Me’moriy yodgorlik va ism

Quddusdagi Yad Vashem yodgorligi bilan hamkorlikda PASCH "Tarix menga qanday ta'sir qiladi - Chet tillari darslarida Xolokost" mavzusida O'zbekiston va Tojikistonda joylashgan PASCH maktablarining nemis tili va tarixi o'qituvchilari uchun birinchi onlayn malakani oshirish ta'lim kursini o'tkazdi.

MARTANING HIKOYASI
 
Uchta ma'ruzachi bilan birgalikda o'qituvchilar Yad Vashemning ta'lim kontseptsiyasi bilan tanishdilar va Naomi Morgensternning "Biz har doim xohlagan qizimiz, Marta hikoyasi" kitobi misolida Xolokost mavzusini darsga qanday kiritishni muhokama qildilar. Pedagogik kontseptsiya biografik yondashuvga asoslangan. Marta ko'p nabiralari, sirlari va sevimli mashg'ulotlariga ega bo'lgan buvisi kabi ko'rinadi. Marta haqiqiy, samimiy va o'quvchiga ishonchli bo'lganidagina, biz Marta tug'ilib o'sgan dunyo haqida biron bir narsani bilib olamiz.
 
Kitob darhol o'quvchilarga ko'plab savollarni beradi. Seminarda o'qituvchilar birinchi navbatda Martaning hikoyasini nima uchun hozirgi kundan boshlash juda muhim va nima uchun kitob birinchi shaxsda yozilgan degan savollarga javob berishadi. Keyinchalik, o'qituvchilar Martaning onasi qizini yashirib, qanday xavfga duch kelgani  haqida gaplashdilar. Masalan, darsda siz yahudiy bo'lmagan aholining dilemmasi, qanday qarorlar qabul qilganliklari va ularning har bir qarorlari tarixning rivojlanishiga qanday yordam berishini muhokama qilishingiz mumkin.
 
STEREOTIPLARNI TAHLIL QILISH
 
Stereotiplarni tahlil qilish rasmlar, eslatmalar, kundaliklar, guvohlarning bayonotlari va boshqa ma’lumotlar yordamida amalga oshirilishi mumkin. Albatta Evropa yahudiylarining xilma-xilligini ko'rsatish muhimdir. O'qituvchilar 1939-45 yillarni tarixiy sharoitda joylashtirishlari va o’quvchilar bilan Ikkinchi Jahon Urushidan oldin va undan keyin antisemitizim mavzusini muhokama qilishlari mumkin. Seminarlar davomida o'qituvchilar yangi boshlanish, hayotga chanqoqlik va hikoya aytib berish shaklida o'zini namoyon qilgan "yahudiylarning qasosi" tushunchasini aniqladilar.
 
MUTLAQO ODDIY ODAMLAR: KULINLAR VA QURBONLAR
 
Jinoyatchilar tahlili treningning ajralmas qismi bo'lgan. Jinoyatchilar hayvonlar emas, odamlar edi. Va qurbonlar turli xil etnik guruhlarning vakillari, hullas – odamlar, yani sinfda avliyo sifatida tavsiflanmasligi kerak bo'lgan odamlar.
Shuningdek, kuzatuvchilarni harakatsizligini qoralamasdan va xalqlar orasidagi odil kishilarning jasoratli ishlarini tahlil qilishni san’at deb aytsa bo’ladi.
 
Xolokost - bu tirik qolganlarning hikoyasi va biz kelgusi oylarda PASCH o'qituvchilarining o’quvchilar bilan tirik qolgan Shoa bilan bog'lanish va birgalikda mavzuga sho'ng'ish tashabbusini kutmoqdamiz.
 

Elena Yankovich, O'zbekistondagi o'qitish bo'yicha ekspert.