Interview met Anke Feuchtenberger
Striptekenen kun je leren

Anke Feuchtenberger is professor voor tekenen en media-illustratie aan de Hogeschool voor toegepaste wetenschappen (HAW) in Hamburg. Goethe.de sprak met haar over stripkunst aan Duitse hogescholen.

Mevrouw Feuchtenberger, wanneer zou je iemand, die zich voor strips interesseert en een creatieve inclinatie heeft,  een studie aan een Duitse kunsthogeschool aanraden?

Ik zou het niemand aanraden die het niet zelf overweegt. Dat zou ik niet kunnen verantwoorden. In Duitsland is het immers nog steeds moeilijk om van strips te leven. Je moet je breder profileren, om dan daarnaast met strips te kunnen werken, zoals pakweg in illustratie of grafische vormgeving.

Het beroep van striptekenaar bestaat bij ons niet echt, en je kunt het ook aan geen enkele hogeschool als dusdanig studeren. Zo is mijn functie aan de Hogeschool voor toegepaste wetenschappen HAW Hamburg voor tekenen en illustratie. Ik heb er voor moeten ijveren om bepaalde thema´s en opgaven uit strips in mijn cursussen te mogen implementeren. Ondertussen doceer ik echter ook een cursus die louter gewijd is aan het thema strip.

Wie talent heeft, kan leren vertellen

Wat onderwijs je nog zoal?

Anke Feuchtenberger: Die Spaziergängerin | © Feuchtenberger/Reprodukt Verlag Ik geef nog een mastercursus waarbij studenten hun eigen projecten meebrengen, en dat zijn niet altijd strips. Ik doceer ook nog een academische tekencursus, waarin de grondbeginselen van striptekenen en vertellend tekenen aan bod komen. Zo tekenen we landschappen, dat vormt een goede hoeksteen voor strips, met betrekking tot het tekenen van ruimtes.

In welke mate kan je striptekenen leren, hoeveel talent komt er bij kijken?

Tekentalent is een must. Al de rest kun je aanleren. Sommige studenten komen in het begin van het semester naar me toe en zeggen me dat ze niet kunnen vertellen. Dat zorgt weliswaar voor een moeizame start. Maar de ervaring leert dat studenten mettertijd een gevoel voor het vertellen krijgen, wanneer er een zekere ongedwongenheid bij het tekenen ontstaat en ze zich niet al te blind staren op een bepaald concept van hoe een strip er dient uit te zien.

Realiteit in abstractie vertalen

Hoe brengt jullie hogeschool het er van af in vergelijking met andere kunsthogescholen in Kassel of Berlijn, waar strips eveneens een grote rol spelen?

Er is geen groot onderscheid. Wie uit Kassel of Berlijn komt, heeft doorgaans een zeer goede algemene grafische en designopleiding genoten. Bij ons aan de hogeschool worden design en illustratie daarentegen apart onderwezen. Dat heeft voor- en nadelen.

Mijn aanpak bestaat daarin, dat ik studenten de ruimte laat, om zich grafisch vrij te ontwikkelen en een brede waaier aan vaardigheden te verwerven voor wat betreft het vertalen van realiteit in abstractie. Stijl staat voor mij vooreerst niet in de voorgrond. Ik wil dat studenten zich zo lang mogelijk niet vastleggen en vrij spel hebben.

Zeer geïnspireerd door de leerkrachten

Wanneer je het werk van jouw studenten bekijkt, krijg je vaak de indruk jouw stilistische invloed duidelijk te herkennen …

Bij mijn collega´s aan andere hogescholen is dat net zo. Zo herken ik meteen wanneer een student van de Berlijnse universiteit der kunsten van Henning Wagenbreth voor mij zit. Bij Hendrik Dorgathen uit Kassel zie ik dat ook.

Ik denk dat studenten doorgaans zeer door hun professoren worden beïnvloed en geïnspireerd. Ik onderricht echter niet mijn eigen stijl en ik toon op school ook niet mijn eigen werk. Ik heb veel voormalige studenten, wier werk er heel anders uitziet, zoals  Sascha Hommer, Arne Bellstorf, Line Hoven of Birgit Weyhe.

Interesse voor manga´s vormt geen hindernis

Zijn ook studenten die zich voor de nog steeds zeer populaire manga interesseren, bij u aan het juiste adres?

Onder mijn studenten zijn er jonge vrouwen die zich voor manga interesseren. Dat vind ik zeer spannend, ik pik zeer graag in op de inspiratie van de grote mangameesters. Voor mij is van belang dat onze studenten thema´s verwerken waarvoor ze persoonlijk interesse aan de dag leggen, en hun eigen stijl vinden.

Hoe sta je tegenover privé-instellingen die zich richten tot jonge striptekenaars, zoals de Design Akademie Berlin of de Comicademy?

Aan kunsthogescholen gaat het er, in tegenstelling tot veel privé-scholen, in eerste instantie om, een breed repertoire te ontwikkelen, dat zeer persoonlijk en creatief van aard is. Belangrijk is een creatieve opleiding op avantgarde niveau, de focus ligt niet primair op de commerciële markt. Dit neemt niet weg dat het zeker de bedoeling is dat onze studenten later een job vinden.

Hoe stel je je aan uitgeverijen voor?

Leren studenten ook hoe ze later met strips hun brood kunnen verdienen?

Ja, dat maakt deel uit van ons breder illustratieprogramma. We nodigen ook mensen uit de praktijk uit, mensen die in een agentschap werken en zich bezighouden met marketing – of uitgevers zoals Dirk Rehm, die komen vertellen hoe je je werk bij uitgeveren voorstelt.

Hamburg, Berlijn en Kassel zijn de belangrijkste Duitse hogescholen op het vlak van stripkunst. Zijn er nog andere scholen?

De kunsthogeschool Berlijn-Weißsensee heeft ook een goede reputatie op dit vlak. Uit Kiel, waar Markus Huber onderricht, komen er in de laatste tijd ook steeds meer mensen die zich toeleggen op visuele vertelling. En Martin tom Dieck doceert in Essen, daar zullen we in de komende tijd beslist nog meer van horen.