Tablety na lekcji niemieckiego
Cyfrowa klasa

Wyniki badań pokazują, że używanie tabletów podczas lekcji języka niemieckiego wpływa tak samo pozytywnie na motywację uczących się, jak na wspólną pracę projektową. Największy potencjał tablety mają przy ćwiczeniu umiejętności słuchania i mówienia – pod warunkiem, że są używane prawidłowo.

Poręczność, aplikacje, wbudowany mikrofon i kamera – przewaga techniczna niektórych tabletów nad zwykłymi pecetami sprawia, że są one coraz częściej doceniane przez szkoły i inne instytucje edukacyjne. W Niemczech pionierem jest szkoła Kaiserin-Augusta-Schule (KAS), liceum w Kolonii, w którym nauczyciel muzyki i teologii André J. Spang już od 2011 r. z powodzeniem używa tabletów na swoich lekcjach. W Dolnej Saksonii w ramach projektu Mobiles Lernen mit Tablet-Computern (Mobilna nauka z tabletami) w 24 szkołach do końca roku szkolnego 2015 przeprowadzono testy i ewaluację użycia tabletów na lekcjach.

W semestrze zimowym roku szkolnego 2012/2013 w ramach projektu pilotażowego Tablet-Klasse po raz pierwszy zaczęto używać tabletów także na kursach języka niemieckiego w Goethe-Institut w Dublinie, Londynie i Amsterdamie. Instytuty otrzymały po dziesięć takich urządzeń dla każdej klasy. W fazie pilotażowej odbyły się też badania naukowe. Ich wyniki były bardzo pozytywne, dlatego tablety zaczęły pojawiać się w kolejnych Instytutach.

Większa aktywność i mobilność

Korzyści, jakie przynoszą tablety w pracy grupowej i samodzielnej podczas lekcji języka niemieckiego są oczywiste – uczący się języka mogą wspólnie pracować nad swoimi multimedialnymi projektami, które następnie prezentowane są i dyskutowane w grupie. Jednocześnie nauczyciel wycofuje się nieco – staje się „trenerem“, który wspiera projekt, udziela informacji zwrotnej czy strukturyzuje rozmowę podczas lekcji – a także motywuje, by wytrzymać do końca (Spang 2013: 11). Używanie kodów QR pozwala w bardzo prosty sposób skorzystać z materiałów w internecie. Uczący się nie muszą już długo szukać i wpisywać skomplikowanych adresów internetowych. Ponadto tablety ułatwiają mobilność w klasie i poza nią. Uczący się mogą używać tych urządzeń także poza klasą, na przykład do projektów takich jak fotoreportaż.

Poprawa umiejętności słuchania

Dydaktyczne zalety tabletów podczas lekcji języka niemieckiego dotyczą przede wszystkim umiejętności mówienia i słuchania – na tablecie można odtwarzać z internetu nagrania i filmy dobrej jakości oraz odsłuchiwać lub oglądać je we własnym tempie. Użycie rozdzielacza pozwala na podłączenie dwóch par słuchawek, także przez dwóch uczących się jednocześnie, którzy muszą wspólnie zdecydować, ile razy chcieliby wysłuchać danego nagrania lub szczególnie trudnych jego fragmentów.

© DragonImages/Fotolia.com

Prowadzony przez Goethe-Institut projekt Tablet-Klasse pokazał, że uczący się byli bardziej świadomi wypowiadanych przez siebie zdań i swojej niemieckiej wymowy, ponieważ w procesie nagrywania i odsłuchiwania w luźnej atmosferze poprawiali swoje błędy i wymowę. Poza tym było im łatwiej zastanowić się nad swoimi kompetencjami językowymi. W zakresie słuchania dotychczas przeprowadzone badania wykazały, że użycie tabletów znacznie zwiększa efektywność uczenia się w stosunku do lekcji wyłącznie „analogowych“.

Także André J. Spang z Kaiserin-Augusta-Schule w Kolonii podkreśla, że „w przypadku współczesnych języków obcych [...] można świetnie wykorzystać aplikacje, by za pomocą najprostszych metod ćwiczyć, nagrywać, oceniać i poprawiać wypowiedzi, a także dzielić się nimi“ (2013: 12).
Cyfrowo – i analogowo!Nie jest jednak prawdą, że tabletów można używać podczas lekcji we wszystkich dziedzinach i jako jedynego medium. Przede wszystkim brak klawiatury może być problemem dla wielu uczących się (a także nauczycieli). Dlatego widać tendencję – na przykład w USA – do używania tak zwanych Chromebooków, które posiadają klawiaturę, co ułatwia pisanie czy wyszukiwanie informacji, i w których programy do nauki ładują się z „chmury“, a więc dużo szybciej niż w laptopach (por. Murphy 2014).

By tablety podczas lekcji niemieckiego przynosiły jak najwięcej korzyści, powinno się łączyć ich używanie z tradycyjnymi metodami, według zasady „hybrydowego uczenia się“. Tak więc „przy podejmowaniu decyzji o użyciu urządzeń przenośnych podczas lekcji obowiązuje zasada ‚zarówno-jak’, a nie zasada ‚albo-albo’“ (Mayrberger 2013:5). Podobne są wyniki programu Trinity College iPad Program w Australii – w ramach tego programu jasno mówiono, że tablety są w nim używane nie jako zastępstwo komputerów, ale jako instrument do urozmaicenia tradycyjnej lekcji (por. Aufenanger 2013: 54f.).

W ramach prowadzonego przez Goethe-Institut projektu pilotażowego Tablet-Klasse zwracano także uwagę na to, by praca z tabletami była połączona z pracą z podręcznikiem i z innymi elementami lekcji. Uczniowie i nauczyciele nie powinni mieć wrażenia, że muszą wciąż oscylować pomiędzy dwoma sposobami prowadzenia lekcji – „cyfrowym“ i „analogowym“. Na przykład nagrania z podręcznika przeniesiono na tablety, co sprawia, że podczas ćwiczeń na rozumienie ze słuchu znajdujących się w podręczniku można było wykorzystać opisany powyżej potencjał tych urządzeń.
Efektywna nauka poprzez efektywne nauczanieBy tablety były efektywnie wykorzystywane podczas lekcji języka niemieckiego, nauczyciele powinni odbyć gruntowne szkolenie i dobrze poznać te urządzenia. Choć doświadczenie z projektu Tablet-Klasse  pokazało, że nawet nauczyciele mniej obeznani z takimi technologiami mogą najczęściej w prosty i szybki sposób opanować ich obsługę. „Już po krótkim czasie zauważyłem, że używanie iPadów daje mi dużo więcej wolności podczas lekcji“, podsumowuje swoje doświadczenia Frank Wittig, lektor języka niemieckiego w Goethe-Institut w Dublinie. „Odczułem ulgę, ponieważ okazało się, że tablet jest prosty w obsłudze także dla początkujących, takich jak ja“.


Krótka dokumentacja użycia tabletów podczas lekcji języka obcego. Projekt pilotażowy prowadzony przez Goethe-Institut w Amsterdamie, Dublinie i Londynie.