Huấn luyện ngôn ngữ
Tạo khả năng chứ không phải giáo huấn

Kiến thức không thể tự lây lan được. Điều người ta dạy sẽ không được học hoặc được học hoàn khác. Học là một quá trình chỉ có thể tác động được rất hạn chế từ bên ngoài. Tuy nhiên huấn luyện ngôn ngữ có thể hỗ trợ người học trở nên ý thức được rõ những điều kiện học tập của mình.

Trong khuôn khổ thảo luận về sự tự chủ học tập, việc tạo khả năng cho người học tự điều khiển được việc học và qua đó tự chịu trách nhiệm đối với việc học được coi là mục tiêu tối thượng.

tự điều khiển việc học có nghĩa là gì?

Tự điều khiển việc học có nghĩa là một người tự chịu trách nhiệm đưa ra tất cả những quyết định liên quan đến việc học tập của bản thân. Như vậy người đó quyết định ưu tiên những mối quan tâm và nhu cầu cụ thể nào, muốn đạt được gì cuối dự án học tập của mình, những nguồn tài nguyên nào sẽ giúp đỡ để đạt được mục tiêu học tập, muốn tiến hành cụ thể như thế nào khi học tập và có thể đánh giá kết quả học tập của mình như thế nào.
 
Vấn đề ở đây chỉ ít liên quan đến sự tự do tuyệt đối khi đưa ra các quyết định này, vì tất nhiên luôn có các điều kiện khung. Vấn đề chủ yếu nằm ở năng lực bao quát được các yếu tố ảnh hưởng đến học tập: Tại sao tôi lại học ngoại ngữ? Tôi đem theo những kinh nghiệm học tập gì? Tôi xử lý như thế nào khi được chỉnh sửa lỗi? Tôi thích tài liệu học tập nào? Những người khác có ý nghĩa gì đối với việc học tập của tôi (những người học khác, giáo viên, phụ huynh)? Thời gian đóng vai trò gì? Dựa vào đâu tôi có thể nhận thấy mình tiến bộ?
 
Nếu người ta suy ngẫm về những câu hỏi đó, họ có một cơ sở để đưa ra những quyết định cho việc học tập của mình. Bằng cách gợi ý suy ngẫm có chủ đích, huấn luyện ngôn ngữ có thể thúc đẩy năng lực tự điều khiển.

tư vấn không có lời khuyên

Huấn luyện ngôn ngữ (SLC) tạo ra tiền đề của một hoạt động tư vấn định hướng tới chu trình, nguồn tài nguyên và giải pháp.

SLC được hiểu là công tác tư vấn để hỗ trợ người học trong quá trình tìm ra giải pháp – hoàn toàn không có hướng dẫn, lời khuyên và gợi ý. Cùng với huấn luyện viên ngôn ngữ, người học tìm thấy những khả năng tối ưu hóa việc học tập của mình. Với tư cách là „chuyên gia cho chính bản thân mình“ họ có thể đảm nhận trách nhiệm cho quá trình học ngôn ngữ của mình và trong tương lai tự đạt được những yêu cầu của bản thân trong học tập (so sánh Spänkuch 2014). Việc huấn luyện dựa trên các nguồn tài nguyên có được để đạt được một yêu cầu nhất định. Những nguồn tài nguyên là tiềm năng tích cực, các năng lực, các chiến lược giải quyết vấn đề, những điểm mạnh và cơ hội. Ngoài ra SLC còn hướng người học không để ý đến những gì trục trặc và đã dẫn đến thất bại. SLC tập trung vào những gì được xử lý thành công và những gì thay đổi được – các giải pháp. Theo nhìn nhận của công tác tư vấn định hướng tới giải pháp thì tìm kiếm giải pháp sẽ hứa hẹn thành công nhiều hơn là muốn loại bỏ những khó khăn.

huấn luyện với cấu trúc

Huấn luyện viên tiến hành công việc trong một cấu trúc nhất định với những giai đoạn phát triển kế tiếp nhau. Họ làm việc với cái gọi là các kỹ thuật hỏi và trao đổi mang tính giao tiếp và có hệ thống. Những kỹ thuật này giúp cho thấy những mối liên quan, mở rộng khả năng cảm nhận và có được những góc nhìn mới đối với vấn đề. Với những kỹ thuật đó, trong học tập họ kích hoạt sự suy ngẫm về các giải pháp thay thế. Trong SLC điều quan trọng cốt lõi là chủ đề của người học chỉ được xử lý dưới góc độ của họ và không từ góc độ của huấn luyện viên – vì điều đó mâu thuẫn với tư duy tự điều khiển. Như vậy chỉ người học quyết định, điều gì được đưa ra bàn luận và muốn tập trung vào những khía cạnh nào trong chủ đề của họ.

bối cảnh dạy và học

Cho đến nay đã có nhiều hình thức tư vấn học tập. Tư vấn học tập được tiến hành dưới dạng tư vấn từng cá nhân, tư vấn theo nhóm đồng nhất, trực tiếp hoặc Online, kết nối với khóa học tiếng hoặc không phụ thuộc vào khóa học. Đối với các nhóm đối tượng khác nhau (học lẫn nhau theo cặp đôi, sinh viên quốc tế, học sinh) tại các cơ sở khác nhau, cũng như đối với những năng lực và kỹ năng riêng biệt như viết hoặc đọc hiểu các bài có nội dung khoa học đã xuất hiện những phương án tương ứng (xem Deutschmann/Claußen 2014).

Đối với lĩnh vực DaF/DaZ, trong thời gian gần đây đã xuất hiện nhiều khả năng tư vấn và huấn luyện: tư vấn ngôn ngữ trong các khóa hòa nhập, hỗ trợ học tập cho học sinh có nguồn gốc nhập cư, khuyến khích học tiếng Đức tại nơi làm việc, hỗ trợ riêng từng người nhập cư muốn bằng cấp nghề nghiệp của họ được công nhận (xem SPRUNQ). Đối với giờ học DaF trong trường phổ thông, đã xây dựng được các đề xuất để lồng nghép các yếu tố SLC vào giờ học (xem Kleppin/Spänkuch 2012).

huấn luyện và tư vấn – hãy nâng cao trình độ

Nếu bạn khi đọc bài viết này cho đến nay nghĩ rằng: „Thực ra mình đã lồng ghép các yếu tố tư vần vào giờ học của mình rồi!“, thì bạn thuộc số những giáo viên tiến hành một giờ học ngoại ngữ hiện đại. Trên tinh thần thúc đẩy việc tự điền khiển, trong giờ học của mình, giáo viên cũng đã khuyến khích người học tự suy ngẫm và qua đó họ đã đảm nhận – có ý thức hay vô thức – một vai trò tư vấn.
Vẫn còn có thêm những động lực nữa để có thể đưa các yếu tố huấn luyện vào giờ học. Nhưng có một số điều cho thấy, nên suy nghĩ đến việc đào tạo, bồi dưỡng chuyên biệt cho công tác huấn luyện ngôn ngữ, ví dụ như tại trường Đại Học Ruhr ở Bochum có một chương trình đào tạo, bồi dưỡng như vậy. Tại đó có thể học được những năng lực chính cho cách thức hành động chuyên nghiệp khi huấn luyện. Dựa trên Các mô tả có thể (từ khóa) và những ví dụ về các ứng xử có thể quan sát được (chỉ số) đã soạn thảo ra một đề xuất mô tả những năng lực của các huấn luyện viên ngôn ngữ.

huấn luyện không phải là kỹ thuật, mà là một thái độ

Và cuối cùng cũng có một số nguyên tắc cho các bạn, mà dựa và đó các bạn có thể suy ngẫm về thái độ huấn luyện của mình:

• Bạn phải thực sự tin rằng, người học là những chuyên gia giỏi nhất cho chính họ. Khi huấn luyện bạn phải thực sự có thể „kìm“ mình lại, có thể từ bỏ vai trò tối cao về kiến thức của mình và để người học tự tìm ra giải pháp và những cách cư xử khác.
• Bạn hãy nghiêm túc coi trọng mong muốn của người học. Bạn đừng xoa dịu, đừng an ủi, đừng hạ thấp vấn đề.
• Bạn đừng đảm nhận trách nhiệm đối với giải pháp, vì như vậy bạn sẽ trở thành một phần của „hệ thống“ và không còn trung lập nữa.
• Bạn hãy cư xử một cách tế nhị với chủ đề học của người học.Bạn hãy nghĩ đến việc: Huấn luyện viên tốt gặp người học của mình chỉ một lần.