Warto przeczytać

Przedmiotem ostatniego w cyklu tekstu Jacka Dehnela jest „Portret poety” Wolfganga Hildesheimera – opowieść o losach krytyka, który tworzy fikcyjnego poetę, by móc go niepochlebnie osądzać.

Powieść Uwe Johnsona „Domniemania w sprawie Jakuba” to traktat o wolności i zniewoleniu w NRD – a zważywszy na przeszłość samego autora, który uciekł do Niemiec Zachodnich – być może także metafora jego własnych losów.

Bohaterką książki „Nad rzeką” Esther Kinsky jest londyńska rzeka Lea. Autorka opisuje „niemiejsca”, nie ma tu żadnej historii, a bohaterowie to „zwyklacy” – pisze Jacek Dehnel i odkrywa, co kryje w sobie pisanie o niczym.

„Leyla“ Feriduna Zaimoglu, najważniejszego bodaj z niemieckich pisarzy pochodzenia tureckiego, będąc historią jednej rodziny, staje się tym samym historią całej Turcji XX wieku – pisze Jacek Dehnel.

W powieści Janoscha „Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny“, której akcja rozgrywa się przed wojną, w niemieckiej części Śląska, wszystko jest straszliwą parodią. „Dla mnie to jedna z najbardziej niesentymentalnych książek, nie tylko wobec małej ojczyzny, ale wobec ludzkości w ogóle“, pisze Jacek Dehnel.

Każdy tekst jest spotkaniem autora i czytelnika. W przypadku przekładów dochodzi jeszcze jedna osoba – tłumacz. Czytanie „Spotkania innego rodzaju“, tomu wierszy Hansa Magnusa Enzensbergera w wyborze i przekładzie Ryszarda Krynickiego, jest jak obserwowanie idealnie zgranej pary cyrkowych akrobatów, którzy mistrzowsko szybują na trapezach.

Polskie wydanie „Sonetów do Orfeusza i innych wierszy“ Rainera Marii Rilkego oczarowuje już samą okładką, ale w tym przypadku treść dorównuje formie. Imponujący wybór Adama Pomorskiego sprawia, że ten tom to przygoda na całe lata.

Odkryta po 80 latach powieść Ulricha A. Boschwitza „Podróżny“ to zaskakująco trafna diagnoza wydarzeń w nazistowskich Niemczech po 1938 roku – oraz panorama całego społeczeństwa Trzeciej Rzeszy.

W „Upadku ślepców“ Gert Hofmann opisuje jeden dzień z życia bohaterów obrazu Pietera Bruegla. Ale ślepcy Hofmanna to nie tylko szóstka kalek – to także, a może przede wszystkim, ludzkość w miniaturze, usiłująca poznać istotę świata.

„Pięćdziesiąt wysp, na których nigdy nie byłam i nigdy nie będę“ – brzmi podtytuł „Atlasu wysp odległych“ Judith Schalansky. To zupełnie inaczej niż w przypadku tych dziesięciu tekstów, które dziś zaczynam pisać: byłem na wszystkich tych dziesięciu wyspach, niemieckojęzycznych książkach.
 

Tytuł książki Sibylle Berg, „Ludzie szukają szczęścia i umierają ze śmiechu“, może sugerować, że jest to poradnik. Nic bardziej mylnego – to książka mocna, brutalna, choć nie pozbawiona ostrego poczucia humoru.

Florian Illies w swojej książce „1913. Rok przed burzą“ zabiera nas w podróż po stolicach życia intelektualnego i artystycznego takich jak Wiedeń, Berlin czy Paryż w przededniu nadchodzącej zawieruchy – pierwszej wojny światowej.

W książce „Niebo w kałużach. Między Galicją a Ku’dammem“ Anatol Gotfryd opisuje swoje życie od naznaczonego wojną dzieciństwa we Lwowie po berliński świat wielkiej sztuki – przez cały czas zachowując empatię i miłość do życia.

Pieczenie ma w sobie coś z magii. Szarlotka według sekretnego przepisu tytułowej czarownicy z książek z serii „Petronela z Jabłoniowego Sadu“ jest nawet w stanie odmienić losy całej rodziny.

Książka „Nad rzeką“ Esther Kinsky to osobisty notatnik, czy też przewodnik, w którym bohaterka w medytacyjnym wręcz rytmie oprowadza nas po bocznych uliczkach Londynu, sklepikach z towarami z różnych zakątków świata, no i rozmawia z postaciami spotykanymi podczas bliższych i dalszych podróży.

Opisane z rozmachem nocne spacery po przedwojennym Paryżu to sceneria „Łuku triumfalnego“ Ericha Marii Remarque'a. Ważnym tematem powieści jest też kwestia aktualna do dziś – kondycja uchodźcy. „Łuk triumfalny“, a także wieloletnią historię swojej fascynacji tą książką, przybliża Agnieszka Drotkiewicz.

Jak odzyskać smak życia po doświadczeniu Zagłady? Powieść „Fuck America. Wyznania Bronskiego“ Edgara Hilsenratha przedstawia historię Żyda, który przeżył Holocaust, a po wojnie wyjechał do Nowego Jorku, gdzie pisząc próbuje poradzić sobie z traumą.

W powieści „Klucz do ogrodu“ Jenny Erpenbeck opisuje dzieje pewnego domu nad jeziorem niedaleko Berlina. Obserwujemy, jak w ciągu niemal stu lat jego istnienia zmieniają się lokatorzy domu, a burzliwa historia Niemiec XX wieku odciska na nim swoje piętno.

Książkę „Nieznane więzi natury“ autorstwa Petera Wohllebena czyta się jak kreatywny podręcznik do biologii. Dowiemy się z niej o wzajemnych powiązaniach różnych elementów ekosystemu, ale możemy też po prostu nauczyć się współżyć z naturą.