Jens Harder
De Verteller van de tijd

Jens Harder begon pas als volwassene strips te tekenen. Dat is van invloed op zijn werk: In plaats van conventionele verhaalstructuren gebruikt hij een associatieve verhalende stijl om de verbeeldingskracht van het medium te vergroten – het meest nog in zijn meerdelige geschiedenis van het universum.

 

IN HET KORT

Jens Harder is in 1970 in Weißwasser (DDR) geboren. Vanaf 1996 studeerde hij communicatiedesign aan de Kunsthochschule Berlin-Weißensee. Daar kwam hij voor het eerst intensiever in contact met het medium stripverhaal, vooral met de zeer abstracte en experimentele werken van striptekenaars als Chris Ware en Richard McGuire. “Ik wilde iets soortgelijks bereiken, de blik van de lezers verbreden en daarom ook een deel van de vertelling aan hen delegeren.”

DE KLEINE VORM

In 1999 was Harder een van de oprichters van de tekenaarsgroep Monogatari, waarvan ook Ulli Lust deel uitmaakte en die tot 2005 bestond. Met de groep maakte hij rapportages in stripvorm uit Berlijn, Bazel en Israël onder de titel Alltagsbeobachtungen, omdat voor Harder “relevantie en realiteit steeds op de voorgrond staan”. Daarin was al een zeer associatieve verhalende stijl zichtbaar: De reportages, die meestal minder dan twintig pagina’s tellen, zijn samengesteld uit een groot aantal afzonderlijke afbeeldingen. Deze vormen geen ononderbroken verhaallijn, maar geven verschillende losse gebeurtenissen weer die geen continu geheel zijn, maar worden onderbroken door commentaar en uitweidingen.

HET GROOTSTE VERHAAL

Voor Alpha, het eerste deel van Harders geschiedenis van het universum, gebruikte hij dezelfde aanpak, maar dan toegepast op enorme, nauwelijks voorstelbare perioden: 14 miljard jaar beslaat het boek, van de oerknal tot de eerste verschijning van de mens. “Ik ben gefascineerd door de manier waarop in de strip wordt omgegaan met tijd, om precies te zijn met veel tijd.” In Alpha illustreert Harder bestaande onderzoeksresultaten over het ontstaan van sterren, planeten en het leven op aarde. Hij stelt daar beeldcitaten uit de kunstgeschiedenis tegenover, van Michelangelo tot Donald Duck. “Ik wilde en wil alles samenvoegen wat ons beeld van het bestaan bepaalt.”

VISUELE BRUGGEN

Harder noemt zijn aanpak, die verder gaat dan de bestaande boeken over dit thema, “het bouwen van visuele bruggen”. Hij verbindt namelijk de geschiedenis van de wereld met de geschiedenis van de afbeelding van de wereld – “door motieven uit duizenden jaren van menselijke creativiteit erin te verwerken”. Er zijn vier delen gepland, waarvan het laatste in 2030 moet zijn afgerond.
 

IN EIGEN WOORDEN

“Ik ben niet erg geïnteresseerd in verzonnen dingen. De wereld is zo geweldig en rijk – aan verhalen, lotgevallen, indrukken, verbanden, mysteries. Voor mij is dat steeds een schat die moet worden opgedolven en onderzocht.”