Meertaligheid bij het leren van vreemde talen
Hoe kunnen we meertalige leerlingen eerlijker beoordelen?

Leerkrachten kunnen gerichte maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat examens inhoudelijke kennis toetsen in plaats van begrijpend lezen.

Von Tan Huynh

Leerkrachten gebruiken vooral eindexamens en prestatiebeoordelingen om hun leerlingen te evalueren. Als deze methoden scaffolding-procedures gebruiken om meer rekening te houden met de voorkennis van de studenten, kan de leerwinst eerlijker worden beoordeeld. Vooral meertalige leerlingen kunnen deze beoordelingen verwarrende leestaken en frustrerende schrijftoetsen vinden zonder de juiste taalkundige begeleiding. Leerkrachten kunnen hun beoordelingsmethoden aanpassen en verschillende taalkundige hulpmiddelen in examens en beoordelingen opnemen om enkel de inhoudelijke prestaties te beoordelen.

Examens ontwerpen

Het gebruik van scaffoldingmethodes in examens verlaagt de academische normen op geen enkele manier. Het helpt leerlingen om de taak beter te begrijpen en vragen nauwkeuriger te beantwoorden. Leerkrachten kunnen bijvoorbeeld synoniemen achter onbekende technische termen noteren om leerlingen te helpen een vraag beter te begrijpen.

Een voorbeeld van zo'n zin zou kunnen zijn: “Noem (schrijf een lijst van) alle aanpassingen die de walrus (zie foto) gebruikt om te overleven (leven) in een aquatische habitat (water).” De afbeelding van een walrus onder de examenvraag kan het makkelijker maken om het te begrijpen. Een ander nuttig kader wordt geboden door synoniemen voor onbekende woorden.

Synoniemen zijn niet nodig voor de termen aanpassingen en habitat, omdat deze al verschillende keren in de les aan bod zijn gekomen en de leerlingen ze al kennen. Zonder synoniemen voor onbekende termen begrijpen meertalige leerlingen de vraag misschien niet, ook al weten ze precies wat aanpassing en habitat betekenen.

Voor semi-open examenvragen kunnen leerkrachten een zinsbegin of context voorzien. Het zinsbegin helpt leerlingen om hun antwoord te beginnen. De context van de inhoud dient als referentiepunt om bepaalde informatie toe te wijzen aan individuele delen van de zin. Zinstarters en inhoudelijke contexten helpen leerlingen om aan de inhoud van een vraag te werken zonder dat ze de antwoorden krijgen.
Het volgende voorbeeld van een zinsbegin kan leerlingen helpen om een passend antwoord te vinden: Het belangrijkste symbool in dit kunstwerk is... Een inhoudelijke context zou als volgt kunnen zijn: De kunstenaar [naam van de kunstenaar] gebruikte [het voorwerp in het schilderij] als symbool voor [een concept] omdat... Een dergelijke vorm van examenontwerp helpt meertalige leerlingen om te communiceren zoals wiskundigen, architecten, biologen, historici, enz.

Ontwerp van prestatiebeoordelingen

Beoordelingen kunnen ook eerlijker worden ontworpen voor meertalige leerlingen zonder de eisen af te zwakken.

Als leerlingen een revolutie moeten analyseren voor een prestatiebeoordeling, kunnen de taken zo ontworpen worden dat ze begrijpelijk zijn en een overzicht geven van de tekst. Als eerste stap maakt de leerkracht een sjabloon met de taken en een veld voor de notities van de leerlingen. In dit sjabloon kunnen ze de delen van de tekst benoemen die ze moeten schrijven (bv. inleiding tot de revolutie, macht van de belangrijkste leider, eisen van het volk, machtsstrijd, gevolgen).

Zodra de leerkracht alle inhoudelijke vereisten voor een prestatiebeoordeling heeft gedefinieerd, kan hij/zij de afzonderlijke delen in een logische volgorde ordenen. Zo'n structuur helpt leerlingen om begrijpelijker te communiceren.

Leerlingen moeten bijvoorbeeld eerst een inleiding schrijven waarin ze uitleggen wanneer en waar een revolutie begon en welke groepen erbij betrokken waren. Ten slotte moeten ze in een stelling uitleggen wat regeringen van deze revolutie kunnen leren. Zo'n inleiding is nodig voordat leerlingen schrijven over de systemen en strategieën die de revolutionaire leider gebruikte om zijn of haar alomvattende controle veilig te stellen.

Leerkrachten kunnen leidende vragen en aanwijzingen formuleren voor elk onderdeel van de beoordeling om meertalige leerlingen te helpen de inhoudelijke eisen beter te begrijpen. In het onderdeel over de macht van de revolutionaire leider kunnen de volgende leidende vragen en aanwijzingen gebruikt worden:

• Hoe nam de revolutionaire leider beslissingen?
• Wat stond de revolutionaire leider niet toe dat mensen deden?
• Welke systemen gebruikte de revolutionaire leider om het volk te controleren?
• Hoe reageerde de revolutionaire leider op kritiek?

Met behulp van deze aanwijzingen kunnen leerlingen hun gedachten over de macht van de revolutionaire leider duidelijker en doelgerichter formuleren. Op deze manier is de kans groter dat meertalige leerlingen zich richten op de juiste inhoud en op een specifiek onderwerp, in plaats van alleen maar te schrijven om het vereiste aantal woorden te halen.

Meertalige leerlingen die nog aan hun Engelse taalvaardigheden werken, kunnen hun antwoorden eerst formuleren in een andere taal waarin academisch schrijven gemakkelijker voor hen is. Daarna kunnen ze hun gedachten in het Engels vertalen.

Om meertalige leerlingen te helpen hun Engelse taalvaardigheid te ontwikkelen, kunnen leerkrachten de zinsbegin- en contextualisatiestrategie ook toepassen bij het ontwerpen van toetsen. Ze kunnen een sjabloon maken met zinnen en contextuele informatie voor elke aanwijzing. Ze kunnen bijvoorbeeld een prestatiesjabloon ontwerpen met de volgende inhoudelijke context in de taak: De [aantal] methoden waarmee de revolutionaire leider zijn absolute (alomvattende) macht veiligstelde (behield) waren ....

Gerechtigheid tot stand brengen

Meertalige leerlingen moeten niet minder streng beoordeeld worden - ook om ongelijke leervoorwaarden te vermijden. Aanzienlijk lagere normen zouden leervorderingen en de ontwikkeling van gespecialiseerde kennis in de weg staan.
We moeten blijven vasthouden aan hoge normen en in plaats daarvan het ontwerp en de vorm van examens en de taken in beoordelingen aanpassen. Beoordelingen mogen leerlingen met betere Engelse taalvaardigheden niet bevoordelen, maar moeten vanaf het begin ontworpen worden om de succesvolle deelname van meertalige leerlingen te ondersteunen. Onder deze voorwaarden worden beoordelingen een eerlijk en betrouwbaar leer- en beoordelingsinstrument.