni hizmetlerimize işaret etmekle yetineceğiz.