3ο Hellas Filmbox Berlin
Αλλαγή πλεύσης

Hellas Film Box
Hellas Film Box | Stella Kalafati /hellasfilmbox.de

Μετά τις δύο επιτυχημένες εκδόσεις στον ιστορικό κινηματογράφο BABYLON, το πρώτο ελληνικό κινηματογραφικό φεστιβάλ στη Γερμανία, το Hellas Filmbox Berlin (HFBB), μετακόμισε αυτή τη χρονιά στον εναλλακτικό πολυχώρο URBAN SPREE της περιοχής Φρήντριχσχαϊν φέρνοντας μαζί και μια νέα αντίληψη. Ωστόσο, το φεστιβάλ μένει πιστό και στον αρχικό του στόχο, να συμβάλει στη βελτίωση των ελληνογερμανικών σχέσεων. 

Όταν την άνοιξη του 2015 οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και στην τρόικα όδευαν προς τη δραματική τους κορύφωση και το λεγόμενο bashing, η επίθεση δηλαδή εναντίον της Ελλάδας στην πλειονότητα των γερμανικών μέσων ενημέρωσης έφτανε σε πρωτόγνωρα επίπεδα, Έλληνες και Γερμανοί καλλιτέχνες, καθώς και άνθρωποι που δραστηριοποιούνται στο πολιτιστικό περιβάλλον του Βερολίνου ένωσαν τις δυνάμεις τους και ίδρυσαν τον Ελληνογερμανικό Πολιτιστικό Σύλλογο. Με στοχευμένες καλλιτεχνικές δράσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις ήθελαν να βοηθήσουν ώστε να δοθεί και πάλι μια θετική δυναμική στις τεταμένες ελληνογερμανικές σχέσεις.
 
Το πρώτο τους εγχείρημα, ένα φεστιβάλ ελληνικού κινηματογράφου, δεν θα μπορούσε να είναι πιο φιλόδοξο. Πόσο μάλλον που το HFBB εμφανίστηκε με τη ρητή αξίωση να αντιπαραβάλει στην επικριτική και διαστρεβλωμένη εικόνα της Ελλάδας, η οποία συχνά προβαλλόταν στη γερμανική δημοσιότητα, εικόνες της ελληνικής πραγματικότητας. Και συγκεκριμένα έτσι όπως την αντιλαμβάνονται οι Έλληνες κινηματογραφιστές. Η ματιά τους μπορεί να είναι υποκειμενική, κάπου καλλιτεχνικά αποστασιοποιημένη, ταυτόχρονα όμως είναι πάνω απ’ όλα αυθεντική. Ή, για να παραθέσουμε τα λόγια του συνιδρυτή του HFBB Αστέρη Κούτουλα: «Η Ελλάδα, ιδωμένη μέσα από τα μάτια των κινηματογραφιστών της, θα μπορέσει να γίνει αντιληπτή σαφώς διαφορετικά, πιο άμεσα και πιο έντονα απ’ ό,τι παρουσιάζεται συνήθως στα γερμανικά μίντια».

Θετικη απηχηση το βερολινεζικο φεστιβαλ του νεου ελληνικου κινηματογραφου

Πράγματι, η ανταπόκριση στο φεστιβάλ υπήρξε απρόσμενα μεγάλη. Τόσο το ντεμπούτο του τον Ιανουάριο του 2016 όσο και η δεύτερη έκδοση ένα χρόνο μετά κατέγραψαν μια θετική απήχηση στο κοινό και στα μέσα ενημέρωσης. Σύμφωνα με την ηθοποιό και υποδιευθύντρια του HFBB Sandra von Ruffin μόνο για το πρώτο φεστιβάλ του 2016 δημοσιεύθηκαν στον Τύπο γύρω στα 200 κείμενα.
 
Με συνολικά 127 σύγχρονες κυρίως ταινίες διαφόρων μορφών και ειδών, ένα ποικίλο πρόγραμμα που τις πλαισίωνε και πολυάριθμους προσκεκλημένους, το HFBB όχι μόνο καθιερώθηκε μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ως μια γνωστή σε όλη τη Γερμανία πλατφόρμα του νέου ελληνικού κινηματογράφου, αλλά έθεσε και ως στόχο να κατακτήσει μια σταθερή θέση στην ατζέντα πολιτιστικών γεγονότων του Βερολίνου ως «(μικρή) ελληνική Berlinale πριν από την πραγματική Berlinale» (Die ZEIT, 22.1.2016). Όποιος βρέθηκε εκεί το 2016 και το 2017, μπόρεσε πράγματι να αποκτήσει μια αντιπροσωπευτική εικόνα του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου και έτσι να σχηματίσει μια δική του άποψη για τις ελληνικές συνθήκες.

HFBB 2018: Κατακτωντας νεα εδαφη

Εντελώς διαφορετικό εμφανίστηκε το τρίτο HFBB. Με την αλλαγή χώρου από το Babylon στο Urban Spree, το φεστιβάλ υπό μία έννοια επανεφηύρε τον εαυτό του. Ναι μεν προβλήθηκαν και πάλι ταινίες, αλλά οι διοργανωτές φαίνεται να έχουν απομακρυνθεί από την ιδέα του κινηματογραφικού φεστιβάλ. Αντ’ αυτού πραγματοποιήθηκαν και εκθέσεις, συναυλίες και κυρίως Box Talks. Μετά τις πρώτες εμπειρίες κάτω από τη νέα στέγη, θα πρέπει να έχει γίνει σαφές το εξής: ο αρχικός στόχος να καθιερωθεί ως σταθερό μέγεθος στο ημερολόγιο των βερολινέζικων κινηματογραφικών φεστιβάλ, δύσκολα θα επιτευχθεί σε αυτόν το χώρο (που δεν διαθέτει υποδομές για επαγγελματικές κινηματογραφικές προβολές) και με το νέο, συρρικνωμένο πρόγραμμα ταινιών.
 
Την εντύπωση αυτή δεν μπόρεσαν να διασκεδάσουν ούτε τα αφιερώματα στον κυπριακό κινηματογράφο και το ελληνικό ερωτικό σινεμά. Η έλλειψη των ως τώρα κεντρικών τμημάτων του φεστιβάλ παραμένει ιδιαίτερα αισθητή. Το 2016 και το 2017 το HFBB είχε ακόμα τέσσερις κατηγορίες διαγωνιστικών τμημάτων, από τις οποίες το 2018 έχει μείνει μόνο το διαγωνιστικό τμήμα Νέα Οράματα/New Vision με πειραματικές και πρωτοποριακές συμμετοχές, το οποίο όμως έχοντας δέκα μικρού και τρεις μεγάλου μήκους ταινίες ήταν πολύ ετερογενές.
 
Παρ’ όλα αυτά, η απόφαση να διακριθεί η ασπρόμαυρη ταινία-ντεμπούτο του Νικόλα Πουρλιάρου «Time is Up» ως η καλύτερη ταινία φαίνεται εύλογη. Η ταινία εντυπωσιάζει ως προς τη φόρμα της για το συνδυασμό αισθητικής βίντεο και ταινίας μυθοπλασίας, και ως προς το περιεχόμενο για το πρωτότυπο και πλούσιο σε ανατροπές σενάριο, το οποίο αφηγείται την ιστορία του 30χρονου Χάρη, που στην αρχή της ταινίας εξηγεί στο διαμέρισμά του στην Αθήνα μπροστά στην κάμερα ότι σχεδιάζει να αυτοκτονήσει.
 

Statement για τη δημιουργικη Ελλαδα και ομολογια πιστης στο Βερολινο

Συνολικά, το δραστικά περικομμένο πρόγραμμα ταινιών ήταν πολύ λιγότερο στο προσκήνιο. Τι προκάλεσε όμως αυτή τη στροφή του κινηματογραφικού φεστιβάλ προς ένα πολυθεματικό καλλιτεχνικό και πολιτιστικό γεγονός; Την κάπως αιφνιδιαστική, μετά τις εντυπώσεις των δύο πρώτων φεστιβάλ, απάντηση τη βρίσκουμε στο πρόγραμμα του HFBB: Το HFBB εξαρχής δεν ήταν μόνο ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ, γράφει εκεί. Προπαντός είναι ένα «statement για τη δημιουργική Ελλάδα και για μια σχέση ανάμεσα στη Γερμανία και την Ελλάδα, σχέση που πρέπει διαρκώς να επαναπροσδιορίζεται, μέσα σε μια Ευρώπη που διαλύεται».
 
Ο Κούτουλας συνδέει τον νέο προσανατολισμό και με την επιθυμία του HFBB να εστιάσει περισσότερο στην ανταλλαγή και να γίνει πιο «βερολινέζικο»: «Με το Urban Spree Event θέλαμε (…) να κάνουμε ένα φεστιβάλ από καλλιτέχνες για καλλιτέχνες, θέλαμε να δημιουργήσουμε έναν οικείο χώρο, όπου μπορεί κανείς –ενώ περιβάλλεται από ελληνική τέχνη, ζωγραφική, γλυπτά, φωτογραφίες– να δει ταινίες, να ακούσει μουσική, να φάει και να χορέψει, να κάνει πολλές κουβέντες και να παρακολουθήσει συζητήσεις (…)».
 
Στο τρίτο HFBB δόθηκε αναμφίβολα έμφαση στις συζητήσεις ανάμεσα σε Γερμανούς και Έλληνες προσκεκλημένους του φεστιβάλ (Box Talks). Έτσι, μίλησαν π.χ. ο πολυβραβευμένος Γερμανός σκηνοθέτης Volker Schlöndorff με τον Έλληνα σκηνοθέτη της επιτυχημένης ταινίας Πλατεία Αμερικής (2016) Γιάννη Σακαρίδη για τον κινηματογράφο σε μια Ευρώπη τα μέρη της οποίας απομακρύνονται το ένα από το άλλο στον 21ο αιώνα. Στο επίκεντρο της τελευταίας βραδιάς του φεστιβάλ ήταν το Box Talk ανάμεσα στον βιντεο-ακτιβιστή Ζαφείρη Χαϊτίδη και στον τραγουδοποιό Konstantin Wecker, μια συζήτηση που δυστυχώς έμεινε στην επιφάνεια των πραγμάτων. Ο Χαϊτίδης παρουσίασε αποσπάσματα του εγχειρήματός του «Greek Chronicle Project», ένα φιλμικό ντοκουμέντο που αποτελείται από 50 ώρες αμοντάριστο υλικό γυρισμένο από το 2011 ως το 2016 για την οικονομική και την προσφυγική κρίση της Ελλάδας. Ολόκληρο το υλικό μπορεί πλέον να δει κανείς στη διεύθυνση www.greekchroniclearchive.com.
  Όσο ενδιαφέρον κι αν ήταν το φεστιβάλ και το φινάλε του, δεν μπόρεσαν να εξαχθούν συμπεράσματα για την πορεία που θα ακολουθήσει το HFBB από εδώ και στο εξής. Μπορεί να μεταμορφωθεί ξανά στο Πρώτο Ελληνικό Κινηματογραφικό Φεστιβάλ στο Βερολίνο, που εξακολουθεί να θεωρεί πως είναι, και το 2019 να επιστρέψει στο BABYLON. Μπορεί να υπερισχύσει η μορφή του ως ενός πλούσιου ελληνογερμανικού πολιτιστικού γεγονότος και η επόμενη έκδοσή του να φιλοξενηθεί πάλι στο Urban Spree. Το HFBB μπορεί όμως και να αποκτήσει ένα εντελώς διαφορετικό πρόσωπο και να πορευθεί στο μέλλον ως ανοιχτό work in progress. Αυτό πάντως θα ήταν πράγματι πολύ «βερολινέζικο»!