ဂျာမန် ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေ ကို အခြေခံဥပဒေ ဟုခေါ်သည်။ အခြေခံဥပဒေတွင် ဂျာမနီတွင်အတူတကွနေထိုင်ခြင်းအတွက် အရေးကြီးဆုံးစည်းမျဉ်းများ ပါရှိသည်။

ဂျာမနီသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ရှိသောနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ တရားဥပဒေရှေ့မှောက်တွင် ပြည်သူအားလုံး တန်းတူညီတူရှိရသည်။ မည်သည့် အသက်အရွယ်၊ ကျား၊ မ၊ မည်သည့်ဇာတိ၊ မည်သည့်ဘာသာ ကိုးကွယ်သည်မှာ အရေးမကြီးပါ။ မည်သူမဆို မတရားဆက်ဆံခံရသည် ဟု ယူဆပါက တရားရုံးတွင် တိုင်ကြားနိုင်ပါသည်။

ဂျာမနီသည် လူမှုဖူလုံရေးနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော် မှ နိုင်ငံသားများ ကို စောင့်ရှောက်ပါသည်။ ကျန်းမာရေးအာမခံ၊ ပင်စင် နှင့် အလုပ်လက်မဲ့အကျိုးခံစားခွင့်များ ကဲ့သို့သော လူမှုရေးအကျိုးခံစားခွင့်များ ရှိပါသည်။ လူတိုင်း ကောင်းမွန်စွာ နေထိုင်နိုင်ရမည်။

ဂျာမနီသည် ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတွင် မတူကွဲပြားသော ဖက်ဒရယ်ပြည်နယ်များ ပါဝင်ပါသည်။ အောက်ပါပြည်နယ် (၁၆) ခု ရှိပါသည်။ Baden-Württemberg, Bayern, Berlin, Brandenburg, Bremen, Hamburg, Hessen, Mecklenburg-Vorpommern, Niedersachsen, Nordrhein-Westfalen, Rheinland-Pfalz, Saarland, Sachsen, Sachsen-Anhalt, Schleswig-Holstein နှင့် Thüringen တို့ဖြစ်သည်။ ဖက်ဒရယ်ပြည်နယ်တိုင်း တွင် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်စည်းမျဉ်းများ နှင့် ဥပဒေများရှိသည်။ တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် ဘုံစည်းမျဉ်း နှင့် ဥပဒေများလည်း ရှိပါသည်။

ဂျာမနီရှိ ပြည်သူများ၏ ရပိုင်ခွင့်များ နှင့် တာဝန်များကို အခြေခံ ဥပဒေသတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ အခြေခံအခွင့်အရေးအချို့သည် လူတိုင်းနှင့်သက်ဆိုင်ပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ လူ့အခွင့်အရေး ဖြစ်သည်။ ဂျာမန်နိုင်ငံသားများအတွက်သာ သက်ဆိုင်သည့် အခွင့်အရေးအချို့လည်း ရှိပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ နိုင်ငံသားအခွင့်အရေးများ ဖြစ်သည်။

အရေးကြီးသောတာဝန်များ မှာ ဥပမာ - မသင်မနေရပညာရေး၊ အခွန်ထမ်းဆောင်ခြင်း နှင့် ဥပဒေကို လိုက်နာရန် တာဝန်တို့ ဖြစ်သည်။ ဂျာမနီတွင် ကလေးများ နှင့် လူငယ်များ မဖြစ်မနေ ကျောင်းတက်ရမည် ဖြစ်သည်။ ဝင်ငွေရှိသူတိုင်း အခွန်ပေးဆောင်ရမည်။ လူတိုင်း ဥပဒေကို လိုက်နာရမည်။

ဤအကြောင်းအရာများသည် အရေးကြီးဆုံးရပိုင်ခွင့်များ ဖြစ်သည်။

• လူ့ဂုဏ်သိက္ခာ - လူတိုင်း ကို လေးစားမှုရှိရမည်။
• တန်းတူအခွင့်အရေး - လူတိုင်းတွင် တူညီသောရပိုင်ခွင့်များ ရှိသည်။ ဥပမာဆိုသော် အမျိုးသမီးများ နှင့် အမျိုးသားများတွင် တန်းတူအခွင့်အရေးများ ရှိသည်။
• ဥပဒေရှေ့မှောက်တွင် တန်းတူညီမျှရှိမှု - လူတိုင်းသည် ဥပဒေရှေ့မှောက်တွင် တန်းတူရည်တူ ဖြစ်သည်။
• လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့် - လူတိုင်း မိမိယုံကြည်ရာကို ပြောဆိုပိုင်ခွင့် ရှိသည်။
• လွတ်လပ်စွာ စုဝေးခွင့် - လူအများ အုပ်စုလိုက် စုဝေးခွင့်ရှိသည်။
• လွတ်လပ်စွာသွားလာလှုပ်ရှားနိုင်ခွင့် - လူတိုင်းမိမိဆန္ဒရှိသည့် နေရာတွင် နေထိုင်အသက်ရှင်ခွင့်ရှိသည်။
• လွတ်လပ်စွာ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းအလုပ် ရွေးချယ်ခွင့် - ူတိုင်း မိမိတို့ နှစ်သက်သည့်အလုပ်ကို ရွေးချယ်နိုင်သည်။

အခြားအခွင့်အရေးများတွင် အိမ်ထောင်ပြုခြင်း နှင့် မိသားစုအခွင့်အရေး ကာကွယ်ပေးခြင်း၊ သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်၊ မဲပေးပိုင်ခွင့် နှင့် လွတ်လပ်စွာကိုးကွယ်ခွင့်တို့ ပါဝင်သည်။

ဂျာမနီတွင် လူတိုင်း ၎င်းတို့၏ ဘာသာတရားကို လွတ်လပ်စွာ ရွေးချယ်ကိုးကွယ်ခွင့်ရှိသည်။ ဂျာမနီလူဦးရေ၏ သုံးပုံတစ်ပုံခန့် မှာ တရားဝင် ကိုးကွယ်သည့်ဘာသာမရှိပေ။ အများစုမှာ ခရစ်ယာန်ဘာသာ ကိုးကွယ်ကြပြီး ရိုမန်ကက်သလစ် သို့မဟုတ် ပရိုတက်စတင့်များ ဖြစ်သည်။ ခရစ္စမတ် သို့မဟုတ် အီစတာ ကဲ့သို့သော ခရစ်ယာန်အားလပ်ရက်များမှာ အများသူငှာ အားလပ်ရက်များ ဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ထိုရက်များတွင် အများစုမှာ အလုပ်မလုပ်ရပါ။ သို့သော် ဂျာမနီတွင် နေထိုင်သည့် အခြားဘာသာဝင် အများအပြားလည်း ရှိပါသည်။

ပရိုတက်စတင့် နှင့် ကက်သလစ်ဘာသာရေးကို ကျောင်းများတွင် သင်ကြားပေးသည်။ အချို့ကျောင်းများသည် ခရစ်ယာန် အော်သိုဒေါ့စ်၊ ဂျူး နှင့် အစ္စလာမ်ဘာသာရေး အတန်းများလည်း ပို့ချပေးသည်။ မိမိတို့၏ကလေးအား ဘာသာရေးအတန်း တက်ရောက်ခွင့်ပြုမပြု ကို မိဘများမှ ဆုံးဖြတ်နိုင်သည်။ မည်သည့် ဘာသာရေးအတန်းသို့ တက်ရမည်ကိုလည်း မိဘများမှ ဆုံးဖြတ်ပေးသည်။

ဂျာမနီတွင် နေထိုင်သူများကို ၎င်းတို့၏ လိင်စိတ်ခံယူမှုအတိုင်း ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ နေထိုင်ရန် ခွင့်ပြုထားသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ လိင်တူချစ်သူ၊ လိင်တူလိင်ကွဲချစ်သူ၊ လိင်ပြောင်းထားသူ နှင့် ကျား၊မလိင်အင်္ဂါနှစ်မျိုးလုံးပါရှိသူ တို့သည် ကျားနှင့်မစုံတွဲများ ကဲ့သို့ နေ့စဉ်ဘဝအစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။ LGBTQ လှုပ်ရှားမှု သည် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။ ဤသည်မှာ လိင်တူချစ်သူများ၊ လိင်တူလိင်ကွဲချစ်သူများ၊ လိင်ပြောင်းထားသူများ နှင့် မတူကွဲပြားသူများ၏ အသိုင်းအဝိုင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ကို ဂျာမနီတွင် ကာကွယ်မှု ပေးထားသည်။ LGBTQ လှုပ်ရှားမှု၏ သင်္ကေတတစ်ခုမှာ သက်တံ့အလံ ဖြစ်သည်။

(၂၀၁၇) ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ (၁) ရက်နေ့မှ စတင်၍ လိင်တူချစ်သူများဖြစ်သည့် အမျိုးသား နှင့် အမျိုးသား သို့မဟုတ် အမျိုးသမီး နှင့် အမျိုးသမီး တို့ ဂျာမနီတွင် လက်ထပ်နိုင်ခွင့် ရခဲ့ကြသည်။ ထိုသူတို့တွင် တူညီသောအခွင့်အရေး နှင့် တာဝန်များ ရှိသည်။ ဥပမာဆိုရသော် ကလေးများ မွေးစားနိုင်သည်။ မိမိလက်တွဲဖော်၏ အမည်ကို ယူနိုင်သည်။ တယောက် နှင့် တယောက် ဖေးမမှု ရှိရမည်။

စည်းမျဥ်းများကို မလိုက်နာသူရှိပါက၊ အချို့သောကိစ္စများတွင် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရမှုများ ရှိနိုင်သည်။ “ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကိုကိုင်တွယ်ခြင်း” ကဏ္ဍတွင် အချက်အလက်များ ကို ဖတ်နိုင်သည်။

ဒီမိုကရေစီစနစ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲစနစ် ရှိသည်။ ဂျာမနီမှာလည်း ထိုအတိုင်းပင်ဖြစ်သည်။ ရွေးကောက်ပွဲများသည် လျှို့ဝှက်ရပြီး၊ လူတိုင်းအတွက် နှင့် လွတ်လပ်မှု ရှိရမည်။ မည်သူ အုပ်ချုပ်မည် ဆိုသည်ကို ပြည်သူမှ ဆုံးဖြတ်သည်။

ဂျာမန် နိုင်ငံရေးပါတီများတွင် မတူညီသောအစီအစဉ်များ နှင့် ရည်မှန်းချက်များ ရှိသည်။ အကြီးဆုံး ပါတီများမှာ SPD (ဂျာမနီဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ)၊ CDU (ခရစ်ယာန် ဒီမိုကရက်တစ်ယူနီယံ)၊ Die Grünen (မဟာမိတ် ၉၀/ အစိမ်းရောင်ပါတီ)၊ FDP (လွတ်လပ်သောဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ)၊ AfD (ဂျာမနီအတွက်တခြားရွေးချယ်စရာပါတီ) နှင့် Die Linke (လက်ဝဲပါတီ) တို့ ဖြစ်သည်။ အခြားပါတီငယ် များစွာလည်း ရှိပါသည်။ ပါတီများ နှင့် ၎င်းတို့၏ အစီအစဥ်များ ကို ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံရေးသင်ကြားမှုဗဟို ၏ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တွင် တွေ့နိုင်ပါသည်။

မည်သူတွေ မဲပေးနိုင်မည်နည်း။ မဲပေးပိုင်ခွင့်သည် ဂျာမနီရှိ ရွေးကောက်ပွဲအားလုံးအတွက် မတူညီပါ။ ရွေးကောက်ပွဲ အများစုတွင် မဲပေးရန် သင်သည် အသက် (၁၈) နှစ် ရှိရမည်။ ဖက်ဒရယ်ရွေးကောက်ပွဲ နှင့် ပြည်နယ်ရွေးကောက်ပွဲများ တွင် ဂျာမန်နိုင်ငံသားများသာ မဲပေးနိုင်သည်။ Baden-Württemberg, Brandenburg, Bremen, Hamburg နှင့် Schleswig-Holstein တွင် အသက် (၁၆) နှစ် ပြည့်ပါက ပြည်နယ်ရွေးကောက်ပွဲများ တွင် မဲပေးခွင့်ရှိသည်။ သို့သော် ရွေးကောက်ခံခွင့် မရသေးပါ။ ၎င်းမှာ အသက် (၁၈) နှစ် ပြည့်မှသာ ဖြစ်နိုင်သည်။

အီးယူနိုင်ငံသားများသည် ဂျာမနီတွင် သုံးလထက်ပို၍ နေထိုင်ပါက ဒေသတွင်းရွေးကောက်ပွဲများ တွင် မဲပေးနိုင်သည်။ Bayern, Hessen, Rheinland-Pfalz, Saarland နှင့် Sachsen တွင် မဲပေးသူများသည် အသက် (၁၈) နှစ် ပြည့်ရမည်။ အခြား ဖက်ဒရယ်ပြည်နယ်များတွင် အသက် (၁၆) နှစ် ပြည့်ပါက မဲပေးနိုင်သည်။ အသက် (၁၈) နှစ် နှင့် အထက် EU နိုင်ငံသားအားလုံး ဥရောပရွေးကောက်ပွဲများ တွင် မဲပေးနိုင်သည်။

သင်သည် EU အဖွဲ့ဝင်မဟုတ်သော နိုင်ငံမှလာပါသလား။ ထိုသို့ဆိုပါက ဂျာမနီတွင် မဲပေးခွင့် မရှိပါ။ သို့သော် တက်ကြွစွာ ပါဝင်လှုပ်ရှားနိုင်ပါသေးသည်။ နေရာအတော်များများတွင် အတူပေါင်းစည်းနေထိုင်ရေးကောင်စီများ ရှိသည်။ ၎င်းတို့ကို ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ မှ ရွေးချယ်ပေးလေ့ရှိသည်။ ပေါင်းစည်းနေထိုင်ရေးအကြံပေးကောင်စီ သည် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ၏ နိုင်ငံရေးအကျိုးအမြတ် အတွက် လှုပ်ရှားသည်။ မေးခွန်းများ နှင့် ပြဿနာများ ရှိပါက ကူညီပေးသည်။ ဤသို့ဖြင့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ နှင့် ဂျာမန်များ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်မှုကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။