II edycja konkursu
Niemiecki ma klasę

PROJEKT „NIEMIECKI MA KLASĘ“ W ROKU SZKOLNYM 2016/2017

Ponad sto nowo zaaranżowanych sal lekcyjnych, które wspierają w procesie dydaktycznym i stanowią przyjazne otoczenie dla uczniów, oraz wiele godzin intensywnej nauki języka niemieckiego w działaniu to efekty drugiej edycji konkursu „Niemiecki ma klasę”, która odbyła się w roku szkolnym 2016/17.

„Niemiecki ma klasę” 2016/2017 w liczbach

116 zespołów składających się z 2200 uczniów ze szkół podstawowych, gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych z 14 województw zaangażowało się na rzecz zmiany swojego szkolnego otoczenia w sposób sprzyjający zarówno uczniom jak i nauczycielom. Młodzi ludzie wspierani przez grono pedagogiczne, dyrekcję a często również rodziny, władze lokalne, czy okolicznych przedsiębiorców udowodnili, że zależy im na szkole i chcą mieć więcej wpływu na jej wygląd i funkcjonowanie. 19 zespołów przystąpiło do konkursu w kategorii „Ponowny udział”, by w nowo zaaranżowanych salach lekcyjnych skupić się na nauce języka niemieckiego poprzez wspólne opracowywanie materiałów dydaktycznych oraz kreatywnych metod nauki.

Kierując się dużym zainteresowaniem dla projektu, które widoczne było również w innych typach szkół, zespół Goethe-Institut podjął decyzję o rozszerzeniu konkursu o dodatkową kategorię – szkoły ponadgimnazjalne. Z możliwości udziału skorzystały w tym roku szkolnym 33 zespoły z liceów, szkół zawodowych oraz techników.

Lista uczestników projektu w roku szkolnym 2016/2017

Przestrzeń do nauki

Głównym zadaniem zespołów konkursowych było przekształcenie sali do nauki języka niemieckiego w przestrzeń, która wspiera proces nauki i nauczania. Dzięki swojemu zaangażowaniu uczestnicy potrafili stworzyć klasy, w których uczniowie i nauczyciele dobrze się czują, których aranżacja sprzyja komunikacji i stymuluje do nauki w urozmaicony sposób.

Tegoroczna edycja obfitowała w ciekawe pomysły na aranżację przestrzeni. Ściany przemalowane na kolory wspierające proces dydaktyczny, stworzenie nieformalnych miejsc pracy, ławki z kółkami ułatwiającymi dopasowywanie ustawienia do bieżącej formy zajęć, przygotowywane przez uczniów kreatywne materiały edukacyjne, samodzielnie wykonane elementy nawiązujące do historii, geografii czy kultury krajów niemieckojęzycznych i zarazem umożliwiające młodzieży identyfikację z przestrzenią szkoły – to tylko niektóre ze zmian wprowadzonych przez uczestników konkursu.

Przekształcone klasy stały się w wielu placówkach przestrzenią, w której uczniowie, również spoza projektu, chętnie spędzają czas nie tylko na zajęciach, ale i w trakcie przerw. Przygotowane przez młodzież materiały, dzięki którym w klasach powstało środowisko jednojęzyczne, zachęcają do poznawania języka niemieckiego i zarazem uczą już poprzez samo obcowanie z nimi.

Nauka języka niemieckiego

Projekt ten to nie tylko nowo zaaranżowane klasy. W trakcie podjętych przez zespoły prac uczniowie uczyli się języka niemieckiego w działaniu, tworząc indywidualne materiały dydaktyczne zgodne z aktualnymi potrzebami, planując i dokumentując wspólną pracę po niemiecku. Poprzez odniesienie do treści konkursu i aktualnych potrzeb komunikacyjnych młodzieży nauka stała się ciekawsza, co pozytywnie wpłynęło na stosunek do przedmiotu. Działania w ramach projektu pozytywnie wpłynęły na nastawienie uczniów do nauki, ale również wielokrotnie przyczyniały się do zmiany postrzegania języka niemieckiego w szkole. Opiekunowie zespołów konkursowych zostali zaproszeni na seminarium wprowadzające do projektu, które odbyło się w listopadzie 2016 roku w Warszawie. Podczas spotkanie nauczyciele mogli dowiedzieć się m. in. jak aranżacja przestrzeni do nauki może wspierać uczniów w nauce przedmiotu oraz jakie metody warto wykorzystać, by umożliwić uczestnikom naukę języka w działaniu podczas realizacji zadań konkursowych.

Foto: Adam Burakowski © Goethe-Institut Partycypacja

Zgodnie z mottem „współpraca, współdecydowanie, współodpowiedzialność” zespoły przystąpiły do realizacji projektu w sposób partycypacyjny. Wspólnie dokonywano oceny sytuacji wyjściowej, zastanawiano się nad potrzebami wszystkich użytkowników sali oraz nad możliwościami wprowadzenia zmian. W ten sposób udało się stworzyć przestrzeń do nauki, która odpowiada kompleksowym potrzebom zarówno uczniów jak i nauczycieli. Możliwość współdecydowania o wyglądzie szkoły pokazała młodym ludziom, że ich zdanie się liczy. Dopuszczenie uczniów biorących udział w projekcie do decyzyjności oraz widoczne korzyści wynikające z partycypacyjnego podejmowania decyzji często przeradzają się w długofalowe zmiany w szkolnych strukturach.

Gra symulacyjna Klasa z klasą

Istotnym elementem projektu „Niemiecki ma klasę” jest merytoryczne i metodyczne wsparcie nauczycieli języka niemieckiego uczestniczących w projekcie. Opiekunowie zespołów mogą doskonalić się zawodowo podczas seminariów i konferencji organizowanych w ramach konkursu, mają oni również do dyspozycji fachowe poradniki.

W roku szkolnym 2016/17 oferta Goethe-Institut skierowana do uczestników konkursu poszerzona została o warsztaty dla uczniów. W ramach projektu w 40 szkołach przeprowadzona została przygotowana z myślą o zespołach konkursowych gra symulacyjna „Klasa z klasą”. Jej celem jest uwrażliwienie uczniów na znaczenie partycypacji w życiu szkoły. W trakcie warsztatów uczestnicy odgrywają role przedstawicieli różnych grup interesu wspólnie poszukując rozwiązania przedstawionego w scenariuszu problemu. Praca metodą symulacji uczy młodzież formułować i prezentować własne opinie, dyskutować w sposób konstruktywny i podejmować wspólne decyzje, kształcąc w ten sposób ich kompetencje społeczne i komunikacyjne. Gra symulacyjna przygotowuje uczniów do pracy w projekcie, pozwalając im jednocześnie zrozumieć złożone procesy decyzyjne w strukturach szkolnych.

Gra została bardzo dobrze przyjęta przez uczestniczące w niej zespoły. W jednej ze szkół młodzi ludzie postanowili wprowadzić zaplanowaną w trakcie gry zarządzaną samodzielnie przez uczniów kawiarenkę szkolną w życie. Trzymamy kciuki za powodzenie tego przedsięwzięcia!

Laureaci konkursu

Na podstawie nadesłanych dokumentacji komisja konkursowa, składająca się z pracowników Goethe-Institut oraz nauczycieli języka niemieckiego, którzy brali udział w I edycji projektu, wyłoniła łącznie 10 finalistów konkursu w trzech kategoriach – „Pierwszy udział - gimnazja“, „Ponowny udział“ oraz „Pierwszy udział – szkoły ponadgimnazjalne“.
  Na przełomie kwietnia i maja 2017 roku odbyły się wizyty w szkołach finałowych, w trakcie których zespoły mogły dokładnie przedstawić wyniki swojej pracy. Po przeprowadzeniu rozmów z uczniami, nauczycielami oraz dyrekcją szkół wyłonieni zostali zwycięzcy w każdej z kategorii. Oceniając wyniki pracy zespołów jury kierowało się kryteriami zawartymi w regulaminie konkursu. Czy cały zespół był zaangażowany w działania? Czy proces podejmowania decyzji przebiegał w sposób partycypacyjny? Czy nowa aranżacja pomieszczenia wspiera uczniów w procesie nauki? Czy na ścianach umieszczone zostały przygotowane przez uczniów materiały, które pomagają w przyswojeniu aktualnego materiału, a klasa została wzbogacona o elementy, które umożliwiają uczniom identyfikację z przedmiotem, pomieszczeniem, ale też szkołą? Czy w trakcie działań konkursowych zespół próbowała wyrażać swoje potrzeby komunikacyjne w języku niemieckim?

Ponieważ jednym z głównych założeń konkursu jest rozpoznanie aktualnych potrzeb uczniów i dostosowanie do nich przestrzeni sali, jurorzy zwracali szczególną uwagę na proces wprowadzania zmian w ramach projektu.
 

Uroczysty finał projektu

Zwycięzcy drugiej edycji konkursu „Niemiecki ma klasę” zostali ogłoszeni podczas uroczystego finału 1 czerwca 2017 w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Zespołom finałowym towarzyszyli podczas uroczystości  dyrektorzy szkół oraz przedstawiciele władz lokalnych.

Nagrody dla zwycięzców w formie bonów pieniężnych przeznaczonych na przedsięwzięcia związane z dalszą nauką języka niemieckiego oraz pamiątkowych statuetek wręczył Ambasador Niemiec, Rolf Nikel. Wszystkie zaproszone na uroczystość zespoły otrzymały ponadto z rąk ambasadora dyplomy. Uroczyste wręczenie nagród uświetniła swoją obecnością Konsul Generalna, Cornelia Pieper, która wręczyła statuetkę zwycięskiemu zespołowi z Sierakowic.

W ramach wizyty finałowej w Warszawie uczniowie wzięli udział w przygotowanej z tej okazji grze miejskiej, podczas której w interaktywny sposób mogli poznać Warszawę jednocześnie dobrze się bawiąc. Zwieńczeniem uroczystości była projekcja filmu „Słoneczna aleja” w reżyserii Leandera Haußmanna.
  Opiekunki zespołów, które dostały się do finału, zostały nagrodzone stypendiami na seminaria doszkalające w Polsce i Niemczech za szczególne zaangażowanie na rzecz podnoszenia jakości kształcenia języka niemieckiego. Natomiast dyrektorzy szkół otrzymali możliwość udziału w wizycie studyjnej, podczas której będą mogli przyjrzeć się partycypacji i aranżacji przestrzeni w niemieckich szkołach. Wyjazd planowany jest na październik 2017 roku.
   

Długofalowe efekty udziału w konkursie

Zaangażowani w działania konkursowe nauczyciele wielokrotnie spotykali się z uznaniem zarówno ze strony dyrekcji szkół, jak i władz lokalnych. Starania włożone w dążenie do wprowadzania zmian jakościowych w procesie nauczania języka niemieckiego są doceniane przez dyrektorów placówek. W jednej z finałowych szkół doprowadziło to do decyzji o zwiększeniu liczby godzin języka niemieckiego. Wysiłek włożony w nową aranżację sal lekcyjnych doceniany jest również przez stworzenie pracowni dedykowanych wyłącznie językowi niemieckiemu.

Przekształcone w ramach konkursu klasy stają się wizytówkami szkół. W jednej z placówek organizowane są wręcz wizyty, podczas których możliwe jest zwiedzanie pracowni do nauki języka niemieckiego.

Niemiecki ma klasę również w szkołach podstawowych

W roku szkolnym 2016/17 odbyła się ponadto pilotażowa edycja konkursu „Niemiecki ma klasę” dla szkół podstawowych. Miała ona na celu wypracowanie ram projektu dla uczniów klas 4-6. Zadaniem opiekunów zespołów było wprowadzanie zmian w przestrzeni przeznaczonej do nauki języka niemieckiego, dokumentowanie ich oraz wspólnie z uczniami ocena ich wpływu na przebieg zajęć. Było to punktem wyjścia do rozważań nad idealną salą lekcyjną, którą dzieci zobrazowały na przygotowanych w ramach konkursu plakatach.

Wyróżnione przez jury prace nagrodzone zostały bonami pieniężnymi przeznaczonymi na przedsięwzięcia związane z nauką języka niemieckiego oraz pakietami materiałów dydaktycznych.

Zwycięzcy pilotażowej edycji konkursu dla szkół podstawowych ogłoszeni zostali podczas konferencji „Uczniowie mają głos!” w marcu 2017 roku. To skierowane do dyrektorów i nauczycieli wydarzenie miało na celu zastanowienie nad możliwościami i formami partycypacji uczniowskiej w klasach 4-6. Wypracowane podczas konferencji standardy współdecydowania w tym wieku zostaną uwzględnione w kolejnej edycji konkursu.