«Movement (1920-2020)»
ΠΡΟΑΣΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ

 Η καλλιτέχνις Natascha Sadr Haghighian είναι γνωστή για την υιοθέτηση διαφόρων ταυτοτήτων και συγχρόνως την άρνησή της να αποκαλύψει τα πραγματικά της βιογραφικά στοιχεία. Στην Μπιενάλε της Βενετίας του 2019 εκπροσώπησε τη Γερμανία με έργο της το οποίο τώρα παρουσίασε στο φεστιβάλ «Movement (1920-2020)». Το φεστιβάλ διοργάνωσε η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση σε συνεργασία με το Goethe-Institut Athen. Η δημοσιογράφος Δέσποινα Ζευκιλή συνάντησε την καλλιτέχνιδα για το «Goethe aktuell» και μίλησε μαζί της σχετικά με το δικαίωμα στην ελευθερία της μετακίνησης και την ευθύνη που έχουμε να το υπερασπιστούμε.

της Δέσποινας Ζευκιλή

Η δουλειά σας για το Γερμανικό Περίπτερο στην τελευταία Μπιενάλε έθιγε το πρόβλημα της μετανάστευσης. Πώς προσεγγίσατε το θέμα;

Το έργο με το οποίο συμμετείχα ήταν το αποτέλεσμα δύο γεγονότων που συνέπεσαν. Όταν το 2018 μου ζητήθηκε να ετοιμάσω μια δουλειά για το Γερμανικό Περίπτερο, είχαμε μερικές συναντήσεις με την επιμελήτρια Franciska Zólyom για να συζητήσουμε σχετικά και συνέβη ένα από αυτά τα γεγονότα. Επρόκειτο για μια βίαιη επιχείρηση της αστυνομίας σε έναν καταυλισμό προσφύγων στη Νότια Γερμανία. Αυτή η χρονική σύμπτωση με έκανε να σκεφτώ για το ότι εγώ ήμουν «μια καλή πρόσφυγας» που της ζητήθηκε να εκπροσωπήσει τη Γερμανία, ενώ άλλοι χαρακτηρίζονται και ποινικοποιούνται ως «κακοί πρόσφυγες». Το ότι διαθέτω γερμανικό διαβατήριο έχει συμβεί σχεδόν κατά λάθος. Εγώ προσκλήθηκα εδώ από το Goethe-Institut, ενώ άλλοι απελαύνονται, βάσει της Συμφωνίας του Δουβλίνου, στους τόπους της αρχικής εισόδου τους στην ΕΕ. Όσα περισσότερα μαθαίνει κανείς για το ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, τόσο πιο επιτακτικό γίνεται το ερώτημα του γιατί η ελευθερία μετακίνησης είναι για ορισμένους κάτι το αυτονόητο ενώ για άλλους μια αξιόποινη πράξη.

 

ΕΝΑΣ ΧΩΡΟΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ

Πώς εξελίχθηκε η δουλειά αυτή;

Ξεκίνησα με μια εκτεταμένη έρευνα για τους καταυλισμούς και τους πρόσφυγες σε αυτούς. Από το υλικό αυτό ετοιμάσαμε μια έκδοση και μερικά βίντεο που συνδέουν τους καταυλισμούς στη Γερμανία με τις φυτείες στη Νότια Ιταλία όπου οι μετανάστες δουλεύουν σαν σκλάβοι, και που εξηγούν την ευρωπαϊκή πολιτική στη Μεσόγειο, η οποία ποινικοποιεί όχι μόνο τη μετανάστευση αλλά και τα κινήματα αλληλεγγύης.
Ο ήχος είναι ένα υπέροχο μέσο για να προκαλέσεις μια πολύ άμεση, σωματική εμπειρία στο χώρο. Γι’ αυτό και αναπτύξαμε μια ηχητική εγκατάσταση με έξι μουσικούς από διαφορετικές μουσικές παραδόσεις, με σκοπό να δημιουργήσουμε ένα ηχητικό έργο στο οποίο χρησιμοποιούνται αποκλειστικά σφυρίχτρες. Αυτές μοιράστηκαν σε μια μετα-σύνθεση, στην οποία κανείς δεν είχε τον πλήρη έλεγχο της μίξης. Σκοπός ήταν να δημιουργηθεί ένας χώρος εμπιστοσύνης που δεν θα μπορεί να ελεγχθεί από ένα μόνο μέρος.  

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ

Ποια είναι η συμβολή σας στο «Movement (1920-2020)»;
 
Παρουσιάζω μια κινητή εκδοχή ενός φορητού υλικού, το οποίο εκτέθηκε στη Βενετία ‒ μια ηχογράφηση της ηχητικής εγκατάστασης μαζί με βίντεο, φωτογραφίες και την έκδοση που ανέφερα. Θεωρώ το εγχείρημα πολύ ενδιαφέρον γιατί δεν σχετικοποιεί την ελευθερία της μετακίνησης, αλλά λέει ότι αυτή είναι οικουμενικό δικαίωμα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ

Το φεστιβάλ «Movement (1920-2020)», που έλαβε χώρα από τις 14 ως τις 23 Φεβρουαρίου 2020, εξέταζε την ανθρώπινη κινητικότητα στο χώρο της Μεσογείου και πέρα από τα σύνορά της, από τον Μεσοπόλεμο ως τις μέρες μας, μέσα από μια σειρά διαλέξεων, συναυλιών, προβολών φιλμ καθώς και μέσω ενός κινητικού ηχητικού σταθμού και ενός διαδικτυακού ραδιοφωνικού σταθμού. Το φεστιβάλ ήταν μια παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση σε συνεργασία με το Goethe-Institut Athen, σε επιμέλεια των Detach (Voltnoi & Quetempo).