Eksperymenty na lekcji niemieckiego
Dlaczego balon lata?

Eksperymenty naukowe pozwalają wnieść trochę życia do nauki języka niemieckiego, zaciekawić uczniów i rozbudzić w nich pęd do wiedzy – a wszystko to wcale nie musi odbywać się kosztem nauki języka.

Dr. Heike Schettler

Aby coś zrozumieć i nauczyć się czegoś, musimy sami tego doświadczyć. Odkrywanie prostych zależności z dziedziny nauki i techniki może niezwykle wspomóc procesy kognitywne podczas uczenia się. Zależności te można pokazać, prowadząc nieskomplikowane eksperymenty na lekcji języka niemieckiego. Związane z tym przyjemne doświadczenia uczniów będą motywować ich do wyrażania swoich odkryć w języku obcym. W ten sposób eksperymenty mogą wzbogacić lekcję niemieckiego.

Grupa docelowa

Eksperymenty naukowe na lekcji niemieckiego można prowadzić już od poziomu językowego A2. Nadają się one zarówno dla dzieci, młodzieży jak i dorosłych. Ważny jest jednak odpowiedni dobór eksperymentów – uczniowie są w stanie zrozumieć zagadnienia z zakresu nauki, nawet jeśli nie potrafią jeszcze opowiedzieć o nich w języku niemieckim. Na podstawie tego, co mówią lub ich komunikacji niewerbalnej nauczyciel jest w stanie stwierdzić, czy zrozumieli polecenia i treści przekazywane im w języku niemieckim.

Dobór eksperymentów

Nauczyciele języka niemieckiego powinni unikać eksperymentów w formie pokazów i wybierać takie doświadczenia, które uczniowie mogą sami przeprowadzić w małych grupach. Taka forma pracy motywuje uczniów do dyskusji na temat badanego zagadnienia, możliwych rozwiązań, samego eksperymentu i jego wyników. Uczniowie początkujący z pewnością będą czasem rozmawiali w swoim języku ojczystym, ale nauczyciel może podchodzić do poszczególnych grup i nawiązywać z nimi rozmowę po niemiecku, by wesprzeć uczniów.

Eksperyment z grającymi szklankami można z powodzeniem przeprowadzić w małych grupach. | Foto: © Goethe-Institut Przy doborze eksperymentów należy zwrócić uwagę na stopień trudności i niezbędne materiały. Doświadczenia naukowe na pewno powinny być proste i możliwe do przeprowadzenia z wykorzystaniem przedmiotów codziennego użytku lub materiałów, które można niedrogo kupić.
 
Nauczyciel powinien też zwrócić uwagę na to, na jakie pytania z zakresu nauk technicznych lub matematyczno-przyrodniczych da się odpowiedzieć przy pomocy danego eksperymentu i jak można wykorzystać całość w kontekście nauki języka niemieckiego.
 

Typowe tematy na lekcji niemieckiego	Przykłady pytań z zakresu nauki
Podróże	Dlaczego balon lata? W jaki sposób napędzana jest rakieta?
Pory roku i święta	Dlaczego morze zamarza od góry do dołu? Co sprawia, że piramida bożonarodzeniowa się obraca?
Pogoda i środowisko	Dlaczego podczas burzy nie można się kąpać? Co to jest efekt cieplarniany?
Orientacja w terenie	Kiedy księżyc jest w pełni? Jak zachować orientację na morzu?

Jak przeprowadzić eksperyment na lekcji

Jak przeprowadzić eksperyment na lekcji | Grafika: © ScienceLab Przy wyborze eksperymentu najważniejsze jest nawiązanie do świata uczniów, tak, by mogli oni odnieść się do przeprowadzanego doświadczenia. Dotychczasowy poziom wiedzy uczniów z zakresu nauk technicznych zależy od ich wieku i poziomu rozwoju. Nauczyciel powinien dostosować tematykę eksperymentu do programu nauczania języka niemieckiego oraz wybrać doświadczenie tak, by wzbudziło ono zainteresowanie uczniów. Można posłużyć się fikcyjną lub prawdziwą historią, zdjęciem, filmem, przedmiotem lub postacią.
 
Na podstawie tych elementów formułuje się pytanie badawcze, które będzie stanowiło podstawę eksperymentu. Następnie uczniowie proponują swoje pomysły na to, jak można odpowiedzieć na to pytanie. Nauczyciel może pozwolić uczniom na swobodne wypowiedzi lub przeprowadzić lekcję, budując tzw. rusztowanie (scaffolding), czyli zasugerować uczniom różne gotowe alternatywy, w zależności od ich poziomu językowego. Eksperyment pozwoli przekonać się, czy pomysły uczniów się sprawdziły. Ważne jest, by po eksperymencie uczniowie przedyskutowali między sobą jego wyniki i omówili całość w języku obcym. Na podstawie uzyskanych wyników można sformułować nowe pytanie badawcze albo postanowić kontynuować dany eksperyment.

Jak przygotować eksperyment w 8 krokach

1. Przyjrzyj się podstawie programowej z przedmiotu język niemiecki i sprawdź, które elementy można omówić w kontekście nauk matematyczno-przyrodniczych.
2. Poszukaj nadającego się na lekcję eksperymentu w podręcznikach z eksperymentami i w internecie.
3. Spróbuj znaleźć powiązania między eksperymentem a tematem lekcji – Na jakie pytanie badawcze można odpowiedzieć za pomocą danego eksperymentu? Jak można wykorzystać to pytanie w kontekście treści nauczania?
4. Wypróbuj zaplanowany eksperyment!
5. Zastanów się, jakie słownictwo lub konstrukcje gramatyczne można za pomocą tego eksperymentu wstępnie zaprezentować, wprowadzić albo przećwiczyć (na przykład porównania albo stopniowanie przymiotnika).
6. Spróbuj znaleźć zadania, za pomocą których można wprowadzić słownictwo i gramatykę w różnych kontekstach.
7. Sformułuj cele nauczania dla lekcji, na której zamierzasz przeprowadzić eksperyment.
8. Zastanów się nad możliwościami kontynuacji i poszerzenia omawianego tematu.

Powodzenia w szukaniu eksperymentu nadającego się na lekcję!