Samostanska biblioteka Maria Laach

Samostanska biblioteka Maria Laach

 

© Marco Rothbrust
Historijske samostanske biblioteke igraju važnu ulogu u prenošenju znanja zapadnih zemalja.
Biblioteka samostana u gradu Maria Laach jedna je od najočuvanijih i najljepših biblioteka 19. stoljeća.
 

Historijat biblioteke

Od samih svojih početaka, biblioteke su predstavljale sastavni dio samostanskog života i samostanske arhitekture. Pa tako i ona u gradu Maria Laach. Osnivanjem samostana 1093. godine, nastala je i biblioteka koja nije čuvala samo spise. U skriptorijumu, nastalom u vrijeme župnika Fulberta, rukopisi su se i producirali.

Kada je opatija Maria Laach ugašena 1802. godine, ništa nije ostalo ni od stare bibliotečke zgrade, niti od do tada postojeće zbirke knjiga. Spisi i tiskovine – njih oko 3.700 – nepovratno su izgubljeni za ovaj samostan. Danas možemo pronaći još 69 rukopisa ove historijske biblioteke na drugim mjestima, a samo su se dva takva rukopisa ponovo vratila u današnju biblioteku.

1862. godine jezuitski red je dobio zgradu i u njoj uredio centar za učenje koji je obuhvatao i biblioteku. U tu svrhu je, u stilu tog vremena i u tradiciji samostanske arhitekture, izgrađena bibliotečka prostorija koja je i do danas ostala sačuvana kao takozvana jezuitska biblioteka.

Kada su benediktinci 1892. godine ponovo naselili samostan, ova zgrada je stajala prazna. Naime, jezuiti, protjerani 1872. godine sa područja novog Njemačkog carstva, ponijeli su sa sobom u inostranstvo i knjige. Zahvaljujući brojnim poklonima i nabavkama, prostorija biblioteke se uskoro ponovo napunila. U prizemlju su se nalazili prijepisi iz benediktinskog samostana Beuron, te pokloni zadužnih biblioteka samostana Einsiedeln i Engelberg. Tome se pridružila još i velika zbirka starih knjiga iz biblioteke benediktinskog samostana Neustadt am Main, također ugašenog 1802. godine.
  © Marco Rothbrust  

Jezuitska biblioteka

„Današnja biblioteka iz 1865. godine, sa svojim veličanstvenim stepeništem i ogradom od kovanog željeza, ubraja se, sa kulturno-historijskog stajališta i po spomeničkoj vrijednosti, u najznačajnije i najbolje očuvane bibliotečke građevine 19. stoljeća, slijedeći tradiciju velikih baroknih samostanskih biblioteka.“
(Pokrajinska služba za zaštitu kulturno-historijskog naslijeđa Mainz)
Naknadno dograđena površina sa policama za knjige jeste proširila kapacitet ove prostorije, ali posljednjih decenija ni ona više nije bila dovoljna. Nedostatak prostora je sve do današnjih dana pratio biblioteku samostana Maria Laach, a okončan je tek 2013. godine izgradnjom novog depoa u nekadašnjoj jezuitskoj štali.

  © Marco Rothbrust  

Samostanska biblioteka danas

Današnja biblioteka broji oko 260.000 knjiga, a najveći dio je smješten u novom depou, gdje se nalaze i administrativne prostorije, te nova čitaonica.
Stariji dio bibliotečkog fonda i danas se čuva u obnovljenoj jezuitskoj biblioteci, imajući u vidu sve zahtjeve očuvanja kulturnog naslijeđa. Izuzetak su naročito stari i vrijedni spisi koji se pohranjuju u osiguranom skladišnom prostoru i pod idealnim klimatskim uslovima. Za današnji konvent najznačajniji spis historijske biblioteke je knjiga sa poglavljima o mučeništvu, benediktinskim propisima i nekrologom opatije Laach, nastala oko 1.500. godine.

  © Marco Rothbrust  

Depo biblioteke

Novi depo biblioteke u nekadašnjoj u potpunosti obnovljenoj samostanskoj štali opremljen je specijalnim klimatizacijskim sistemom. Klima u prostoriji regulira se putem automatiziranog, elektronski navođenog sistema zračenja, dok se u posebno osiguranoj i idealno klimatiziranoj prostoriji na gornjem spratu čuvaju naročito stari i vrijedni rukopisi i knige.