Dyskusja
Thomas Mann i demonizm muzyki

czw., 29.09.2022
18:30 Goethe-Institut Krakau

W swojej genialnej powieści „Doktor Faustus” Thomas Mann rozwija ideę "demoniczności" muzyki i wiąże ją z kulturą niemiecką. Czyżby muzyka była rzeczywiście domeną "specyficznie niemiecką", jak sugeruje Mann? Warto podjąć w tym miejscu dyskusję, odwołując się do opisanych w „Doktorze Faustusie” losów niemieckiego kompozytora Adriana Leverkühna i związków jego twórczości z dodekafoniczną muzyką Arnolda Schönberga. Mann przyswoił sobie ideę kompozycji muzyki dwunastotonowej za pośrednictwem filozofa i muzykologa Theodora W. Adorno. W interpretacji pisarza idea ta nabiera kształtu oryginalnego i demonicznego, przez co zyskuje dodatkowy, bardzo kontrowersyjny wymiar.
Zaproszeni goście zastanowią się nad Mannowską wizją muzyki w kontekście jego poglądów estetycznych i politycznych oraz w kontekście dodekafonii Schönberga jako fenomenu muzycznego i społecznego. Porozmawiają o roli austriackiego kompozytora w teorii nowej muzyki Adorna oraz o Mannowskim "przywłaszczeniu" Schönberga, które ten ostatni miał pisarzowi za złe. Tematem spotkania będzie również pytanie, czy nowoczesna muzyka może być postrzegana jako metafora, uwidoczniająca ważne zmiany na płaszczyźnie cywilizacyjnej.

W spotkaniu wezmą udział:

Małgorzata Łukasiewicz - tłumaczka, eseistka i krytyczka literacka. W jej przekładzie ukazało się około 80 książek z zakresu literatury pięknej i filozofii, m.in. utwory Roberta Walsera, Patricka Süskinda, Hermanna Hessego, W.G. Sebalda, Thomasa Manna, Josepha Rotha, Theodora W. Adorno, Jürgena Habermasa, Friedricha Nietzschego oraz Hansa-Georga Gadamera. Laureatka nagrody „Literatury na Świecie”, nagrody PEN Clubu, nagrody „Zeszytów Literackich” im. Pawła Hertza, nagrody im. Hermanna Hessego, Nagrody Polsko-Niemieckiej. Należy do kapituły Nagrody Literackiej GDYNIA. W 2011 r. nakładem Wydawnictwa Więź ukazała się jej książka „Jak być artystą. Na przykładzie Thomasa Manna”, w której odczytuje najsłynniejsze dzieła oraz odsłania techniki pisarskiego warsztatu tego autora. O twórczości Thomasa Manna Małgorzata Łukasiewicz pisze również w swojej najnowszej publikacji „My, czytelnicy” (Biblioteka Więzi, 2021).

Dr Tomasz Górny - adiunkt w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Studiował literaturoznawstwo na uniwersytetach w Krakowie, Tuluzie i Düsseldorfie oraz muzykę organową w Konserwatorium w Amsterdamie. Obecnie jego prace badawcze koncentrują wokół zagadnień związanych z handlem książką muzyczną w XVIII wieku oraz muzyką instrumentalną Johanna Sebastiana Bacha. Opublikował m.in. książkę „Polifonia. Od muzyki do literatury” (Kraków 2017) oraz artykuły m.in. „Doktor Faustus” ‒ muzyka, metafizyka i mistyka liczb”, „Dodekafoniczny pre-tekst Doktora Faustusa”, „Komponowanie „Doktora Faustusa”: lejtmotyw hetery Esmeraldy w powieści Thomasa Manna”.

Rozmowę prowadzi:

Mateusz Ciupka- absolwent polonistyki i muzykologii, publicysta muzyczny. Pracował w Operze Krakowskiej, współpracował z Krakowskim Biurem Festiwalowym, Filharmonią Narodową i Filharmonią Śląską. Obecnie należy do redakcji „Ruchu Muzycznego”. Współpracuje także z czasopismem „Glissando”. Stworzył i prowadzi „Szafę Melomana”, pierwszy polski niezależny podcast o muzyce klasycznej.