Ein Kellner steht an der Bar in einem Restaurant und trocknet Gläser ab. © Goethe-Institut

İşe başlamadan önce gereken önemli belgeler

Almanya'da sürekli iş mi buldunuz? Artık çalışan (Arbeitnehmer) statüsündesiniz demektir. İşvereniniz (Arbeitgeber) sizden bazı belgeler ister. Öncelikle, sağlık sigortanız (Krankenversicherung) olduğunu kanıtlayacak belgeler gereklidir. Bu belgeleri, sigorta kurumundan (Krankenkasse/Krankenversicherung) alabilirsiniz. Almanya'da herkes sağlık sigortasına (Krankenversicherung) sahip olması gerekir. Çoğu durumda polisten temiz kâğıdı(polizeiliches Führungszeugnis) almanız gerekir. Bu belgeyi, nüfus dairesinden (Einwohnermeldeamt) alabilirsiniz. 

Sigorta ve vergiler

Çalışan (Arbeitnehmer) olarak ayrıca emeklilik sigortası (Rentenversicherung) ve işsizlik sigortasına(Arbeitslosenversicherung) da hak kazanırsınız. Bunları için özel olarak bir şey yapmanız gerekmez, bu sigortalar(Versicherungen) otomatik olarak geçerli olur. İşveren (Arbeitgeber), sağlık sigortanızın (Krankenversicherung), emeklilik sigortanızın (Rentenversicherung) ve işsizlik sigortanızın (Arbeitslosenversicherung) bir kısmını öder. Geri kalanını kendiniz ödersiniz. Bu ödemeler maaşınızdan/ücretinizden (Gehalt/Lohn) otomatik olarak kesilir. Ayrıca bir vergi numarası ve elektronik ücret vergisi kartı (Lohnsteuerkarte) almanız gerekir. İkisini de vergi dairesinden alırsınız. Vergilerinizi ayrıca ödemeniz gerekmez. Vergi dairesi, vergileri doğrudan maaşınızdan/ücretinizden keser.

İş sözleşmesi

Her çalışan (Arbeitnehmer) bir iş sözleşmesi (Arbeitsvertrag) imzalar. Sözleşme, sizinle işveren (Arbeitgeber) arasında imzalanır. İş sözleşmesini iyice okuyun ve ancak ondan sonra imzalayın. Emin olmadığınız hususlar varsa sorun: Yetişkinler için, Yetişkin Göçmenler için Göçmenlik Danışmanlığı (MBE, Migrationsberatung für erwachsene Zuwanderer). 27 yaşın altındaki çocuk ve geçler, Gençlik Göçmenlik Hizmetleri'nden (JMD, Jugendmigrationsdienste) bilgi edinebilir. İş sözleşmesinde (Arbeitsvertrag) bütün kurallar yazılıdır. Sizin de işverenin (Arbeitgeber) de bu kurallara uyması gerekir. Belgede örneğin şunlar da yer alır: Ayda ne kadar kazanacaksınız? Yılda kaç gün tatil hakkınız var? Hastalandığınızda ne olacak? Yeni bir işe girdiğinizde normalde size bir deneme süresi (Probezeit) tanınır. Deneme süresinin ne kadar olacağı, işyerine göre değişir. Bazen sadece birkaç hafta, bazen de yarım yıldır. Deneme süresi boyunca işveren, sizi daha yakından izler. Deneme süresinin sonunda, şirkette çalışmaya devam edip etmeyeceğinize karar verir. Siz de deneme süresinin sonunda, o işe devam etmek isteyip istemediğinize karar verirsiniz. Deneme süresi içinde ihbar süresi (Kündigungsfrist) normalden kısadır (çoğunlukla iki ilâ üç hafta), daha sonra çoğunlukla 3 aydır.

Part-Time işler

Almanya'da ayrıca part-time veya 520 Avroluk işler de vardır. Part-time, ayda en çok 520 € kazanılan bir iştir. Bu durumda da otomatik olarak sağlık sigortanız (Krankenversicherung) ve emeklilik sigortanız (Rentenversicherung) ödenir. Ama bunları sadece işveren (Arbeitgeber) öder; sizin bir şey ödemeniz gerekmez. Ancak, işsizlik sigortanız (Arbeitslosenversicherung) olmaz.

Eine Kellnerin in einem Restaurant stellt Stühle auf die Tische. © Goethe-Institut

Serbest çalışma

Serbest mi çalışıyorsunuz, yani ücretli çalışan (Arbeitnehmer) değil misiniz? O zaman sizden sağlık sigortası (Krankenversicherung) kesintisi alınmaz. Ancak, sağlık sigortanızı (Krankenversicherung) kendinizin ödemeniz gerekir. Bir de bireysel emeklilik sigortası (Rentenversicherung) yaptırsanız iyi olur. Bazı mesleklerde, örneğin zanaatkâr veya ebeyseniz, emeklilik sigortası (Rentenversicherung) yaptırma zorunluluğunuz vardır. Vergi dairesinden vergi numarası almanız gerekir. Vergi dairesine, yılda yaklaşık olarak ne kadar kazandığınızı bildirmeniz gerekir. Ona göre ne kadar vergi ödeyeceğiniz belirlenir. Vergilerinizi kendinizin yatırmanız gerekir. Kendi şirketinizi açmak isterseniz, işyeri açma ruhsatı (Gewerbeschein) almanız gerekir. Ruhsatı, ticaret ofisinden(Gewerbeamt) alırsınız. Belediye merkezinde, yaşadığınız yerdeki ticaret ofisinin (Gewerbeamt) nerede olduğunu sorabilirsiniz. Örneğin bir dükkân veya lokanta açmak istediğinizde de işyeri açma ruhsatı (Gewerbeschein) almanız gerekir.

Eine Frau sitzt an einem Tisch in ihrer Wohnung und arbeitet am Laptop. © Goethe-Institut

Video International Sign

Sık Sorulan Sorular

Başka sorunuz mu var?  O zaman bize iletişim formu (Kontaktformular) üzerinden yazınız. Sorularınızı anonim Göçmen Gençlik Hizmetleri (Jugendmigrationdienste) danışmanlarına iletilecektir.

İletişim formu