Saodat Ismailova – kinorejissyor va ssenariynavis
Nega bu kasbni tanladingiz?
Gap shundaki, men allaqachon kino olami bilan bog'liq bo'lgan oilada tug'ilganman. Otam kinimotografist, operator, u Moskvada o'qigan. Mening akam Bobur Ismoilov rassom. Men kasb tanlashimga zarurat ham yo’q edi. Iqtisodiyotni o'rganishni boshladim. Ammo bu men uchun emasligini juda erta angladim. Endi men kino san‘atini tanlaganimdan afsuslanmayman. Bu qiyin yo'l, bu juda katta kuch va irodani talab qiladi. Ammo bunga arziydi, deb o'ylayman.
Birinchi filmingiz nomi nima edi?
Ikkinchi kursda "Xoh ishon, xoh ishonma" deb nomlangan birinchi video ishimni oldim. Keyinchalik "Oxirgi mehmon" filmini oldim. Shundan so'ng men xalqaro kinofestivallarga bora boshladim va menda o’zimga ishonch hosil bo‘ldi.
Siz qanday mukofotlarni qo'lga kiritdingiz?
Talabalik yillarida turli xil sovrinlar bor edi, masalan, kamera ishi, aktyorlik uchun. Va, albatta, har xil ish uchun turli xil mukofotlar qo’lga kiritildi. Ammo men sizga eng muhim narsani aytmoqchimanki, siz hech qachon filmlar, musiqa va badiiy asarlarning qiymatini mukofotlar bilan o'lchab bo‘lmaydi, chunki bu asarlar muallifning qalbidan bir parcha yoki shaxsiy hikoyalariga ega. Va buning o'lchovi yo‘q.
Siz qaysi janrda ishlashni yoqtirasiz?
Men bir nechta janrlarda ishlayman. Talabalik yillarida qisqa metrajli filmlarni olgan edim. Keyinchalik uzoq vaqt hujjatli filmlar bilan shug'ullangan. Menimcha, bu juda qiziqarli janr. Bu sizni hayotga iloji boricha yaqinlashtiradigan janr. Va bu janrda siz odamlar bilan ishlashni, ularni kuzatishni, ularning yo'llarini hurmat qilishni va ma'lum bir mavzu bilan juda qattiq shug'ullanishni o'rganasiz. Shundan so'ng men to'liq metrajli badiiy filmni suratga oldim. Keyin videoinstallatsiyalr bilan shug‘ullana boshladim. Bu O'zbekistonda juda yangi format, u hali keng tarqalmagan. Keling, ushbu yo'nalish O'zbekistonda qanday olib borilayotganini ko'rib chiqaylik. Men „Qirq qiz“ teatrlashtirilgan spektakl ustida ham ishladim.
Ushbu soha bo‘yicha qayerda o´qidingiz?
Toshkentda. Mannon Uyg'ur nomidagi Toshkent davlat san'at institutining "Rejissyorlik, kino va televidenie" fakultetida tahsil olganman. Shundan so'ng men Italiyada, keyinroq Frantsiyada kinematografiyani o'qidim.
Parijdagi hayotingiz qanday edi?
Sizga ayta olamanki, Parijdagi hayot Toshkentdagi kabi yaxshi. Shuni tan olishim kerakki, men hali ham O'zbekistonni tark etmaganman va o'zimni Markaziy Osiyolik rassom-rejissyor deb hisoblayman. Va mening asarlarimdagi mavzular ushbu mintaqaga qaratilgan.
Sizningcha, o'zbek va fransuz kinosi o'rtasidagi farq nimada?
O'zbekistonda kino sanoati o'tgan asrning 20-yillari oxirida rivojlana boshladi. Ammo keyinchalik kino mafkuraviy vosita bo'lib xizmat qildi va bu saqlanib qoldi. Zamonaviy o'zbek filmlarining aksariyati hanuzgacha bir xil muammo va bir xil mavzularga bag‘ishlangan: uy, qaynona, turmush. Ammo boshqa tomondan aytishim kerakki, hayot ham O'zbekistonda bunday. Bu haqiqatan ham har kunlik hayotimizda mavjud bo'lgan muammolar. G'arbda kino san'atida ko'proq erkinlik mavjud.
Siz nafaqat rejissyor, ssenariy muallifi va prodyuseri hamsiz. Va bu boradagi savol: siz qaysi sohada ushbu kasb uchun tug'ilgan deb o'ylaysiz?
Mualliflik filimni suratga olish uchun rejissyor ssenariyni yaxshi bilishi kerak. Ssenariy muallifi sizga juda yaqin bo'lgan yoki sizning qarashlaringizni yaxshi tushunadigan kishi bo'lishi kerak. Shuning uchun men ssenariylarni o'zim yozishga harakat qilaman. Ssenariyim tayyor bo'lsa, asarimni birovga ko'rib chiqish uchun beraman. Faylasuflar bilan ssenariy ustida ishlash juda qiziqarli va samarali deb ayta olaman. Ular yangi istiqbolni ochadilar. Ssenariyingizni boshqa rejissyorga topshirish ham oson emas. Shuning uchun hammasini o'zim qilishga harakat qilaman.
Sizning ish vaqtingiz qanday?
Ish tartibi mening farzandimga bog'liq. Ammo ba'zida bir necha hafta davomida yolg'iz chiqish va bitta loyihada ishlash juda yaxshi.
Maqsadingiz nima?
Maqsadim - odamlar xotirasi bilan ishlash. Bu juda qiziqarli jarayon: hidlar, terilar, teginish - bizning barcha sezgilarimiz bizga nimanidir eslatishi mumkin. Shuningdek, sizga mashq qilishni va xotira bilan ishlashingizni maslahat beraman.
Kelajak uchun qanday rejalaringiz bor?
Hozirgi payitda men Qozog'istondagi yanvar oyida bo'lib o'tadigan ko'rgazma ustida ishlayapman. Undan tashqari Toshkentdagi Zamonaviy san'at markazida ijodiy laboratoriyani boshqaraman va "Barzak" filmi ustida ishlashni yakunlashim kerak.
Matn asl shaklida taqdim etilgan. Ishtirok etganingiz uchun barchangizga tashakkur.