لە ئەڵمانیا پاراستنی کارمەندان هەیە: کۆمپانیا دەبێت پابەند بێت بە هەندێک ڕێسا بۆ سەلامەتی و تەندروستی کارمەندەکانی. لەوانە بۆ نموونە: هەندێک جل و بەرگی کارکردنی دیاریکراو هەیە، پشوودانێکی ڕێکخراو و کاتەکانی کارکردن. لە کۆمپانیا گەورەکاندا دەستەیەکی نوێنەری کارمەندان هەیە، ئەنجومەنێکی کار. ئەگەر بەرێزتان کێشەیەکتان هەبوو دەتوانن بەرێزتان قسە لەگەڵ ئەنجومەنی کارەکە بکەن. پاشان ئەنجومەنی کار قسە لەگەڵ سەرپەرشتیارەکەتان دەکەن.

کاتی کارکردن بەندە بە کارەکەی بەڕێزتان و گرێبەستی دامەزراندنەکەتەوە (بڕوانە دەقی "دەستپێکردنی کار"). بۆ نموونە بەرێزتان وەک پەرستارێک لە نەخۆشخانەیەکدا بە شیفت کار دەکەن: بەرێزتان هەندێک جار بەیانیان کار دەکەن، هەندێک جار ئێواران یان شەوانە.

لە ئۆفیسێکدا بەرێزتان بەزۆری کاتەکانی کارکردنی دیاریکراوتان هەیە. بەرێزتان بەیانیان دەست پێدەکەن لە و دوای 8 یان 9 کاتژمێر کاری رۆژەکەتان تەواو دەبێت. لە ئۆفیسدا بەرێزتان زۆرجار کاتێکی "فلێکسفبڵ" یان بە ئارزووی خۆتان هەیە، بەواتایەکی تر . بۆ نموونە بەرێزتان دەتوانن لە کاتژمێر 8 یان 9ی بەیانی دەست پێ بکەن و زووتر یان درەنگتر لە ئێواران بڕۆنەوە. لە هەموو کارێکدا لانیکەم بەرێزتان یەک پشووتان هەیە، کە زۆرجار پشوویەکی نیوەڕۆیە کە 30 یان 60 خولەکە. خاوەنکاران زیاتر و زیاتر بژاردەی کارکردن لە ماڵەوە (ئۆفیسی مالەوە) دەخەنە ڕوو. بە شێوەیەکی ئاسایی هەفتانە بەرێزتان 38 بۆ 40 کاتژمێر کار دەکەن. هەروەها بژاردەی کارکردنی نیو دەوامیش ، بۆ نموونە لە 50%. ئەمەش نزیکەی 20 کاتژمێرە لە هەفتەیەکدا. ئەگەر بەرێزتان منداڵتان هەیە یان بە شێوەیەکی نیوە کاتی کاری سەربەخۆ دەکەن، ئەمەش بژاردەیەکە. لە ئەڵمانیا کەمترین مووچە هەیە: خاوەنکارەکان ڕێگەیان پێنادرێت لە کاتژمێرێکدا کەمتر لە 12,41 یۆرۆ بدەن بە کارمەندانیان ( ساڵی 2024 ئاماژەی پێدراوە).

هەموو کارمەندێک لە ساڵێکدا چەند ڕۆژێکی دیاریکراوی پشووی هەیە. بەرێزتان پێویستە بەشێوەیەکی تەواو داوای مۆڵەت بکەن و سەرپەرشتیارەکەتان ڕەزامەندی لەسەر بدات. بەرێزتان دەتوانن ڕۆژانی پشووەکانتان بۆ هەموو ساڵەکە دابەش بکەن. زۆرجار بەڕێزتان دەتوانن هەرکاتێک بتانەوێت پشووەکەتان وەربگرن. بەڵام هەندێک جار بەرێزتان ناتوانن پشوو وەربگرن، چونکە کارێکی زۆر لە کۆمپانیاکەدا هەیە. هەندێک جار بەرێزتان دەبێت پشوو وەربگرن، چونکە هەموو کۆمپانیاکە لە پشوودایە. لە کاتی پشوودا بەرێزتان بەردەام دەبن لە موچە وەرگرتن.

ئەگەر بەرێزتان نەخۆش کەوتن ، پێویستە دەستبەجێ خاوەنکارەکەتان ئاگادار بکەنەوە و خۆتان وەک نەخۆش تۆمار بکەن. ئەمەش پێی دەوترێت مۆڵەتی نەخۆشی. زۆربەی خاوەنکارەکان تەنها لە دوای 3 ڕۆژ ( واتە لە ڕۆژی 4 مەوە) داوای پشتگیری پزیشک دەکەن (بڕوانە دەقی "تەندروستی"). هەندێک جار خاوەنکارەکان دەیانەوێت زووتر پشتگیریەکە ببینن. بەرێزان دەتوانن بچنە نۆرینگەی پزیشک یان پەیوەندیان پێوە بکەن: لە زۆربەی دۆخەکاندا دەتوانن لە ڕێگەی تەلەفۆنەوە نەخۆشییەکەتان لای پزیشکەکەتان تۆمار بکەن. پزیشکەکەتان پشگیری نەخۆشییەکەتان بە شێوەیەکی دیجیتاڵی بۆ کۆمپانیای بیمەی تەندروستی دەنێرێت. دواتر خاوەنکارەکەتان دەتوانێت بە شێوەی ئۆنلاین بیبنێت. ئەمەش ئەو کەسانە دەگرێتەوە کە بیمەی تەندروستی یاسایییان هەیە. ئەگەر بەرێزتان بیمەی تەندروستی تایبەتتان هەیە، پێویستان بە پشتگیری بە شێوەی کاغەزی دەبێت. دواتر بەرێزتان دەبێت خۆتان ئەمە ڕادەستیان بکەن.

لە هەندێک کاردا بەرێزتان دەبێت جل و بەرگی کار بپۆشن، بۆ نموونە لە شوێنی بیناسازی بۆ ئەوەی خۆتان لە هەر ڕووداوێکی نەخوازراو یان برینداربوون بپارێزین. هەروەها هەندێک جار یەکپۆشی لەبەر دەکەن، بۆ نموونە لە کاتی کارکردن لە فڕۆکەخانەکاندا. یان دەبێت تیشێرتێک لەبەر بکەیت ،کە لۆگۆی کۆمپانیاکەتانی لەسەر بێت. بەم شێوەیە کڕیارەکان بەرێزتان دەبینن، کە بەرێزتان کارمەندی ئەم شوێنەن.

ئەگەر بەرێزتان چیتر نەتوانن لە کۆمپانیاکەتان کار بکەن یان چیتر ناتانەوێت، دەبێت بەرێزتان دەست لەکار بکشێنەوە. کۆتاییهێنان یان وازهێنان دەبێت هەمیشە بە نووسراو ئەنجام بدرێت. وە ماوەی ئاگادارکردنەوە هەیە. بە شێوەیەکی ئاسایی ماوەی ئاگادارکردنەوەکە 3 مانگە. هەروەها خاوەنکارەکەتان دەتوانێت کۆتایی بە گرێبەستی بەرێزتان بهێنێت. لێرەشدا ماوەی ئاگادارکردنەوەکە بەزۆری هەر 3 مانگە. ئایا بەرێزتان هێشتا لە قۆناغی تاقیکردنەوەدان؟ لە ماوەی تاقیکردنەوەدا، ماوەی ئاگادارکردنەوە بەزۆری کورتترە، بەزۆری 2 بۆ 3 هەفتەیە. ئەگەر بەرێزتان ڕازی نەبوون بە کۆتاییهێنانەکە یان دەرکرندنەکە، ئەوا بەرێزتان 3 هەفتە کاتتان هەیە بۆ تانەلیدانی ناڕەزایەتی.

ئایا بەرێزتان لە کارەکەتان دوور خراونەتەوە یان گرێبەستی دامەزراندنەکەتان بۆ ماوەیەکی دیاریکراو ە و کۆتایی دێت؟ پێویستە لە کاتی گونجاودا وەک کارمەندێکی کارخواز بەرێزتان وەک بێکارێک لە دەزگای دامەزراندن و کار ناوتان تۆمار بکەن. دواتر دەتوانن داوای یارمەتی بێکاری بکەن. و بەزۆری پارە وەدەگرن. چەندە و بۆ ماوەی چەند پەیوەستە بە چەندین خاڵەوە. ئەگەر بەرێزتان خۆتان وازتان هێنابێت، دەتوانرێت لە دەزگای دامەزراندن بۆ ماوەیەک بلۆکبکرێن. واتە: بەرێزتان جارێ پارەی بێکاری وەرناگرن.

او کردووە و بۆ ماوەیەکی دیاریکراو کارتان کردووە، بەرێزتان دەتوانن درێژە بە بە ڕاهێنانی زیاتر بدەن. بەرێزتان زانیاری و لێهاتووییەکانتان قووڵتر دەکەیتەوە، فراوانتری دەکەن یان نوێ دەکەنەوە. بەرێزتان دەتوانن لە دەزگای فیدراڵی بۆ دامەزراندن وەگەرخستنی کار زانیاری وە هەروەها بۆ خولی ڕاهێانی زیاتر وەربگرن. هەروەها ناوەندەکانی کۆلێژەکانی گەل کۆمەڵێک بژاردەی بەرفراوان دەخەنەڕوو. زۆرجار دەرفەتی ڕاهێنانی زیاتر لە کۆمپانیاکاندا هەیە. بەرێزتان لە خاوەنکارەکەتان بپرسن.

بەرێزتان وەک سەربەخۆ و بە شێوەیەکی سەربەخۆ کار دەکەن؟ دواتر بەرێزتان دەتوانن خۆتان بڕیار بدەن، کەی و لە کوێ و چۆن کار دەکەن. بەرێزتان دەتوانن وەک (Home-Office) لە ماڵەوە کار بکەن، واتە لە ماڵەوە، یان ئۆفیسێکی تایبەت بە خۆتان بە کرێ بگرن.

بەرێزتان دەتانەوێت کۆمپانیایەک دابمەزرێنن و کارمەندیش دابمەزرێنن؟ کەواتە دەبێت بەرێزتان کارەکەتان لە فەرمانگەی باج و/یان فەرمانگەی بازرگانی تۆمار بکەن. بەرێزتان هەروەها پێویستە بیر لە هەندێک ماف و پابەندبوون بکەنەوە (بڕوانە بەشەکانی ئەم دەقە: "پاراستنی کارمەند"، "یاسای کار: کاتی کارکردن، پشوو و نەخۆشی" و "دەرکردن").

هەروەها بەرێزتان بیر لە بیمە گرنگەکان بکەنەوە بۆ کۆمپانیاکەتان و کارمەندەکانتان. دەتوانن زانیاری زۆر لە پۆرتاڵی دەستپێکردن و دامەزراندن بدۆزنەوە.