Interview met Johann Wolfgang von Goethe
Alles wat verstandig is, is reeds gedacht
Over Johann Wolfgang von Goethe is wel zo’n beetje alles gezegd wat er te zeggen valt. Maar wat zou de grote held van de Duitsers over ons huidige tijdsgewricht te zeggen hebben?
Meneer von Goethe, welkom in onze tijd. U viert dit jaar uw 269ste verjaardag en tot nu toe heeft nog nooit iemand aan uw oeuvre kunnen tippen. Heeft u daar een verklaring voor?
Bepaalde boeken lijken niet geschreven te zijn, om eruit te leren, maar om de lezer te laten weten dat de schrijver iets wist. Bijval kun je wel wensen, maar het laat zich evenmin als liefde afdwingen.
Die bijval zoeken mensen tegenwoordig via sociale netwerken – de wisselkoers van het applaus in onze tijd zijn likes en volgersaantallen.
De wereld oordeelt naar de schijn. Aan de keus van onderwerpen kan men aflezen hoe iemand is en wiens geesteskind hij is.
Met het oog op de krantenkoppen van de laatste maanden, is dat een vraag die zich voortdurend opdringt. Waarom is Trump president van de VS? Hoe heeft het tot de Brexit kunnen komen?
Handelen is gemakkelijk, denken is moeilijk, handelen volgens het denken vergt inspanning. Patriotisme ruïneert de geschiedenis. Weet u, niets is weerzinwekkender dan de meerderheid, want die bestaat uit een klein aantal sterke leiders, uit schelmen die zich aanpassen, uit zwakkelingen die zich assimileren, en de massa, die overal achteraanloopt zonder ook maar enig benul te hebben van wat ze wil.
Ja en nee. Ik ben er altijd van overtuigd geweest dat een grote revolutie nooit de schuld is van het volk, maar van de regering. Revoluties zijn ten enen male onmogelijk wanneer regeringen voortdurend rechtvaardig en voortdurend waakzaam zijn, zodat ze die door tijdig ingrijpen voorkomen.
De media hebben grote invloed op de stemming onder de bevolking. Zo zouden verkiezingen de afgelopen jaren met name door het verspreiden van fake news wereldwijd zijn beïnvloed. Waarom stellen mensen vertrouwen in nieuws dat zo duidelijk vals is?
Wij worden nooit bedrogen, wij bedriegen onszelf. Want uiteindelijk hoort iedereen toch slechts wat hij begrijpt. Gewoonlijk meent de mens zodra hij woorden hoort, dat daar ook iets bij te denken valt.
In de praktijk is toch niemand tolerant! Want ook al verzekert menigeen dat hij eenieder graag in zijn waarde laat, toch probeert hij hen die niet denken zoals hij het handelen te beletten.
In de praktijk is toch niemand tolerant! Want ook al verzekert menigeen dat hij eenieder graag in zijn waarde laat, toch probeert hij hen die niet denken zoals hij het handelen te beletten.
Niemand wandelt ongestraft onder palmen en overtuigingen veranderen gewis in een land waar olifanten en tijgers thuis zijn. We reizen immers niet om aan te komen, maar om het reizen zelf. Alles wat we meemaken laat zijn sporen achter. Alles draagt ongemerkt bij tot onze vorming. Ik kan zeggen dat ik slechts in Rome heb ervaren wat het eigenlijk betekent mens te zijn. Die hoogte, een dergelijk geluksgevoel heb ik nadien nooit meer bereikt.
Is er nog iets wat u ons zou willen meegeven?
Wie het eerste knoopsgat mist, krijgt nooit zijn jas goed dicht.
Johann Wolfgang von Goethe
Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) is tot op de dag van vandaag een van de belangrijkste schrijvers van de Duitse literatuur; hele tijdperken werden naar zijn oeuvre vernoemd – de Goethezeit of Weimarer Klassik. Goethe geldt als een universeel genie, hij was niet alleen schrijver en dichter, maar ook natuurkundige en jurist. Veel van zijn persoonlijke ervaringen vonden later hun neerslag in zijn romans. Zo ontstond Het lijden van de jonge Werther om zijn ongelukkige liefde voor Charlotte Buff te verwerken, en de wijnbar die hij in zijn studietijd in Leipzig frequenteerde, bereikte internationale populariteit doordat hij voorkomt in Faust I. Naast een aantal tussenstations in Straatsburg, zijn geboortestad Frankfurt am Main en Italië bracht Goethe het grootste deel van zijn leven door in Weimar. Dankzij zijn vruchtbare samenwerking met de later eveneens in Weimar woonachtige Friedrich Schiller geldt deze stad tot op de dag van vandaag als de stad van dichters en denkers en is er een literair tijdperk naar genoemd: de Weimarer Klassik. Goethe verdiepte zich bovendien grondig in de natuurwetenschappen en hield zich bezig met mineralogie, anatomie en natuurkunde, hij volgde colleges medicijnen en ontleedkunde en schreef een driedelig werk over kleurenleer.