Wspomnienie Horsta Bienka
Literackie inspiracje

„Pierwsza polka” w wersji audio

7 grudnia 1990 roku zmarł Horst Bienek. Pochodzący ze Śląska niemieckojęzyczny pisarz i poeta stworzył w latach 70. i 80. XX wieku serię książek poświęconą rodzinnemu miastu. Gliwicka Tetralogia znalazła się w kanonie lektur o śląskiej kulturze, a rozpoczyna ją prezentowana tu Pierwsza polka.

Pierwsza polka to książka rozpoczynająca Tetralogię Gliwicką. Miasto i kilkoro jego mieszkańców poznajemy w wyjątkowej chwili – jest 31 sierpnia 1939 roku, od wielu tygodni mówi się o wojnie, w mieście pojawiają się żołnierze, a jego mieszkańcy starają się odnaleźć w nowej rzeczywistości. Horst Bienek* umiejętnie kreśli postaci – poznajemy rodzinę Piontków, jej krewnych i znajomych, zawiłości ich życia, rodzinne sekrety i troski.

Główni bohaterowie to: Valeska – nauczycielka muzyki, jej umierający mąż Leo Maria, córka, która po kilku dniach znajomości postanawia wyjść za stacjonującego w ich domu żołnierza i Josel – piętnastolatek, który jak najszybciej chce wejść w dorosłość. Gdy Niemcy przygotowują się do wojny, Piontkowie szykują się do naprędce zorganizowanego wesela. Zjeżdża się rodzina, przychodzą miejscowi notable, wracają dawne urazy. A w tle prowokacja gliwicka i ten poranek, który zmienił dzieje świata...

Horst Bienek – niemieckojęzyczny Ślązak, poeta, pisarz, publicysta, tłumacz i reżyser

filmowy. Urodził się 7 maja 1930 roku w Gliwicach jako szóste dziecko w rodzinie robotnika kolejowego i nauczycielki muzyki. Swoje rodzinne miasto musiał opuścić w 1946. Kolejny etap życia związał go z Niemcami Wschodnimi. W 1951 opublikował pierwsze utwory poetyckie i rozpoczął naukę w mistrzowskiej klasie u Bertolda Brechta. W tym samym roku został aresztowany przez służby bezpieczeństwa i skazany na 25 lat ciężkiej pracy w Workucie. Zwolniony w wyniku amnestii w 1955 osiedlił się w Niemczech Zachodnich. Pobyt w gułagu zaowocował powieścią Cela (1969). Rok później wyreżyserował film o tym samym tytule. W latach 1972-82 powstały kolejne tomy Gliwickiej Tetralogii. Na Śląsk mógł pojechać dopiero w 1987, co zaowocowało książką Podróż w krainę dzieciństwa. Przez wiele lat kierował Wydziałem Literatury w Bawarskiej Akademii Sztuki w Monachium. Zmarł 7 grudnia 1990 roku.

Klaudiusz Kaufmann – pochodzący ze Śląska aktor teatralny, filmowy i dubbingowy

.
Absolwent warszawskiej Akademii Teatralnej, który od debiutu w niemiecko-polskiej inscenizacji Romea i Julii w nadgranicznym Schwedt nad Odrą stale pojawia się w produkcjach obydwu krajów. Wśród nich m.in: Hochzeitspolka, Drogi wolności, Korona królów czy Pfarrer Braun. Od 2015 występuje jako Wiktor Król w niemiecko-polskim Polizeiruf 110/Telefon 110. Z dużej liczby dubbingowanych przez aktora filmów na szczególną uwagę zasługuje Madagaskar, gdzie jego głosem przemawia zebra Marty. Od maja 2015 roku prowadzi pisanego po śląsku bloga kulinarnego Chop w kuchni.
 

Autor: Klaudiusz Kaufmann
Copyright: Goethe-Institut Polen
Literackie inspiracje